Kan ram leh sakhua sap salah hruailuh a ni

May 23rd, 2011 7:30 pm by Hnam sakhua

Kan hriat angin, kan Mizo Lalten thingpui huan sap an zuk thah a. Mary Winchester an zuk man mai atang khan, sapho rilruah chuan misuala ngaihin kan hnam chu a awm ta a. Hun a kal a, Mary Winchester la let leh turin kum 1871 khan an lo thawk a. Chumi tum chuan an hlawh chham thak a. kum 1887 ah an lo chhuak leh a,chutah chuan kan Mizo lalte nen remna saui an tan ta a ni. Chutia remna saui an tan tak hnu chuan, hun a kal hlek a, sap ho chuan Mizoram chu hneh ta a inngaiin min rawn awp ta a ni.

Kum 1894-ah Mizo fate bei turin missionary an lo chhuak nghal a. Missionary te leh bawrhsapte tangrualin Mizoram chu an bei tan ta a ni. Politics-ah min control tak hmiah avangin, Mizoram chuan politics khel thei loin kan awm tan ngar ngar a. Thil pakhat chhinchhiah tur awm chu kum 1894 January ni 5 atanga tannin, chumi kum tawp lamah chuan A AW B min siam sak kha a ni. Kan ram Bible te leh chanchintha rawn thlen a, rawn puang inti si khan, zirlaibu min siamsak hmasa berah chuan, “Mingo an fing bera, an huai ber” tih chu an rawn ziak tir tan ta mai a, chung chu missionary te hnathawh a ni.

Hun a lo kal zel a, kum 1959-ah tuna Holy Bible kan tih hi min pe ta chauh a. Kum 65 min awp hnuah anih chu. A chhan chu sapho hian kan ngaihtuahna thluak leh kan rilru reng reng hmin vek anih hnuah Bilbe min pe chauh a ni tih a ti lang chiang em em a ni.

Missionary ten min rawn beih khan Mizote chu Thingbul, Lungbul, Ramhuai bemi ah min puh a, chumi rual chuan Kristianna thu an rawn tlangau pui ta char char a. Chu Kristian zirtirna chu kan ramah chuan a zawmtu te an lo awm ve zel a, chutia a zawmtu te chuan “Vanram chu nuam tak a ni a, Isua i rin chuan Vanram in kal ang a, in rin loh chuan Hremhmunah in kal ang” tiin zirtirna an rawn peta nghauh nghauh a. Theihtawpa bei an nih avangin Zofate Sakhua chu Kristianna chuan a chim pil ta a ni.

Dawn kir ve la, Zofa leng nun,
Kan ram pan nan lamtluang a thui,
Hun tam, kum tam aţang renga;
Mahse kir zai kan rel thei lo;
Khuanu leng ruat kan ram pan nan,
Kan tum ram, chhawrpial run nuam chu,
Chhaktiang ram hla, kawlvalenchham.
Zate’n kan thlen hma loh hi chuan
Sappui lungfing arţial fin te’n,
Thingbul, Lungbul, Ramhuai biaa;
Mi lu la hnam tiin min sel,
Khuanu leng Pathian nung kan bia.
Vangkhaw him nan ral kan rel a,
Thinlai lungna a dam nan e,
Tual that hnam reng kan ni si lo;
Khuanu leng Pathian nung biaa;
Zawl leh huai reng pawh kan chawi lo,
Vangkhaw chhan nan raldo kan ni,
Khuanu leng Pathian nung kan bia.
Khawvel hriatah i puang ang u.

Similar Posts:

Recent Posts:

50 Responses to “Kan ram leh sakhua sap salah hruailuh a ni”

  1. 1
    nastycool Says:

    Sap ho kha chuan min lo bum ve khawp mai.

    Report this comment

  2. 2
    nastycool Says:

    Sap ho khan silaimu kal lai man thei ah te an in chhal! Mizo pasaltha te hmuh lai nge khan an flintlock ah khan zen an thun a, an sawh muk a, chutah suan ang deuh, ni si lo, sawh keh mai thei an thun a, an sawh keh vek a,hla deuh hlek ah a ding a, mizo pasaltha te kha silai chu an pe a, amahni kap turin an ti a, silai chu han kah chuan a puak ve dur a, mahse a mu chhuak tur a awm si lo( an sawh keh vek avangin), chutia silai(N) an puah vel ah chuan silai mu lo man ang tak chuan hma boruak chu an han ban zauh a, an lo hum sa suan tlang chu mizo pa ho chu an hmuh a, an awih ve thin tho nia.

    Report this comment

  3. 3
    nastycool Says:

    Sap ho khan silaimu kal lai man thei ah te an in chhal! Mizo pasaltha te hmuh lai nge khan an flintlock ah khan zen an thun a, an sawh muk a, chutah suan ang deuh, ni si lo, sawh keh mai thei an thun a, an sawh keh vek a,hla deuh hlek ah a ding a, mizo pasaltha te kha silai chu an pe a, amahni kap turin an ti a, silai chu han kah chuan a puak ve dur a, mahse a mu chhuak tur a awm si lo( an sawh keh vek avangin), chutia silai an puah vel ah chuan silai mu lo man ang tak chuan hma boruak chu an han ban zauh a, an lo hum sa suan tlang chu mizo pa ho chu an hmuh a, an awih ve thin tho nia. (N)

    Report this comment

  4. 4
    rose10 parvuli Says:

    nastycool chu i va duhthawh bawrh bawrh ve :D :D

    mizo history kan hriat tam zawkah chuan i sawi ang hi a ni si a tichuan engtin nge ni ta zel ang

    Report this comment

  5. 5
    shailendra Says:

    Hnam sakhua, i lo hre ve chauh e lo?

    Report this comment

  6. 6
    chhangte_ll Says:

    @nastycool: Mizote khan mingo ho rawn luh hma daih atang tawhin silai an neia. Tin, zen leh silaimu an siamthiam tawh ;)

    Report this comment

  7. 7
    khamkhuai Says:

    sap ho kha engtizia teh lek nge ni kan ngaisang emm emm a. an sual kha a ril teh reng nen.vai ho te hian an la haw zek a sin

    Report this comment

  8. 8
    triplestar Says:

    Ngaihnawm ti deuh a ka han chhiar chhuah ve tlat chu a ! :-P

    Report this comment

  9. 9
    CFL Says:

    Kei chuan sap missionary-te kha mizote tana Pathian ruatah ka ngai hmiah. (I)

    Report this comment

  10. 10
    nastycool Says:

    @ chhangte, silai chu an nei a, zen pawh an siam,amarawh chu sap ho khan an bum hneh em ani. ka thil sawi khi amah pu Ch.Saprawnga ziah ngei a ni e.

    Report this comment

  11. 11
    nastycool Says:

    Sap ho colonial era a hman sual leh phakar ber, India ram hausakna zawng zawng drain tu te khan zoram rethei ve tak ah khan exploit tur vak an hmu si lo a, an tui lo ve ngawt ang chu (N)

    Report this comment

  12. 12
    Krista Says:

    Ka chhiar chhuak dap e. Ti hi chuan chhiar pawh a hahdam deuh a lawm. A hma kha chuan i lo ti zing tlut tlut em a… :-)

    I awmna hmun atangin thil hi i thlir tlat tawh si a, han sawi vak pawh a nuam lo. I rindan ang zawngin thil i chhut nasa tawh lutuk a. Khi laia “Mingo an fing bera, an huai ber” tih min zirtir te chu a pawina awm paw’n ka hre reng reng lo. Nangmahah hian thuk takin sapho huatna hi a awm a nih ka ring ta deuh ber mai. Ka ngaihdan chuan kan moral tla chhe zel vang hian kristianna hi i hua a nih ka ring deuh tawp bawk a. Chumi avang chuan sap huatna nangmah ah a awm a nih ka ring deuh. Kristianah pawh hian thil ngaihtuah peih deuh chuan lo haw ta te pawh an awm ve leh zeuh thin. Mahse kristianna erawh a tan viau zel.

    Ka ngaihdan chuan Bible zirtirna la sual ni loin khawvel mihringte hi i teh(judge) nasat lutuk avangin Hnam Sakhua hi i hmuchhuak mai niin ka ring deuh bawk.

    Mizoramah hian kristianna hi lo lut lo sela hei ai hian kan pherh zawk zek ka ring deuh tlat mai. Khawvel hi a changkang zela chumi rual chuan kan kal thiam mawlh lo ang. Chuvang chuan zosapte kha puh ngawt chi a ni paw’n ka hre lem lo.

    Tin, Bible min pek hun i tarlante pawh khi ka chiang lem lo tlat. Kan pastor hmasa te leh hruaitu hmasate khan an chhiar mai ni lovin an letling chiam chiam a nih kha. English Bible chauh pawh ni lo hnamdang Bible pawh an kawl a nih kha. Rev Chuatera te pawh khan zokhua lam atanga Bible thu zawhna a chhang zak zak thin. Bible thu mai ni lo- Pathian Lehkhabu Chanchinthu, Chhandam nih inhriat chianna, Pathian Robawm, Kristian palai, Bethlehem titi leh dangte kha 1959 hma lamah an lo buaipui daih tawh. Chuvangin 1959 hnuah Pathian thu thatakin min hrilh duh tan chauh ni awma i thu tlukna hi ka tan chuan a dik chiah lem lo.

    Tlemin kan lak atangin i kal sual hret a ni. Mihring hian thil hi hre ve tawk leh ti thei tawk niawma kan in ngaih hian Pathian hi a lawm vak lo thin a ni ang, chungmi te chu an kalsual leh keuh thin. Mahse an daih rei ngai lo. Rilru in ngaitlawm tak chungin Kohhran Upa emaw Pastor emaw han hmu la ka duh thin ngawt mai.

    Report this comment

  13. 13
    Msquare Says:

    #12.ka thlawp molh molh che..

    Report this comment

  14. 14
    Bawngtlaia Says:

    Ani post-ah tawh hi chuan engmah sawi lova kalsan ka hreh tlat tawh… :-D

    Post-tupa, I dam thin maw?

    Coffee in dun ang hmiang… (C) (C)

    Report this comment

  15. 15
    Mkhawla Says:

    colonial hangover la na mah mah a nih hi maw le, a lehlam a thlir chuan mingo ho vang khan thil tha tam tak kan hmu ve bawk a nia :-S

    Report this comment

  16. 16
    Asteric Visc. Says:

    A AW B hi Kristian missionary te min siam sak ania Hnam Sakhua i rin tlat a, sap ho zirtirna kha i pawmlo anih chuan he A AW B hian engmah rawn ziak ve tawh suh. Tichuan i chhawr lova i duhlo takzet a ni tih ka pawm ang.

    Report this comment

  17. 17
    Jennifer Lo Says:

    1894 jan 5 a tranin kumtawpah trawng zirchawpin A AW B min siamsak thei a, kum 65 hnu 1959 ah Holy Bible min lehlin kim sak thei a maw… a va ROPUI em, anva beirei peih vele, keini chu niila kan zuzi san maithei a sin kum 65 tehmeuh chhung chuan harsatna hrang2 antawk ve ngei awm bawk si a, HOLY BIBLE kan trawng ngei a kan chhiar theih minlo duhpui hle a nih chu…

    Report this comment

  18. 18
    Sony Says:

    Sap in tih mai hi British ho annih hmel. Anni leh British missionary chunga thinrim tur ani lo ve. An thiam ang tawkin min sawp ani mai. French, Dutch, German leh Spain te ai chuan a tlangpuiin British colony chu an ziaawm. Haiti te khu en mai ta che u.

    Leh lamah chuan European missionary the ngaihsan vak vak hi a dik lo. Isua nau ang maia ngaisang tawk kan awm furin ka ring. Tun kar maiah pawh Mi(sual).com leh Lawrkhawm.com ah missionary ngaihsanna lam post ka hmu nual.

    Report this comment

  19. 19
    H.Vangchhia Says:

    <Admin te tan: Breaking news ka rawn thehluh kha aw, Aizawl lam news

    Report this comment

  20. 20
    triplestar Says:

    HV hriat a va chakawm ve, eng lam pang nge

    Report this comment

  21. 21
    maawma Says:

    Sap ho rawn luh hma khan mithen khat in “Ka kha ga” an hmang tan hman an tih hi hrechiang deuh in awm em? Hindu ah in pe te pawh sawi tur an awm hman an ti tlat! Hei hi ti ti na a ka ngaihthlak chauh a nia, hre chiang te in lo awm mial em?

    Mary Winchester leh Cynthia Ann Parker chanchin hi a in ang ve teuh lutuk, mahse a ni hi chu Commanche ho in an man tak, nupuiah an neih a ni ve thung a, a chanchin chhiar hian Mary Winchester hi rilru ah mit thla a awl duh reuh lutuk.
    https://forgottennewsmakers.com.....e-indians/
    A fapa Quanah Parker phei chu Commanche lal ropui lutuk a rawn ni nghe nge
    https://en.wikipedia.org/wiki/Quanah_Parker

    Sap Missionary ho kha rawn lut lo se, tunah hian hrenpereng kaih kan la tam ngawt

    Report this comment

  22. 22
    maawma Says:

    Sap ho rawn luh hma khan mithen khat in “Ka kha ga” an hmang tan hman an tih hi hrechiang deuh in awm em? Hindu ah in pe te pawh sawi tur an awm hman an ti tlat! Hei hi ti ti na a ka ngaihthlak chauh a nia, hre chiang te in lo awm mial em?

    Mary Winchester leh Cynthia Ann Parker chanchin hi a in ang ve teuh lutuk, mahse a ni hi chu Commanche ho in an man tak, nupuiah an neih a ni ve thung a, a chanchin chhiar hian Mary Winchester hi rilru ah mit thla a awl duh reuh lutuk.
    https://forgottennewsmakers.com.....e-indians/
    A fapa Quanah Parker phei chu Commanche lal ropui lutuk a rawn ni nghe nge
    https://en.wikipedia.org/wiki/Quanah_Parker

    Sap Missionary ho kha rawn lut lo se, tunah hian hrenpereng kaih kan la tam ngawt ang

    Report this comment

  23. 23
    PKfanai Says:

    Kei pawh, Bawngtlaia sawi ang deuh khian, Unaupa post alo lan tawh hi chuan mawnga hawlh ang mai ka ni tawh thin a! Tun tuma a thil rawn post phei chu, Sap missionay-te achievements ropui tak tak a rawn tar lang teuh lehnghal a, a lawm awm khawp mai. Arunachal a hnam lian ber Nyishi ho ten tunah Rev.Tarchoya hmangin Thuthlung hlui an letling ve leìh leih a, Arunachal khawpuiah saptawng chanchinbu daily 3 bak adang engmah ala awm loh laiin, in 1000 khua chuan kan tawng ngeiin khaw tinah 4/5 kan nei vek tawh a, Mizo leh vai chanchin bu te, Thu ro bu te kum 100 vel liam taah khan min lo buatsaih sak dim diam tawh si. Tun thlengin anmahni tawnga zir tur zirlaibu mu mal an la neih loh laia, mizo medium sikul kan neih na pawh kum 100 alo tling dawn ta reng mai. Kan ram sual naah sap missionary te mawh puh phet kan tum a, India sawrkar atanga tluk leh ding awn tela kum tina sum rawn luang lut, a thei fa ten an lo chhep relh teuh teuh hi, kan it a, kan in tih hmuh a, kan chhiat phah ani zawk lo maw? Missionary te phun kohhran hmai zah tur awm lo lek phei se la, eng ang takin chhia ang imaw?

    Report this comment

  24. 24
    Mkhawla Says:

    #18 @sony: ngaihsan vak lam ni lovin, thiltha chu an ti ve tho tih hi chu phat theih a ni lovang

    Report this comment

  25. 25
    hiho Says:

    Sap hmangin kristianna in mizoram alo thleng,a lawm awm e.
    Sap lam hawi toh loin Isua lam hawi toh zawk ang u. Chanchinbu semtu nge Chanchinbu i chhiar? ;-)

    Report this comment

  26. 26
    maawma Says:

    :-)

    Report this comment

  27. 27
    RosangaD Says:

    Hepa hi a post hi ala vil ngai chuang nange?? Dawihzep eeee. Admin chu ni ila semi block hial ka duh post theilo chhiar thei ringawt in ka dah ang. Mai mai (N)

    Report this comment

  28. 28
    hmingtea Says:

    Hnamsakhua hi i ti tha thei phian mai.I rawn point fuh ka ti thei khawp mai.

    Kei sap mingo ho hi ka ngaisang lemloin ka zah teh fahran duh lo an zia ka hre ve tan hahahahah (W) (&amp;)

    Report this comment

  29. 29
    jesuslovesme Says:

    #18@Sony: Kristian te tan chuan missionary te hi an ngaihsanawm thlawt ani. Mingo an ni emaw ni lo emaw. An inpekna hi a ni velo ho tena kan sawisel phakah a awm lo ve hrim hrim. Tin, mizo te chanchintha min rawn hrilh hmasa tute phei kha chuan harsatna an va pal tlangin, kan tan Pathian angel tirhte an va ni tehlul em! Anni khan Pathian tirhin Chanchintha hi min rawn thlen lo se chu, tunah hian “European missionary the ngaihsan vak vak hi a dik lo” ti lo hian India ram khawi railway station ah emaw mutia in bungrua kan phur par par mai long maw. Chanchintha rah hi kan dawng nasa lutuk a, min petu Pathian kan theihnghilh ta a va ang ve.

    Kan ram hi sap khan salah an nei/min exploit ngai lova.British ho an hmingthanna em em mi ram hausakna rawk ang chi kha kan chungah a thlen loh zia hretu te vek kan ni. Pathian tirh mihring mai te kha an famkimlohna a lanna khan anmahni ni chu ropui ni lovin, a tirtu Pathian zawk a ropui zia a tilang reng ani.

    Mingo ngaihsanna hri hi Mizo te chauhin kan vei lo tih hriat tur. Zia leh hmelhmang a kan hnam ang tak Thai ho te, Singapore ho te, South East Asian ho hi chuan Mingo an ngaisang em em. Vai ho takngial pawhin haw chung in an ngaisang tho. European ho hi hnam fing leh “Common sense” nei an ni. Dawt ani lo. Modernisation lo chhuahna anni tlat. Tin, dik kan ti emaw ti lo emaw, kan duh emaw duh lo emaw ka sawi lo, mihring reng reng hian vun ngo hi a hang ai chuan hmuh nuam kan ti ni in a lang. Ngo hi hnam tin zingah hmakhawsang atangin ‘Beauty’ tehna a lo ni. Mizo zingah pawh hian ngo leh ngo lo chu mi mit kan lak dan a inang lo hle anih hi.

    Report this comment

  30. 30
    Ultraviolet Says:

    #29 jesuslovesme (Y)

    Report this comment

  31. 31
    amuana ralte Says:

    heu….thianpa chu.., a va mak dawn ve, lawm awm kan lo tih teh reng nen; An ni lo kal lo ta se Arunachal ang lek khi kan la ni dawn a cin..

    Report this comment

  32. 32
    TuaiSialA Says:

    Kristian sakhua hi i haw hle mai. Hriat ve mai mai tur chu, mingo missionary-te kha Mizoram-ah awlsam takin an lo lut lo tih hriat tur. An rawn luhna kawngah Mizoram bawrhsap-te dodalna nasa tak an tawk ve bawk. Mizote’n sap kan ngaihsanna chhan chu kan rama Kristian sakhua rawn puluttu an nih vang a ni. Kan missionary-te kha lo lut lo sela chuan hindu sakhuaah kan awm tho tho vang. Hnam Sakhua post ka chhiar apiang hian Mizote zingah hetiang kan lo awm tawh/lo la awm a ni maw tih rilru ka pu ziah thin.

    Report this comment

  33. 33
    hiho Says:

    #31
    Sap missionary ho kha lo kal lo mahse Pathian in Mizo te hi minhmangaih tak tak bik a nih chuan midang/hman dang a ron tir tho ang tih hi ka rin dan a ni tlat e. a bak zawng chu #25 hi ni mai.

    Report this comment

  34. 34
    mr.Duhlova Says:

    Thil chiang leh diktak te hre chianga sawi chhawng leh tur chuan, Mizoram history te, Kohhran history te hi, bu khat chauh (mahni rilrem zawng chauh) te chhiar lovin, bu li/nga mi hhrang hrang ziak te chhiar-in, buk tlang ta ila.. belh chian a dawl nge nge thin. Tuna i thilsawi te pawh hi a reference te rawn pe thlap thlap la, belh chian a dawl ngei ang. A nihloh chuan, tu-pa tapchhak ti ti kalsual i lo thutak khukpui a ang tlat.

    British East India Company in India an lo luh chhan leh, missionary te Mizoram lokal chhan kha thil hrang daih a ni. India khan British ho kha haw viau pawhnise, keini Mizote tan huatna tur chhan thatak kan nei ve emaw ni le?

    Missionary te leh Bawrhsap te that lohna bulfuk fak sawi tur kan hria em le? An thatloh na sawi zauh tur pawh lo awm se, an that na sawi tur tamtak a awm ve ngei ang.

    Tuipui ral ‘ram ropui’ kalsanin, ram pilril, hnam mawl te zingah rawn kalin min rawn chawi kang a, ziak leh chhiar thiam min zirtir bakah thiltha tamtak VAN RAM KAWNG (LAL ISUA) thlengin min rawn hrilh a, a ropui in a lawmawm ngawt a lawm le..Ka, Kha, ga te min zirtir loh avanga kan lawmlo a nih ngawt loh chuan.

    Century tinah, generation tinah, rinna rual pawllo, mahni thurin a rui, mahni ngaihdan a ‘ruh’ lui tlat te hi an awm ve chawk a nia, nang chauh i ni lo. An zuihral loh pawhin, an pawl hi an thang duhlo khawp a, an chi-thlah pun te bak chu.

    Chung te chu, khaw khata veng tla-birha, pa changkang lemlo, midang te thurin a dik leh that zawkna zirchian tum miah lo te an ni thin. Nang pawh ilo harh chhuah hun misual ho hian kan nghakhlel hle a nia….

    Sap te hi kan han in ti ngaisanglo ve ta vel a…changkang vak lo te pawh awm ve mahse, an lakah zirtur kan la ngah em mai..bawlh hlawh paih chungchangah ngawt pawh… :-P

    Report this comment

  35. 35
    PKfanai Says:

    29. I sawi dik khawp mai. Israel ramah pem thlak vek kan tum anga, kan ramah hian,Bengali leh chakma hlir an awm tawh mai thei asin.noi.MLTP Act hnawk sak tih lutuk vang hi ani berin ka hria, engemaw lai atang khan anti-Missionary movement hi Mizoramah hian a awm tlatin ka hria a, chuvang ania, nizanah Pu HVa post ah kan missionary min lo hmangaih zia thu ka ziah chiam ni. “Mizoram Missionary hmasa te leh Synod revival hmasa ber” posted by H.Vangchhia ami comments ah khan in hmu thei ang. Sakeibaknei hahum anga, seh theih tur zawnga rem chang melh reng. Ramthim tak tak su duh mang si lova, a eng tawh sa, lo ramthim chei bawl ve vak pawl hi kan awm thin bawk si a.

    Report this comment

  36. 36
    ^-||R@lT€||-^ Says:

    hehe ;-)

    Report this comment

  37. 37
    PayableOnDeath(Zrma_C) Says:

    Sap ho in min buma Christian ah tal min la chhuaha,Sap ho nilo ta se…
    Vai te emo in minlo bum ta se,Hindu emo Muslim emo kan nia nga……Ui ha!:-O
    Midum in emo minlo bum ta se….. ka ngaihtuah ngam lo ;-)

    Report this comment

  38. 38
    buhchangrum Says:

    #12 Krista sawi hi ka pom thlap ahming nen lam a in mil e….sap ho kha kei chu an fakawm ka ti lo theilo a ka ngaisang em2 bawk a..,
    a ziaktupa tunge pathian i tih ve ngawt kha,a hming poh ka se ta lo e a….Arunachal lam ho nen hian in zawmna innei lo maw ni pathian tih angreng hi an la ring a,,,,Mizo te zinga hetiang sawi2 lo hian ahn pem ta la , itum mihring hming thatna leh rorelna chu i nei mahna….

    Report this comment

  39. 39
    zoho Says:

    British Indian History i chhiar tlem hle mai. East India Company in Missionary ten India ram a an rawn luh ve an duhloh zia leh an huat zia te kha i hrelo a ni maw? Lehkha an zirtir leh chanchintha an hrilh an dodal zia te kha i hrelo a ni maw? An inngeihlo takzet zet asin. Mizoram chhung bik ah pawh Bawrhsap hmasa te khan Zosap te rawn lut ve kha an ngaithei lo khawp, an inkhak reng bawk a, an mahni leh an mahni an inbeih mai chuan an intaite dawn a, an tilang fo lo zawk anih kha le.

    Zosapthara(chiang chiah lo) Lushai Hills a missionary a a inpek kher nachhan kha an college Library ah Lushai te chu Headhunters an ni tih inziak a chhiar fuh a, thi tum/huam in a sin alo kal le.

    Tih sual an nei ngei e. Diklo lutuk a rinthu lutuk a puh chu kristian emaw, hnam sakhua emaw THUDIK hi lal teh se.
    British colonialism leh inperialism chu kan hre ve bawk e, British writer leh Indian writer te thu vuakthlak dan bias zia pawh kan hria e. Lo chhiar zau leh deuh teh.

    Report this comment

  40. 40
    hp.swing Says:

    Sawi tur awm chu in sawi lang tlangpui tawh a…sap missonary te kha lo lut lo se lang chuan kan la hnu fual leh zual ngawt ang. Changkanna lamah min lo hruai nasa em a tin ni. Khang ho kha chuan ngaihsan hi an phu hluah hluah. Tual thi thei mai din hmunah an ding reng thin a, mahse an zam lo te kha an fak awm em a tin ni. Sap ho chu an huai ber a an fing ber rih a lawm. An mahni tluk thei hi kan la awm lo a nih hi. Tin, British changkanna chan pawh kha Christianity vang vek a ni an tia. Kristian tlangau a an thu chhuah pakhat ah chuan Kristian tamna ram aping an changkang a ni tih an prove kha. A dik khawp ang. Khawvel a Developed Countries kan tih te hi kristian ram a tam ber tlat. Kan missonary te hnathawh kha chu Mizo tan a hluin a va han ropui em! I theihnghilh lo ang u.

    Report this comment

  41. 41
    Ozima Says:

    Tualte vanglai thuhriltu pakhat pawh kha, tuman an awihsak duh si lova; hla te a phuah vel :-P

    Report this comment

  42. 42
    rlchhana Says:

    (@) he thuziak hi a thupui atang hian zirtirna kawng bo nimahse Pathian thu nung tibawrhbang a…hun hnuhnunga thil lo thleng tur bible hrilhlawkna tifamkimtu a ni…Kei ka hriat ve dan chuan: (1) Kan ram hi sap sala hruailuh kan nihna a awm thui khawp mai. (2) Sakhuana thu hlaah erawh chuan sap salah ni loin…Pathian faah min hruai lut…

    Report this comment

  43. 43
    mr.Duhlova Says:

    Vai ho hian Sap an ngaisang a niang an ram a pem lut, khawsa an va han tam tehlul em, Indian film star tamtak te hi sap ram a sei lian, lehkha lo zir tawh te an ni hlawm a.

    Delhi, Kalkotta,Chennai US Embassy, British Embassy ah te khuan visa dil tum zing dar 3 vel atang a, mihring lehkha thiam in ti chin, singtel, nitin in tlar an awm thin kha le…..kan ngaisang deuh chu a nia nge.

    Report this comment

  44. 44
    kiddo Says:

    I ti tha e.. Topic a dang ta. Ka chhiar chhuak dap e. Chhiar nuam deuh rawn ti zel teh khai!! (Y)

    Report this comment

  45. 45
    mate ainawn Says:

    Hnam Sakhua hi i ngaihtuah dan hi mak thin ee. Pathian i hlau miah lo niin ka ngai. Sap hrim hrim hi ngaisang pawh lo ni ila, awmlo pawh ka ti lo e..Zosap te kha lo lut lo ta se, tun a kan changkanna chanve pawh hi kan pha meuh ang em. Pathian hian hmangaih bik a nei lo a. Mizo kan nih avanga ‘cial’ deuh riau a Pathianin min ngai ni a inzirtirna te hi ka ngaisang lo.

    @ Hnam Sakhua..Kan hnam hi kan tlemin a la naupang hle a..Hei hi lo chhui ve turin ka duh ngawt mai che..Mizoram a Kristianna lo luh tirh atanga kohhran bel tlat a, Pathian tih tu te thlah hi chu..kan hnamah hian chhungkaw awhawm pawl khawtinah an ni tih hi…

    Huatna leh Sakhuana hi a inhmeh ngailo…

    Report this comment

  46. 46
    moia Says:

    # 17 sawi ang khi ka ngaihdan chu a ni. A, AW, B min siam sak tur pawh in hun leh ngaihtuahna nasa tak an hman a ngai a. Bible an lehlin hun a Mizo mipui ten an chhiar ve theih nan ziak leh chhiar zirtir in kum engemawzat an hman leh a ngai bawk. Lehkhabu naran ang a nih ve loh avang in a lehlin pawh uluk tak a tih a tul a, kum engemaw zat a lo ngai ve leh a. Tunlai angin press tha a la awm lo a, rei tak press ah dah a la ngai zui . Kum 65 hnu a Bible min han pe thei hi an lo va bei nasa awm em! An ni zar ah mahni tawng ngei in tihian thil kan post in comment te kan pe ani zawk.

    Report this comment

  47. 47
    vetehmial-a Says:

    Missionary te kha mizo tawng zir chawp an ni a, a puitu mizo te lah sap tawng zir chawp ve zel an nih bawk si avangin, Holy Bible bu puma han letling tur chuan hun a duh rei ve hle tur a ni. Mahse Chanchintha Bu hrang hrang an leh ang ang kha chu an pe ve zel chu a ni lawm ni

    Report this comment

  48. 48
    lushai_er Says:

    “Mary Winchester la let leh turin kum 1871 khan an lo thawk a.Chumi tum chuan an hlawh chham thak a. kum 1887 ah an lo chhuak leh a,chutah chuan kan Mizo lalte nen remna saui an tan ta a ni.”

    @Hnam Sakhua : A buk thelh in i thelh. Mary Winchester man (Alexandrapur run) kha 23.1.1871 a ni a, 21.1.1872-ah Zoluti hi an la let leh. An hlawh chham kan hre lo. I source min hrilh thei em ?

    Report this comment

  49. 49
    lushai_er Says:

    @Hnam Sakhua : Mary Winchester(Zoluti) sawi kai takah chuan Lungsen lal inah kar khat emaw zet a awm hnuin 30.1.1872ah Tlabung atangin Chittagong pan pui a ni a. Meilawngin Culcutta an pan leh a. Cacutta-ah hian R.S.Duncana’n a lo dawngsawng a. 4.3.1872-ah Meilawng lian “City of Cambridge” ah Zoluti hi Sapram pan pui a ni. April thla tawpah London an thleng a, a pami-in a lo hmuak a. Elgin-ah a hruai ta a ni.

    I lo hriat ve mai maiah Zoluti hi James Winchester-an meitei nula Mira laka a fanu a ni.

    1881 Sept thla a Gen.Brownlow-an Thangliana a rawn hrilh dan chuan Royal Moray College-ah Zoluti hi a ti tha berte zinga mi a nih thu a rawn hrilh.

    Zolutin kum 14 a nihin Elyn Academy High Class Public School-ah a lut a. Zirlai hmeichhia leh mipa 500 chuang zingah an pawla thiam ber a ni. Kum 19 anihin Women’s University Certificate a zirchhuak leh a, Headmistress-ah a tang ta a.

    Kum 25 lai pasal a neihah fa 3 a nei a. Frank-a, Molly leh Peggy te an ni. WWI khan France ral ramah Frank-a hi bomb puakah a thi a, ramhnuaiah an phum. Molly hian pasal a nei lo 15.12.1960 a Pu H.S.Luaia lehkha a thawnah ‘Yours very sincerely, Margaret D Howie’ tiin a ziak. Peggy hian pasal Hill-a a nei a, fa an nei lova sawi a ni.

    Zoluti pasal Innes Howie-a hi Scotland a Elgin khaw mi a ni a. Zoluti nen College khata kal thin an ni. A vawikhat hmuhna ah a ngaizawng nghal a ni. Headmistress a nih hnuah an innei a. Londonahan pem a, Dawrte an siam a, an khawsa thei hle an ti.

    Report this comment

  50. 50
    lushai_er Says:

    Dik tak chuan James Winchester thah hian Sapho rilru a tina lem lo, a fanu sal a a tang kha an rilru a na ber zawk. Millionaire Arthington-a ngeng a chhun a, ‘Arthington Aborigin Mission’ a din phah nghe nghe a.

    Pu Buanga chuan, “Zoluti leh Sal dangte la chhuak turin Mizoramah ‘Vai lian’ an lo chhuak a. Chung British Officer te chu keini hnena Pathian thuchah kengtu te (missionary) luhna kawng hawnsaktu an ni tih hmuchiangtu kan ni” tiin.

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.