Kum 1969 khan Å¢iau kawng lamah lo atan Thalhrit kawn ka nei a, buh hmin dawnin ka lovah chuan sanghal a chhuak thin a. Chu mi veng chuan ka riak a, lungfal pang aka thlam velah chuan ka kam a. Zan khat chu khua a thim chauh tihin ka lungfal chu a per a, ka han en a, sazu te tak te hi a lo delh a, ka rawh ta a. Ka rawh zawh chuan thingpui ka in lain ka lungfal chu a per lehin ka hria a, ka zuk en leh a, a lo per hauh si lo va. Ka chho dawn a, a dang chu per ang chiahin a ri leh chhak a, ka zu en leh a, a lo per leh miah si lo va. Ka chhoh dawn È›ep chuan a thlanga mi chu per chiahin ka hre leh a, ka zuk en chuan a lo per leh lo va, mak ka ti hle mai a, “Engtizia nge maw ni chu le?” ka ti a, mak ti tak chuan thlamah chuan ka lut ta a.

Inrinni a lo thleng a, kan hawn kawngah chuan Pu Taithanga nen kan haw tlang a, ka thil tawn ang chiaha lungfal a kama per ri ang taka a awma a per hauh si loh thu chu a sawi ta a. Kei chuan, “Kei pawh chutiang chiah chuan ka lungfal zu awm a, mak ka tie m em mai a, a ngaihna lah chu ka hre si lo va,” ka ti a. Ani chuan, “A, Liana, chutiang chu rammi alawm maw le,” a ti a.

Kar lehah chuan ka ri pa nen chuan riak turin kan insawm leh a, ani pawh chuan riah ngei tumin a insawi a, kei chu ka kal ta mai a. Tlaiah chuan ka ri pa chu a lo kal leh kal loh ka lo thlir reng a, thim dawn țep chuan ka thlam bul kawngah chuan mi lo kal rawn țawng nawk nawk hi ka hria a, ka thlam zawn rawn thleng awma ka rin chuan ka hank o va, min chhang ta reng reng lo mai a, mi tihder tumah ka ngai mai a.

Zanriah ei kham hun velah chuan ka thlam chara vah hual mau hmunah chuan È›awng nawk nawk leh ri deuh rawk rawk hi ka hre leh a, ka va pan hnai a, ka ri pa kha niin ka ring a, ka hank o leh a, mi chhang leh ta hauh lo mai a, mi tihÈ›haih tum niin ka ring leh a, “Engtizia vei nge maw ni che le,” ka ti a, mau bung hian ka han vawm a, a reh leh ta È›hap mai a, lungÈ›hil ka È›ham a, ka han vawm leh uai uai a, engthawm mah ka hre leh ta lo va. Ka thlamah chuan ka phei leh a, thla hi a eng deuh riai ruai a, ka rilruah hlauhna deuh ka nei ta tlat mai a, ka hmulthi a ding sung sung ta mai a, “Kan velah hian tunge riak ve awm aw, ka fin ngawt mail oh chuan a È›ha dawn hauh lo mai,” ka ti a.

Å¢iau kam lamah riak a awm ve awm kha maw, ka zuk fin mai the ang, ka ti a, ka inseam a, kal mai tur chuan ka in ak ta uaih mai a. Chutih lai tak chuan in lam aÈ›ang chuan mi lo kal È›awng nawk nawk hi ka hre leh a, “E, chu chu mihring È›awng tak tak a ni,” ka ti a, ka lo thlir reng a, hla deuh aÈ›ang hian anmahni pawh chu ka hmu thei ta a, ka lawm hle mai a. Ka thlamah chuan an lo kal a, nu pahnih sanghal veng tur ve bawk an lo ni a, ka mei an rawn chhi a, an kal leh mai dawn a. “Awi, chawl ve ta rih che u, kei pawh mahnia riah zawng ka duh lo, in hnenah ka riak ve ang,” ka ti a. A upa zawk chuan, “Sanghal veng tura riak si, i lova i riah loh te chuan i tihim dawn em ni? Nang hi engemaw tak hlauh i nei te hi a ni ang e, engnge i hlauh?” a ti a. “Engmah ka hlau lem lo, kei hi zawng ka dawih ve reng reng a, riah fin mai che u ka duh a ni,” ka ti a. Nu pahnihte chu an kal a, ka zui ve ta a.

An lo kan thlen chuan zan dar riat vel emaw a niin ka ring. Nu pahnihte chuan, “Lo mawng lamah mei kan zuk chhem ang e, thlam hi lo nghak rawh,” an ti a. An mei zuk chhem chu lo chho hark a ti hle mai a, ka zu au nghe nghe a. Anni chuan ka hlauh deuh dan kha an hriat avangin an lo chho ve thuai a. Nu upa zawk chuan, “Liana, engnge i hlauh, hlauh i nei zawng a nih phawt mai hi, han sawi the,” a ti a. Ka thil hlauh chu ka hrilh ta a. Ani chuan, “Isua Kristaah i awm lo a nih hi, kei chu Isuaah ka awm avangin engmah ka hlau lo, ka È›awngÈ›ai ang che,” a ti a, mi han È›awngÈ›ai nghe nghe a. Chumi zan chu tui takin kan mu ta a.

In lamah chuan mitthi awm avangin hawn È›ulna a lo awm a, kan haw ta a, ka riak lut leh tur chuan ka fanu Thanpuii kum 7 mi lek hi khawhar dalah ka hruai a, zanah chuan thosilen kan zar a, kan pafa chuan kan mu ta a. Zanlai velah chuan ka fanu chu ngik deuh feih feih hian ka hria a, ka han harh chuan ka han dap a, a mutnaah chuan a lo awm lo va, thosilen pawnah bang bulah hian puan pawh sin lovin a lo awm daih mai hi a lo ni a, ka han chawi a, a lo vawt ngiak mai a, ka han pawma ka han en chuan a mit men dan hi a rang hlir hian a lo meng ta mai a, mei ka chhem a, (ka ri pa kha chumi È›um chuan a riak ve tawh a) ka hank o va, an lo kal a, “A, ka fanu hi a awm dan a È›ha tlat lo mai a, zanin chuan haw lovin min riahpui mai rawh u,” ka ti a, min riahpui ta nghe nghe a.

Zan lehah chuan kan thlam char lam bang bulah hian ‘Rawt†a rawn hram ta a, bang chu ka han beng thin a, a reh duh chuang si lo va, kan thlam bang chu ka han keu va, chem humin ka zen chhuak a, ka han vai vel a, a tawlh hla deuh va. Kan han mu a, mei a thim dawn chauh tih chuan ka muthilh hmain, “Lianurh” ti hian mi hank o va, ka han inbeng kang a, “Lianurh” mi rawn ti leh a;mahse ka chhang hauh lo va. Chumi kar chu a tawp a, kan haw leh ta a.

A kar lehah chuan kan rite nen chuan mahni thlam È›heuhah kan riak leh ta hlawm a, zan thla engah chuan ka riteho chu ka thlamah chuan an rawn leng a, tlaitlanah an È›hu a, an zai an zai a. Kawngka lam chu ka kalh a, ka È›hianteho hnenah chuan, “In peih chin chin awm ula, kei chu ka han mu ang e, in hawn pawhin tlaitlan kha chu khar pawh a ngai lem lo vang” ka ti a. Ka mutsan ta mai a. An hawn lai pawh chu ka hre ta lem lo va.

Zan lai velah chuan ka thlam tlaitlan aÈ›ang chuan, “Lianurh, tho rawh,” ti hian min rawn È›hawng ta a, ka han harh a, ka tho nghal phut a. Ka thlam tlaitlanah chuan nula tleirawl deuh te hi a lo ding reng mai a, ka hlau hle mai a, mei ka han chhem a, ka rilru chuan, meichher chhita tlan chhuah thut ka tum deuh va. Ka rilru hria ni awm tak chuan nula chuan, “Hlau reng reng suh, hlauh tura awm ka tum hleinem,” a ti ta a. Chutia a tih chuan ka hlauhna pawh chu a reh deuh huai a. Nula chu a lo lut a, kei chu thlam char lam tap bulah ka È›hu a, nula chu ka hma zawn chiahah chuan ka lam hawiin È›hutphah atana thing tum tawng chen lek ka siamah a È›hu ta siah mai a. “Engnge i tiha heta i riah?” tiin min zawt a. “Ka buh hi sanghalin an ei ka hlau va, ka veng a nih hi” tiin ka chhang a.

Ani chuan, “Ngaihtuah duh suh, an ei lem lovang” a ti a, nupui ka neih leh neih lohte min zawt a, ka neih tawh thu leh fa pawh pathum ka neih tawh thu te ka hrilh a, “A nih tak chu,” a ti ve mai a. Chutia kan inbiak lai chuan nula te chuan, “Lo lut ta che maw le,” a ti a. Pawnah chuan È›hian dang a lo nei lo niin, a lo lut ve ta a, chu chu nula upa lam deuh hlek ni awm tak hi a ni a. Thlam chhungah chuan mi hnungchhawn deuh hian a ding deuh reng a, ui chal lian deuh mai hi a rawn hruai nghe nghe a. Lo lut hmasa nula khan, “In lengte È›hutphah pek nachang pawh i hre lo va, han pe ta che maw le,” a ti a. “E, a ni tak maw,” ka ti a, saiip, lukham atana ka thleh k ape a, ka hmaah chuan mi hnungchhawn zawng bawk chuan a È›hu leh ta a. Chumi chu a hmel pawh ka hmu thei hauh lo, ka lam a hawi duh tlat loh avangin.

Ka rilru chuan an ui hruai kha ka hlau deuh va, ka rilru hria ni awm tak chuan nula naupang zawk chuan, “Ui kha kaltir rawh,” a ti a, a upa zawk chuan, “Kal rawh” a ti a, a kal ta mai a. An inthuam dan chu- a tleirawl zawk chuan pawnfen var a feng a, puan È›ial sin deuh hi a bat bawk a, bengbeh- uai chi ni lo, bet chi, tumbul an tih hi a beh a. A sam chu a tukkhumah hian a È›awn a, a arh laih a. A hmel chu ngo deuh ving veng, hmai bial deuh, mit bial kal mai hi a ni a, te deuh hmel fel tak a ni. A upa zawk erawh chu ka lam a hawi duh tlat loh avang chuan a hmel chu ka hmu lo reng reng a, puan È›ial khat deuh, a dungzawnga È›ial hi a sin a.

Ka rilruah chuan, ‘Lasi an tih hi an ni ngei ang a, Pathian lam thilte hi an hre ve emaw ka zawt teh reng ang,†ka ti deuh a ni a;chutiang lam sawi tur chuan ka È›awng thei tlat lo mai a, “Chutiang zawng nakinah,” tih lam hi ka rilruah a lo lut leh tlat thin a. Rei fe an È›hut hnu chuan, “Haw tawh rawh u, ka mut a chhuak viau asin maw le,” ka ti a. Tleirawl zawk chuan, “Inlengte han hnar chu le,” a ti a, a nui deuh vei seih a. Khua a var hma deuh chuan an haw ta a, kei pawh chu rei lote chu ka han chhing hlek bawk a. An awmdan kha an intihhlauhawm lem loh avangin hlauhna pawh ka nei ta bik lo va, rawn leng leh se ka ti rilru viau mai a.

Hmuh ka chak ang ngei chuan zan leh zanlai velah bawk chuan zan hmasaa ka hmuh ang chiahin an rawn kal a, a ngaiah bawk chuan an È›hu leh ta a, chumi zan chuan an ui hruai pawh chu ka hlau ta lem lo va, thlam tlaitlanah chuan an bawhtir ve ta a. An hnenah chuan, “Lo leng tur in nih rau rau chuan engatinge hma deuhah in rawn kal loh, in awmna a hla emni?” ka ti a, A tleirawl zawk chuan, “Hla vak lo ve,” a ti ringawt a, an awmna hmun phei chu ka zawt ta bik lem lo va. Hetih laia ka rilrua thil lo lang pakhat chu- Lasi an tih hi an ni ngei anga, sa kah theihna ka dil dawn emmaw ni aw, tih hi a ni a;mahse ka rilru pakhatah- He thil hi ka hneh chuan Pathian lamah felna ka hmu ang a, ka hneh loh erawh chuan thiam loh ka chang dawn a ni, tih hi a ni a. Chuvangin engmah ka sawi ta lo.

Hetiang hlir hian zan li an lo kal È›hin a, Zirtawp zan chuan tleirawl khan, “naktuk chuan i haw ang maw? I haw a nih chuan ni dangah eng hunah emaw inhmuh lehna hun kan la nei leh dawn nia. Chumi hunah chuan duhthusam kan sawi dun tawh dawn nia,” a ti a, kei chuan, “A, hun dang hun dang a ngai hlei nem, tunah sawi nghal mai rawh u,” ka ti a, haw tuma an ding chu han chelh ka tum a, ka han ban a, an bo leh ta diak mai a.

Thil awmzia chu ka rilru chuan ka ngaihtuah zui ta a, an kalna lam chu thlirin buh an sut nghin leh nghin loh te hmuh ka duh avangin ka en zui deuh va, engmah hmuh ka nei chuang lo.

Chuta chinah chuan hmuh leh chu duh lohna ka neih deuh avangin chhuahvahna leh zin veivahnaah reng reng pawh mahni maia kal chu ka hreh ta deuh tlat mai a. Vawikhat chu Hnahthialah thil hralh tur ka dah a, ka dahnate chhung chuan, “In thil dah kha lei duh an awm a, lo chhuk vat rawh,” tiin min rawn chah a. Mahni chauhva kal chu ka hreh avang chuan È›hian ka sawm a, kan kal ta a.

Tuichang kan thlen hma deuhvin van lam aÈ›angin ka hma chiahah rulvankai hi a lo tla thlawrh mai a, leiah chuan a ding âng phiau mai a, ka È›hian hnenah chuan, Vawhlum rawh,” ka ti a, a vawhlum ta a. Hnahthiala ka thil dah lei duhtu chuan min lo nghak peih lo va, engmah hralh chuang lo chuan kan hawng leh ta ringawt mai a. hnahthiala ka thil dah ang bawk kha Lungkawlhah pawh ka dah bawk a.

Lungkawlha ka thil dah chu lei duh an awm avangin min rawn chah leh a, Hnahthiala ka kalpui bawk kha ka sawm leh a, kan pahnih chuan kan kal leh ta a. Lungkawlh kan thlen dawnin an dai bula phulah sawn Tuichang kama ka thil hmuh ang chiah bawk khan rulvankai bawk kha ka hmaah chuan a lo tla leh ta a, a ding âng leh ta phêt mai a. Ka È›hianpa hnenah chuan, “Vaw hlum rawh,” ka ti leh a, a vuak hlum duh tak loh avangin keiman nihliapin ka vaw hlum ta a.

Heng thil awmzia zawng zawng hi mak ka tih deuh avangin Dawn (Burma ram khua) khuaa ka pa a lo zin È›umin ka hrilh vek a, ka pa chuan, “A, i thil hmuh, ramhuai chu pahnih an ni a, in inhmuh hnuhnun ber zanah, “In hmuhna hunk an la nei le hang a, chumi hun chuan kan duhthusam kan la sawi sawn nia,” a tih ang khan kawm leh che an duh a;mahse È›hian i neih avangin mihring hmel ang puin an inlan ngam lo a, rulin an rawn inlan a nih chu. I tihhlum v eve avangin an pahnihin an bo taw hang, khawiah pawh kal la, hmuh tur an awm tawh lovang, hlau duh tawh suh,” a ti ta a. ‘A ni awm mang tak e,†ka ti ve ta deuh va.

{ Hemi hmutu Lianurha hi tunah hian kum 55 mi vel niin amah pawh a la dam a, Thingsaiaha la awm a ni. }

Thulakna: RAMHUAI By MUP General Headqarters

Thalro mai zam kai san a,
Furpui hlun thim ban a,
Sikpui daifim chhuah a,
Thang vansang mawi tu,
Khuangchawi Thlapui.

Hringfa zaleng sumtual en an,
Thang vanzau ah a Eng a chhuah,
Khuangchawi Thlapui.

Furpui hnawm dur thim buk bo

……………………………………….[En an,

Vangkhua tualzawl,
Mualkil tin hrut in En e,
Khuangchawi Thlapui’n…
Tluk zo awmlo,

Khuangchawi thlaen,
Thla a zawnga eng ber,
Khuangchawi Thlapui.

1. Lao Pan-a ui
He ui te hi, a pu Loa Pan, kum 68 miin November 2011 khan China thingtlang pakhatah a boralsan a. A pu nen chiaha cheng dun an ni. A puin a thihsan hnuin, he uite khawhar hian, ni sarih chhung chaw ei miah lovin a pu thlan chu a nghak a. A khaw miteâ€n an hmuhchhuah hnuin chaw te pein an enkawl chhunzawm ta a ni.

Lao Pan-a Ui

2. Hawkeye
Hawkeye tia koh, Labrador retriever chanchin atangin, ui te hian thinglung kehchhia leh lunglen an nei ve tih a tarlang chiang hle. A pu Navy SEAL John Tumilson an vui ni chuan, a pu kuang hnuaiah bawkin a pu a thlahliam.

Hawkeye

3. Hachiko
Pu Hidesamuro Ueno-a’n a ui, Hachiko hi kum 1924 khan Tokyo-ah a vulh a. Hachiko hian a pu hna kal tur nitin a thlah ziah a. Tlai dar li a rikin, a pu hmuak turin Shibuya Station-ah a thu vang tawh thin a. Kum khat hnua a pu Ueno a thih takah chuan, Hachiko hian a pu hnathawk haw chu tlai tin, a hun leh hmun pangngaiah a va nghak thin a. Train station master-in he ui rinawm tak hi khawngaihin mutna siam sakin a hrai chhunzawm ta a ni.

Nitin kum sawm chhung zet chu, a tihdan pangngaiin a pu hi a va hmuak ziah thin a. Kum 1935, khan a pu duhtak a nghahna hmun ngeiah chuan a boral ve ta a. Hachiko thih hnu kum khat a ral chuan, Shibuya Station-ah hian a lim an din ta hial a. Indopui 2-na lai khan Hachiko lim hi tihchhiat a niin; kum 1948 khan Hachiko lim siamtu fap chuan, Hachiko lim thar a din leh ngat a ni.

Hachiko

4. Tsunami guard dog
Tuifinriat lirnhgingin Japan ram a sawi tum khan, mita hmutu te tan pawh en hrehawm hial a ni. Heng zingah hian, Ui rinawm tak pakhat chu, uite hliam vengin a thu ngar mai a. Chhanchhuaktu teâ€n an hmuh hian, chhanhim a tum luatah a lo hauh deuh tung a. Mahse, enkawl tura an lak erawhin a hnial bik lem lo. Uite hliam hi Veterinary clinic-ah dahin, he ui tlawmngai tak hi, animal shelter-a dah a ni ta bawk.

Ui tlawmngai

5. Dorado
September ni 11, 2001, Omar Eduardo Rivera, mitdel computer enkawltu chu World Trade Center chhawng 71-naah amah hruaitu ui, Dorado nen hna an thawk a. Thlawhnain WTC a sut chuan, Rivera chuan a ui chu him hram se tiin a thlunna hrui chu a phel/hlih sak a. A ui chuan ama sahimna ngaihtuahin a tlanchhuak ang tia a ngaihtuah rauh rauh lai chuan, reilo teah Dorado chuan a ke a rawn hnim a. chhanchhuaktuteâ€n an rawn zui nghal bawk. Hetia Rivera an chhachhuak fel chiah tih hian WTC chu a tlusawp ta a ni.

Dorado

6. Shrek
Kum 2009, January thla khan mipa naupang Maxim Kurguzov, kum 10 mi chu an kawtlaiah a infiam a. Hriatloh hlanin an in bulah chuan sihal lo lutin an ar a ei sak a. Chumi hnuah mipa naupang chu beih tumin a inhrosa a. Shrek-a, an ui vulh chuan chu thil thleng chu a hmuh hmaih miah lo. Rang takin sihal chu bei letin a sual ta a. Minute 25 lai an insual phah a ni.

Shrek

7. Lady
Golden retriever nu, Lady tia koh hi, chu kum 81-a upa Pu Parley Nichols-a thian tha tak a ni a. April ni 8, 2010-a Pu Nichols-a, Ohio-a a bo hnu lawkin Lady pawh a bo ve nghal mai a. Police-in rei tak an zawn hnuin, ram palailenga Nichols-a ruang leh, a bula Lady lo thu ran chu an hmu a. A pu ruang an laksawn hnu chuan, Nicholes-a laina hnai te’n Lady hi an vulh ta a ni.

Lady

Source: Mother Nature Network (MNN)

By B. Zosangliana, Tahan

Tahan khawpui atanga KM 20 vel hlaa khaw nuam tak, Tuingo, ‘B†Group-a awm Pu Zunglianvela chuan Satel mak tak mai a kawl a, ni tin mi thahnem takin an en thin. Lei tuma ente, thil mak a nih avanga ente, chanchinbua chhuah atana ente an ni nuk a, Pastor leh evangelist-te pawh an tel nual.

He Satel hi nunna nei Satel chu a ni lo na a, a kal sawn thei a, thlai, buh leh rannung a ei thei a ni. Satel pangngai ang chiahin a tial a, a dulah pawh a mawng leh a ke ni awma lang zia a nei.

Kum sarih kal ta khan; Kan Gyi khuaa U Htun Aung-aâ€n he lung Satel hi Bungchaung (Sakhangyi) luiah a chhar a, a danglam em avangin mak a ti a, a hawn ta a. Pu Zunglianvela hi Kan Gyi-ah in sain a inhlawh thin a, thil man to tak nia a hriat avangin Pu Vela chuan a hmuh veleh Ks. 5000/-a lei a dil a; mahse, an phal lo va. A ai sang deuhva lei te pawh a dil zel a, an phal chuang lo va. A dawnna man a tihsan deuh takah chuan 2012 February ni 23 khan Ks.100,000/-in a leisak ta a, a lei lai hian a chhartu hi a boral tawh nghe nghe.

He lung Satel hi buk 7.5 vela rit a ni a, a phêk hlai lai bera tehin inch 11 a ni a, a sânna lai ber pawh inch 5.5 a ni. A thang chak ve hle a, an chhar hlim aiin a lian zawk fe tawh a ni. Nunna nei angin a chêt sawn theih leh theih loh a neitupa hian a chhin a, tui inch 2 vela chhah dahna bêl darah a dah a, a hmalam leh a sir lamah inch 1.5 zetin a tawlh sawn a, sangha an dah chu a mei leh a rilte a lo ei a, kuangkuah hnah an dah pawh hîp betin a lo ei thin a ni tih a hmuna enfiah; Zo Rûn palaite chu Pu Vela hian a lo hrilh a ni. Lung Satel hi a e ve thin a, a êk chu a rimchhe hle a, a khât tâwkin tui an thlâksak reng thu a sawi bawk. Chengkawl pawh bêl chhungah chuan a dah a, nung reng siin a che sawn thei reng reng lo.

A mak leh em emna pakhat chu; ni saa an dah pawhin tuia dah ang maiin a vawt thlur reng a ni. A tiapui lung chu hetiang hian a rit thei lo tih chu mi pangngai tan chuan hai rual a ni lo. Pu Vela sawi dan chuan he lung Satel hian hlutna riau a nei a, diamond emaw, rangkachak emaw a tichhuak (ei chhuak) theia ngaih a ni. Lung lam chinchang hria mi eng emaw zatin an en tawh a, Mandalay-ah keng thlain Kachin-a mi hausa pakhat pawhin a ensak tawh a, cheng nuai 5000-a lei a duh na a, an state-ah buaina a chhuah avangin a leisak thei ta lo niin a sawi. Tahan-a pa pakhat pawhin nuai 200-a lei a dil a; mahse, a phal rih lo niin a insawi bawk. Chhiar chhunzawm duh tan — www.zoin.info/

Mizo tam takte hian kan fate hnenah hian an kum mil a an hriat tur pawimawh hrilh hi kan ching tamlo á¹­hin viauin ka hria a. Tin, a bik takin mipat hmeichhiatna lam hawi ngat phei chu “zahmawh” tih kan ngahna te pawh hian ani mahna, fate nen titi naah sawi ho a khat zual hlein ka hria!

Fate’n min ngainat takset a, an á¹­hian á¹­ha tak leh an rinngam kan nih theih nan an zawhnate chu dik tak nisi-in, an kum phak tawk anga hrilh thiam alo van ngai tak em tih ka hrezual sauh sauh mai. Kan fate’n thil min zawh a, chhan á¹­hat peih loh emaw, dikhlel taka thil hrilh kan chin hian an upa tawlh tawlh a, thil min hrilh tlemin, min râwn tlem tawlh tawlh mai dawn niin ka hria.

Entirnan kan chhungkua bik han sawi ta ila, ka fanu hi tunah kum 6 mi lek ala ni. Keima chhia leh á¹­ha hriatna aá¹­angin ka thiam ang tawkin ka enkawl ve chuan ka inhria. Kan inkawmngeih em em a, kan inawm dun tawp ani ber fo. Chutih karah chuan TV leh thildang aá¹­angin nula leh tlangval lo inkuah emaw ang hmuh chin alo awmlo thei lova (tunlai chhanah!). Chutiang thil hrang hrang a hmuh aá¹­ang chuan zawhna a ngah ta sawt viau mai.

Hmanni khan, “Apa, tinge mipa leh hmeichhia hi mut dun a ngaih a,” tiin min zawt heu mai a. Hetia a zawh ngam, pa ka ni hi ka lawm rual rualin han chhan mai ngaihna ka hrelo hle mai. Zawhna hote mai niin ka hre bawk si, a kum ang zat hriatthiam theih tur ang nisi, dawt ni silova han hrilhfiah ngaihna mai ka hre ta derlo mai… ka hamhaih zo ta a! “Mate, ka sawifiah thiam chiah lova, nakinah ka hrilhfiah ang che aw,” ka ti ta ngawt mai a ni.

Hnathawhna lam ka thlen hnuin kan thawhpui nu fel tak mai, hna pension hnua rawn thawk á¹­ha leh chu ka’n berâwn ta ngawt mai a. Ani chuan, “puitling mipa leh hmeichhia-ah Pathian-in a siam a. An ni chu an inneih hnuah an mudun á¹­hin, ti mai rawh,” a ti a. Midang kan râwn leh a, chumi chuan, “puitling rilru put hunah, engkim hriatthiam hnuah mipa leh hmeichhia chu an mudun á¹­hin alawm, ti la a á¹­ha mai ang a?” a ti ve leh thung a.

Ka mirâwnte pahnih thusawi khi á¹­ha kati dun em em a, tichuan chawhpawlhin ka hrilh ta a. Pathian-in mipa leh hmeichhia a siam thu ka hrilh tawh chu sawi nawnin, “puitling nih hnuah mipa leh hmeichhiate chu an mutdun á¹­hin chauh tur a nia. Puitlin hnuah mi tam tak chu nupaah an insiam a, tah chuan an mudun á¹­hin, puitling nitawh emaw intih vang a tih chi a nilo…” ti zawngin ka hrilh ta a ni.

Mi á¹­henkhat chuan, “naupang te si avan ngaihtuah hma vele,” kan ti ani maithei e. Ka lehkhabu chhiar á¹­hin tawhte, naupang rilru lampang ziakna bu-ahte chuan naupang thil hriat tam zia hi an sawi nasa hle reng a ni. Kan kiang a an sawi lohna chhan niá¹­hin chu an rinngamin kan awm tak tak á¹­hinlo emaw, an thusawi kan ngaih pawimawh sak á¹­hin loh vang a ni thei maithei.

Naupangte hian fim takin an ngaihtuahna an phak ang tawk tawkin an hmang ve nasa hle tih hriat alo pawimawh khawp mai. An mahni a thil an hriat, an inzir chhoh ngawt ai chuan an biakrawn ngam, an zawh ngam nu leh pa nih alo van pawimawh dawn tak em!

Zaleng an ngir, lawi ang thang vangkhaw kawnah,
Tlangza hlim zai-relin tual sangpar an chuan;
Run nghak lawhleng mi u lungrukah.
Khartung sawn maw a di Lengzahmawiaâ€n,
Duhaisam vai ang thang lo se.

Run sawngka leh lumlang daiah,
Vanglai an hril e, hring chang hmaten;
Chhawrhthla engah sulihnu a chul ngai neâ€m.
An chhal e, lenlai sakhming than hawl rengaâ€n,
An hril zel ang zingphul thlen hma chuan.

Dairawn lenbuang leh hnah nem-aâ€n,
Nung thilten zai tin vawrin tlang an awi;
Lenchawm leh ri-tin an rem.
Lungrukah duhthuleng sam ta i,
Hlunding chang se zantiang chhawrhthla hian.

Hmanah thlang sappui chun leh zua ten,
Saisen an chawi lai tawnah;
Piallei ram pela chuanaâ€n duh an sam e.
Zofa leng tan a mawina maw,
Zuapaâ€n tleithiah min ban zawk e.

Phungrual-Thenrual
Lawi ang thang-hmingthang
tual sangpar-hmun sang/ tuallai pawng sang lai
lawhleng-nula
lengzahmawia-tlangval
vai ang thang-bo leh duak
run sawngka-varanda/kaiten/luhka
lumlang dai-chhuat dai
zingphul-mitthi khawvel.
lebuang leh hnahnem-thing leh hruizam ho
lenchawm-khuang
hlunding-kumkhua(hmanna-kumkhaw daih)

Chang tawp ber: Sapte chuan an nauawmte hnenah “Thlapui khi Bawiha(i) la lawnna tur” an ti thin a, zofate erawh chuan “Thlaa lo tla rawh mateaâ€n a awrh nelh nelh ang che” an ti daih a, kan tleipui em em thin.

Bryan Syke-a, Oxford University a an researcher chu Lausanne Museum of Zoology a an director, Michel Artori nen an inthurual dawn a ni.

Lehkhabu leh milemchethei lamah kan hriat fo á¹­hin tawh a rinawm a, tunah hetia Oxford University meuh thapui thawh a thudik haichhuah a tum tak siah chuan thu awmzel tur ngaihventu an tam ngawt ang le. Ilo nghak phawt mai teh ang u.

Sykes intends to take a systematic, measured approach to the investigation — subjecting samples collected from museums, scientists, cryptozoologists and Heuvelman’s impressive inventory, to “rigorous genetic analysis” and publishing results in peer-reviewed scientific journals — in an effort to distance himself as much as possible from the pseudoscientific stigma so closely associated with cryptozoology.

Chhiar chiang duh tan:
https://io9.com/5912671/oxford-university-is-going-yeti+hunting

Hre vek mah ila sawi sawi hi a nuam a. Facebook status ah a lumzia sawi sek te hi a nuam a (ruahsur te, khawvawh te, lirnghing te, thlipui tleh te pawh). In khua a lum in ti maw? Kan khuaah chuan… ti a insawilumsiak te hi a nuam a.

Tunah hian zing dar 3 leh minit tlem a ni a, temperature chu 32 degrees a la ni tho mai. Kawngka leh tukverh hi hawng vek ila boruak vawt a rawn lut deuh mahna, ka ti a, a teuh lo! Pawnah ka va chhuak a, boruak hi a che eih lo. Naktuk forecast hi 40 a ni a, tlem chuan a zia deuh, mahse sa tak a la ni, sa tak!

Khawlum tawrh hi ngaia neih hi a har a nih hi. Hostela kan awm lai chuan zanah hian inchungah kan mu thin a, a dai nuam thei lutuk. Thla a en phei chuan nuam tak a ni. Mahse zing ni chhuah tawh chuan mutrei luih tum pawn a theih hauh loh. A sa em em tawp. Mattress kan inpu thla a, mumang nen, room lum deuhah kan mut zawm leh thin.

A lum tak tak chuan kawngkhar leh tukverh hi khar ila, parda thim tawk zar ila, fan hi off vek ila a dai daih zawk a nih chu. Boruak hi a sat em avangin slipper te ai chuan pheikhawk pum bun hi a fuh zawk thin. Vai ho khawlum deuha jacket nena bike an khalh hi mak kan ti thin a, mahse a lo tha zawk daih mai.

Lu te a na, vun te a thak sep sep a, kan inbual sek a, khum, chair, thawmhnaw zawng zawng a lum pup vek a, tui leh juice kan in hnem. Mahse kan tuarchhuak ve zel tho.

He thlalak hi Facebook a Mizo Photographers tih group ami ka save a ni a, tunge a la tu ka hre tawh lo, sorry!