Rengpui ram zin thu

December 2nd, 2011 6:00 am by chhingdailova

Tun tum chu khawnge khawpui ropui tak thlawh thu leh Reng ram zin hi kan thailang ve teh ang. Tripura hi Reng ram an tih hi ka hre tawh ngei in ka ring a, mahse ka beng a rawnga hian ka thun tawk lo nge ni ka lo theihnghilh leh deuh tawh der a. Kumin hian Reng ram a Lal Isua Krista Chanchin tha thlen kum 100 an lawm ve ta a. He hun pawimawh tak mai hmang ve thei a ka awm hi vannei ka in ti hle a ni. Tun tun chu ka thuziak rau rauah a nawi leh zual deuh mai thei. Mizoram lama chuan rilru sawr bing a har em a, ka zo mai thei lova, mahse ka zo dawn lo tak ngial in ka hria a, ka rawn post tawp a ni e.

Khawpui ropui tlawh thu :

Thianpa, chhiahkhawn thin, India ram sorkar laipui tana thahnemngai taka chhiahkhawn thin (IRS) ka nei a. Assam khawpui ber dawttuah a awm a, a pisa ka la hmuh pui loh avangin Rengpui ram a zin pah in a pisa hmuh pui ka tum a. Mizote chuan hmuhsit leh fiamthu thawh nan a kan hman, khawpui ropui tak hi thluk lohna tam tak kan nei. Assam University te, NIT leh Medical college te thleng in an nei kim biai chung hian kan ngam loh em avang nge ni kan ngaisang lo mai ni lo hian a hming sawi zawng ringawt pawh hian kan nuih hi a za deuh nghal tlat zel. Bengali hmun pui a nih avang hian ‘phakar’ deuh tur hian kan han dah deuh ngawt pek a. Rel in a thlen that vang nge ni Mizoram te nen thil man te hi a in san hleih em vang hian kan chakkhai tam zawk erawh he khawpui atang hian kan lam awl lo thung thin a ni.

He khawpui mi chengte hi an dum dum nen hian he khawpui hian Alkatra hi a ngaina lo khawp mai. Mizoram ka pel a, phai phei kan lut deuh chiah chu an kawng pui zauh tur avangin vaivut khu karah sawh beuh beuh gear in kan han tlan phawt a. Khawpui ropui tak DC leh SP te mai bakah DIG meuh in a thut hmun khwpuia hian Alkatra in hmun a chang tam lo kher mai. Ruahsur a tui hawk, nisat a vaivut khu in a bawh khawpui tih sak ta ila a haw em lo ang chu maw.

Eng ang in chhiahkhawntu ai hian inti pawl sang sing sawm mah ila thi beh lo zawk ka nih miau avang hian a pisa ah chuan thu lo vet vet tak ka ni. A pisa leha chheh velah na na na hi chuan ralkhat a kan hmuhsit ang in a lo ni hauh lo mai a. A office pawna a chhuak te chu keini pawn chhuak te ang mai mai a nilo, an lo ding leh suau zel a. A nau te lah chu hmehrik a hmeh rual rual hian rang tak hian an lo perh lut leh nalh nalh thin a. Chu hmeh rik hmang chuan a duh duh a chah lut tawh mai thin a, kuhva lei tur pawhin a hminga Kamding mi lian tan tih a mawi loh avangin bell hmeh rik hmangin kuhva leh Raja khaini pawh kan chah thleng zung zung a, duh phei se chu nawhchizuar pawha chawh lut thei hial ta ve ang le…

Reng ram chanchin tha thlentu Mizo:

Khawpui ropui a ni khat leh a chanve kan cham hmu hian Reng rama Lal Isua Krista chanchin tha thlen kum za na lawm turin India rama veikhawr (communist hi left tiin an sawi thin a, kei chuan veikhawr tiin ka let a, politics a veikhawr an ni ti ila a tha mai awm e) rorelna awm chhun Tripura lamah kan sawh phei leh bauh bauh a. Assam zawng thil reng reng hi an ngai zawm lutuk a an kawngpui te pawh hian Alkara an luan tha duh lo a, a sam khai zawng hian an la ta thin a, bolder phah hian duh tawk ta mai em ni tih turin an an kawng te chu a chhe phei beuh beuh khawp mai.

Mizo ten kan hriat lar em em, vai mistiri ho lo chawr chhuahna Karimganj-ah chhiahkhawntu te pisa kan thlawh zuai a. Reng ram kan lut chu kawngpui pawh Assam ram ai chuan a zia ta deuh a. Khawrel ramri (natural buandary) avang ram dang mi, kan Mizo pui te awmna Jampui tlangdung kan lut a, a kawnga lo te deuh in tlang ram a ni bawka Mizoram Zokhua kal kawng a ang lek lek mai.

Reng ramah hian chanchin tha hi a lo lut har ve khawp mai a. Kum 1911 khan Mizo Lal Hrangvunga’n he Reng ramah a ke a lo pen lut tan a. Kum 1912 khan an pem thla ta nghe nghe a ni. Hrangvunga hi Lal a ni saltiah mai lova, Krista pasal tha ropui tak ram thim su eng tura Pathian bel ruat a lo ni reng a. Tripura Maharaja hnuaiah hian lal na chang ve in Maharaja hian Raja nihna (title) a pek avang hian Raja Hrangvunga Sailo tiin an lam ri ta fo reng a ni.

He ram a chanchin tha hril tur hian Pathian in Mizo te hi min lo ruat bik emaw ni aw tih turin he lai ram a chanchin tha luh dan hi a awm a. Kum 1676 daih tawh khan Jesuit pawl ten Tripura lal hian a lo sawm a, mahse engemaw vangin an hlawhtling vak lova, New Zealand Baptist Missionary Society lam in luh leh tumin an hel leh a, an lut thei lo leh a. Kum 1911 ah, Mizo ten chanchin tha kum 17 vel kan kawl hnu in Pathian in Mizo te he lai ram thim su tur hian min tir hi a makin a ropui hle reng a ni. He ram thim su eng tura Mizote min hmangtu hian Mizo te chungnungna nasa tak min la pe zel a, he centenary lawmna programme ah pawh hian Mizo leh Mizo hnahthlakin chanvo an chelh nasa fal hle a, inkhawm pawh hi hnam hrang hrang kan ni chungin Mizo tawng in an kaihruai ber.

A hming sei sei an thu lo :

Mahni aia lal zui chuan mahni tawkah ropui ve viau in in hre mah ila kan lo ropui tak tak thei meuh lo. Chhiahkhawntu ber hi a nu leh pa lo chhuahna hmun a nih miau avang leh kamding mi lian a nih miau avang hian chibai hmasak a chang zel a. A hnungah hian chibai chu ka dawng ve ziah a, mahse a lal lo zawk zawng inhmelhriattirna a thui fal thei khawp mai. “Kha kha Mama(a chhungte koh dan a ni miau a) thianpa, B.A a zirlai a tanga inkawp chho ngar ngar an nia, hei an la in then thei lo a nih hi hi” an tih loh leh chu aia sei chuan inhmelhriat tir ve ziah hi ka ngai mai a. Ka hmuh chhuah tak ber chu thil hi a hming sei sei hi an lo lal lo a ni mai awm mang e aw ka ti ta a. Director ai hian Deputy Director hi an lal lo zawk a, Assistant Deputy Director phei chu Deputy Director aiin a thu loh leh zual…A thu zawk zui ka nih miau avangin inhmelhriat tir na erawh ka nei ve ziah a, a chang leh Delhi lama chhiahkhawntu unaunu (cousin sister) damlo kan lo buai pui avang khan chu nula enkawl tu leh buaipui tur ber chhuah in min chhuah thul, zia lo tak a ni.

Kan chi leh kuang te lam an awm ve miau loh avangin hmelhriat an vang hle a, ka hmelhriat ve chhun te lah chu milian leh kohhran hruaitu an sawm, ralkhat atang ka hriat te an ni a, an ni lah hian min hre ve der lo lehnghal a. Mahse, thianpa chhiahkhawntu lalna, a nu leh pa nghawng lenna ram a nih miau vang hian a chibai dawn zat zet chu ka dawng ve chuan ka hria. A hrehawm lem lo ve.

Thui tak ka ziak lo mai ang e, a thui hian mi thenkhat in benga thlep thin a, a bak chu duh leh nidangah ka la rawn zep tawh mai ang chu.

Similar Posts:

Recent Posts:

13 Responses to “Rengpui ram zin thu”

  1. 1
    Tete-i Says:

    a nawm hmel hle mai..

    Report this comment

  2. 2
    Eve Says:

    Va ngaihnawm ve,,,. (*) mahse khawi khua berah nge maw in khawmpui le… :-D Reng ram tih chuan a hmsnlai ruih mai.. lung a ti leng … (O)

    i han sawi hmang chuan assam chu Mizoram aiin kawng a chhe fe anih chu..

    Mizo Raja Hrangvunga Sailo thlalak chu i nei mial em? hmuh a chakawm alawm… (Y)

    Report this comment

  3. 3
    savate Says:

    A hming sei sei an lal lo. Hahahai (Y)
    sipai pawh a lam tam tam lal lo an ti.

    Report this comment

  4. 4
    savate Says:

    A hming sei sei an lal lo, hahahai (Y)
    sipai pawh a lam tam tam lal lo an ti.

    Report this comment

  5. 5
    Guillermo endara Says:

    chhiar a nuam in a vahan ngaihnawm tak em.

    Report this comment

  6. 6
    Contessa Says:

    Chhiar zo rihlo mai te ang

    Report this comment

  7. 7
    chhingdailova Says:

    @Eve, Centenary hi Vanghmunaha kan lawm e. An khua hi Kohhran dang awm miah lohna a ni a. Tin an pandal hian ban pakhatmah nei lovin mi 1000 leng tur an sa a, heng hi ka thai lang lo tak….Sori ri lutuk. Hrangvunga hi a thlalak hi ka nei miah lo mai a, a zia lo hle mai a.

    Report this comment

  8. 8
    TuaiSialA Says:

    A chhiar thamin a ngaihnawm e.

    Report this comment

  9. 9
    Thangchhuahpa Says:

    Zuk chhim ve iti chakawm zual e ..

    Report this comment

  10. 10
    CFL Says:

    I ziak thiam en
    Kan IRShming pawh chu hriat a chakawm hle mai. Kan Central Service ho hi ka Idol an ni a. (Y)

    Report this comment

  11. 11
    chhingdailova Says:

    Kan IRS pa hi a hming ka ziah chuan min rawn hau leh vak mai ang tih ka hlau a, ziah lang lo phawt mai teh ang……min hrethiam mai dawn nia

    Report this comment

  12. 12
    lushai_er Says:

    I zinna hi a rei deuh tawh a ni lo maw aw ? NE States-ah chuan development lama hmasawn chak ber an ni asin.

    Report this comment

  13. 13
    chhingdailova Says:

    @Lushai_er, Ka zinna hi a rei lo, thla hmasa ni 25 kha an Centenary a ni a. He ka sawi khawpui hi hnuchhawn ram ang e em phei chu a ni lova, Metaled road lam an uar lo khawp mai a. Tin, Assam tanga Tripura kawng pawh hi la chhe rep rep tak a ni. Kuhva ei ila thial a ngai lo ang tih em em a chhia chu a nilo. Assam mainland (Assamese hi chenna bik) tak tak chu hma an sawn a ni mai thei. Mahse, Bengali ho awmkhawmna hi erawh chu a la develop lo khawp mai…..

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.