Nova’n Anchhia A Lawh Sual Emni? {:Sunday Pual:}

October 21st, 2012 10:30 am by Dr John

Thuhmahruai
Kan thupui innghahna Genesis 9:20-27-a kan hmuh ang hian, Nova’n a zuruih avanga a mu sual (zahmawh langa a mu) hmutu a fapa Hama anchhia lawh lova, a tupa Kanaana (Hama fapa) anchhia a lawh daih mai hi a mak hle. Hrilhfiah dân leh chhuizau dân erawh a in-ang lo. A pawimawh êm avangin buaipui pawh a hlawh nasat phah a, ngaihdan fumfe tak neih pawh a har hial. Nova hian anchhia a lawh sual a nih loh vek pawhin Bible ziak-chhawngtu (copy editors)-te hian hmaih an nei nia ngaiin, Arabic Bible (Arabic version)-ah chuan Nova ţawngkam hi tidanglam hretin, “pa” tih an belh a, “…Kanaana pa chu anchhe dawngin awm rawhse!” (9:25) tiin an ziak daih nghe nghe a ni! Septuagint (the Greek translation of the Old Testament)-ah pawh, Kanaana hming lo lang hi Copy-editors-te tihsual ni ngeia an hriat avangin Kanaana hming aiah hian a pa Hama hming an dah hmiah bawk!

Hama Khan Engnge A Tih-sual Reng Reng A?
English leh Mizo Bible-ah a funkim lo deuh nge? Bible han chhiar ringawt hi chuan, “Hama, Kanaana pa chuan a pa mu sual chu a hmu a, pawnah a unate 2 chu a hrilh a. Tichuan, Sema leh Japhetha chuan, puan an la a, kokia inzawnin hnung tawlhin an kal a, an pa mu sual chu an khuh ta a”(Gen.9:22-23) tih a ni mai a!  Engnge a tih-sualna vak aw? tih theih a ni. Mahse, Biblical, Historical & Cultural perspective aţang chuan Nova fapa Ham-a hian he thilah hian thil sual lian tak a lo khawih nual a ni tih a lang chiang hle thung.

Helai thu-ah hian, Heb.asah leh yada hi “a tihzia chu a lo hre ta a” (9:24) tia lehlin a ni a. A Ţawngbul lam aţanga a awmze dik tak chu, Nova hian a chungchang thu a fapa Hama’n a sawichhawn leh a mut sual dan a zir sak vel hi a bengin a hre mai lova, a thiltih (action accomplish, with accusative attitude)-a a entir (awmdan zir sak/make fun of his father) vel lai chu a mit-ngeiin a hmu (to know properly, to ascertain by seeing) tihna a ni. Chuvangin, Mizo ţawng leh ţawng danga lang lo, ţawngkam leh thiltih pawikhawih lian (serious) tak thil a inphum tel a ni. Hama’n a pa Nova zurui mu sual a hmuh (saw) chungchang hi Heb.wayyar, hman a ni a, hei pawh hian, hmu palh (mere harmless notice) emaw, en palh (accidental glance) emaw a sawi satliah lova. Heb.wayyar, hian duhthusam-a enchiang (gazed with satisfaction) a kawk tlat nia! Midang hmuh ve loh turin puana khuhna chang lah a hre lo lehnghal nen! Nge, midangin hmu ve sela a ti a, a khuh duh lo zawk?

Tunhma chuan, Rabbi-ten, “mi saruak hmuh hrim hrim” hi sual lian takah an lo ngai ţhin a. Mipat-hmeichhiatna hmang sawina ţawngkam pakhatah an hmang hial (person’s nakedness is often used as a euphemism for sexual relations). Sema leh Japhetha ten an pa mu sual (zahmawh lang) an en duh tlat loh (en ngam lo?) dân aţang hian ‘a serious zia’ leh ‘sual lian tak’ ti angah an inngai thei dawn a ni tih a ngaihruat theih bawk. Hmanlai lehzual (ancient)-ah chuan fapa Lalthutthleng rawn luah tharte chu an pate chungah an nunrawng hle ţhin a, an til-te hial an lak sak (emasculate) a ni awm e. Nova fapa Hama tihsual chungchanga Greek & Semitic stories atanga an sawifiahna lam chu dah rih mai ila, a sei lutuk dawn.

Mosia hunlai khan Greek leh Semitic-te thiltih dan leh ngaihdan hi Jehova rilru nen a inmilh lo em avangin “Nu emaw Pa emaw vuak (kut-thlak) chu sual lian tak (capital offense) a ni a, tihhlum ngei ngei tur a ni” (Ex.21:15) tiin dân a siam ta zawk a. “Vua” (vua/kutthlak) hi Heb.ūmakkêh hman a ni a, hei hian hnuhma hnutchhiah khawpa  kuttum-a hnek emaw, tianga vuak emaw a huam a. Thi kher lo mahse, vuakna leh hnekna hnuhma hi a awm chuan hremna dan (Judicial Law) hi lek ngei ngei tur a ni. A sei lutuk loh nan, hetiang mi an tihhlum dan hi chu sawi tel lo mai ila.

Anchhelawh Hi Midum-ho Chungah Elo?
Nova thlahte zinga Hama fate zingah khan Kusa (Cush) hi Midum-ho (black people) thlah, Northern Sudan leh Ethiopia vela cheng ta te khu an nih thu hi chu chiang tawkah an ngai tlangpui a. Ethiopia tak hi Nova thlah kal zel, Ham-a fate an ni ngei tih ngaihdan erawhchu Scholar zingah ngaihdan a in-ang lo. Hama fate dang Put (Libya) leh Mizraim (Egypt) te pawh Midum-thlah (black nations)-ah chuan an tel lova ngaih a ni.

Tichuan, midum-ho (black people) chunga thilthleng, chhan êm êm awm lem lova kum tam tak, sala tanga hrehawm tak leh rethei taka an awm avangin Nova tupa Kanaana thlah-te an ni ngei a, Nova’n anmahni thlahtu Kanaana chunga anchhia a lawh kha, kha anchhia ngei kha an chungah a tla ni ngeiin mi tam tak chuan an ngai a ni. Amaherawhchu, tunhnai aţang khan, Nova’n Midum-ho (black nations/people) anchhia a lawh anga ngaihdan lo awm ţhin kha, a bo tial tial a, he ngaihdan hi a awm tawh lo tih theih hial a ni.

A Tisual Lo Zawk Anchhia Lawh Daih Hi?
Bible-a kan hmuh ang leh, kan sawi tak ang khian, Nova chunga thil sual lian tak titu hi Nova fapa naupang ber Hama a ni tih a chiang tawk hle a. Mahse, engah nge a thil tisualtu zawk Hama hrem lova, a chunga anchhia tla lova, Hama fapa Kanaana chungah daih anchhia leh hremna hi a tlak tak daih? Pathian hi a va fair lo ve? Kan tih ţheuh ka ring. Thil mak tak a ni reng a ni. A tawi zawngin sawi tum ta ila.

Septuagint-ah chuan Copy-editor-te tihsual palh a nih an ring a. “Kanaana pa” tih turah, hian “Kanaana” tih chauh copy palh a ni, an tih thu kan sawi tawh kha. Chuvangin, “Kanaan” aiah hian “Hama” emaw “Kanaana pa” tih emaw hi a dik zawk a ni, an ti. Jewish Rabbinic Interpretation-ah erawh thung chuan, Nova’n thil tisualtu ber Hama anchhia lawh lova, a fapa Kanaana leh a thlahte zawk anchhia a lawhna chhan chu, Hama kha Pathianin mal a lo sawm daih tawh a (Gen.9:1). Nova anchhelawhna thu ringawt kha chuan Pathianin Hama mal a sawmna kha chuti maiin a ti-danglam leh thei tawh lova. Chuvangin, Nova khan Kanaana leh a thlahte kha anchhia a lawh ta mai a ni e, an ti! Hei hi Balaama’n Israelte anchhia lawh a tum a, a theih loh thu khan a rawn nemnghet viau-ah an ngai bawk (cf. Numb.22-24).

Ţhenkhat chuan, Pathianin Pate sualna avangin fate chungah, chhuan 3-na leh chhuan 4-na thlenga phuba a lak tur thu a sawi tawh a (Ex.20:5, 34:7, Numb.14:18, Deut.5:9). Hei hi Israel-te pawhin an hrechiang a, an pate tihsual kha anmahni chungah a tla dawn tih hi an ringnghet bur a. Nova fapa Hama sualna kha Kanaana leh a thlahte chungah a tlâk tur kha an tan hriatthiam a har lo. Mahse, hei hi Pathian rilru a ni vek lo tih Zawlnei Jeremiah leh Hezekiah hmanga hrilhfiah an ni a, “Pate grep thur ei avangin fate ha a ţim tawh lovang a. Mahni sual sual an phur tawh ang a, mahni sual ngei an thihpui tawh ang” tiin (Jer.31:29-30, Eze.18:2).

Ţhenkhat thung chuan, Nova hian thil tisualtu ber Hama hi anchhia a lawh thei lo naa, a thlah-te chunga beiseina zawng zawng a tihchhiat sak thung tho alawm, hei tluka nâ hi Hebrai-mi tan a awm hleinem! an ti ve thung. Hebrai mite thil thlir dân pawimawh tak pakhat chu, anmahni hunah hlawhtlinna te, malsawmna te dawng lo mahse, an fate leh an thlah-te kal zelah malsawmna leh hlawhtlinna dawng ngei turin an inngaiin an beisei ţhin a ni. Tun thleng hian Hama thlahte hi Pathian hnamthlan Israel mite rilru ti-mangang ber-tute zinga mi an la ni reng tih hi tlang hriat a ni. Hei hian anchhe-khum an nihzia a tichiang an ti.

Nova Khan Anchhia A Lo Lawh Dik Alawm!
Pathianin Nova hmanga Kanaana leh a thlah-te anchhia a lo lawhna chhan kha awmze thûk leh ril tak a lo nei a ni, an ti! Nova khan thlarau hriattirna aţangin, Hama fate zinga a naupang ber Kanaana khan a pa Hama khawlohna leh awmherhna hnung chiah chiah (tendencies & perversions) kha a rawn zui dawn tih a hria a. Hei hi Kanaana thlahte chanchin chhui hian a rawn nemnghet hle. Khawvela hnam zingah, Kanaan rama mite khu hur-herhna lamah an hlei-luak-filawr zak e, an ti!

Tunhnaia archeological evidences reng reng pawhin, Kanaan mite khan hur-herhna lam hawi thil leh thuziak (erotic symbols & explicit texts) an lo uar zia an hmuchhuak (lai-chhuak) ţeuh. Sodom khuaa mite kha entirna ţha tak pakhat an ni. Rom (hur-herh lama nasa ve tak)-ho tak ngial pawhin Carthage khuaa Phoenician (the last vestige of Canaanite race) mite hur-herh zia an hmuh chuan mak an ti ngawih ngawih an ti!

Bible scholar ţhenkhat phei chuan, Kanaan mite hur-herh zia han zirchian tak tak a, han hriatchian chuan, tunlaia hur-herhna lam thil (modern pornography)-te hi chu sawi tlak pawh a ni lo, a bul ţanna ang chauh a ni! zu han ti zawk mah a! Chuvangin, Pathian Thlarau chuan engkim a lo hre lawk a, a chhuichhuak vek a, thinlung Entu chuan, engkim a hriat-lawk avangin Nova khan anchhe lawh tur dik tak Kanaana kha anchhia a lo lawh a, Kanaana kha a pa Hama sual phurh ai pawh a phurh tir vek a ni ta ber ang chu… Vawiin thlengin a chhe-lamin hriat a hlawh ta a nih hi!

Mi tam tak chuan, Pathian hian duhsak bik a nei a ni. Nova zurui mu sual chungchangah Nova ber chunga pawh action la si lova, Nova’n Hama fate zinga Kanaan leh a thlah-te kher thlang chhuak a, anchhia a lawhnaah erawhchuan a pawmpui thlap sia, an ti. Hemi thu-ah hian, Evangelical theologian-te chuan, Kanaana leh a thlahte anchhe lawh thu-ah hian chuti ringawta Pathian hi fair-lo êm êm anga ngaih tur a ni lo. Nova khan a tute zingah Hama fapa Kanaana kha a huat-bik avangin anchhe-khum turin a thlang-chhuak bik (singled-out) a ni lo, an ti ve thung. Nova hunlai aţanga vawiin thleng hian, Bible-a kan hmuh angin, “Tuma boral duh lova, mi zawng zawng lo sim duhin, nangmahni lamah a dawhthei a ni zawk e… Ani chuan mi zawng zawng chhandamna awmah leh thutak hriaah a duh a ni…” (1Tim.2:4, 2Pet.3:9) tih ang khan, Kanaan-ho pawh tun thlengin in-lamletna hun ţha ala pe reng a ni, an ti ve thung.

Similar Posts:

Recent Posts:

14 Responses to “Nova’n Anchhia A Lawh Sual Emni? {:Sunday Pual:}”

  1. 1
    chhana Says:

    A ni thei mai awm teh tak e a!

    Report this comment

  2. 2
    mama Says:

    Nova anchhia avanga Kanaan mite chu lo hurherh ta em em an ni pawh a tih theih ang.

    Report this comment

  3. 3
    Jacka Pi Says:

    Dr. John, a ngaihnawm thin e, sunday hi chuan nang leh pu pka te ka lo chang ve tawp zel :)

    Report this comment

  4. 4
    Amah Charice_mizo Says:

    Ţhenkhat thung chuan, Nova hian thil tisualtu ber Hama hi anchhia a lawh thei lo naa, a thlah-te chunga beiseina zawng zawng a tihchhiat sak thung tho alawm, hei tluka nâ hi Hebrai-mi tan a awm hleinem! an ti ve thung….hei hi ka mimal ngaihdan chiah a ni.

    Engpawh nise, ziak ngaihnawm e. Pathian thu hi chu sawiselna leh rinhlelhna rilru pu pawhin chhui chhui mahsela a tawpah a dik zia bawk an hmuchhuak leh thin :-)

    Report this comment

  5. 5
    Z-el-es Says:

    Ngaihnawm mai mai ve le…A fiah tha kuar kuar hle mai, Pathian ni sermon nghah chhuah man a awm thin e.(Y)

    Report this comment

  6. 6
    PKfanai Says:

    A ngaihnawmin a bengvarthlak thin e. Pathian thu harsa lai, chiang leh fiah takin min hrilh thin hi a vanneih thlak ka ti khawp mai. (Y)

    Report this comment

  7. 7
    sheldon Says:

    Post hlu leh fiah tak ani. Sunday ti hlutu i ni e (Y)

    Report this comment

  8. 8
    puipuia pa Says:

    A tha mang e.. nia, Bible han chhiar chang a helai han chiiar thlen hi chuan mak hi ka lo ti ve thin, Ngaihtuah ril em em lo chung paw’n. chiang deuh uar ah chuan ka in ngai..

    Report this comment

  9. 9
    Sihtea Says:

    Post ber var thlak tak a va’n ni chiang em!
    He Bible chang ka chhiar hian, mak ka ti fo reng a ni.
    Hriat ngai loh ka hriat belh leh ta phawt mai.
    Kar leh chawlh ni ah, post dang lo chang leh teh ang.

    Report this comment

  10. 10
    Dr John Says:

    Inkhawm Chhawng 3 (College 10:30Am, Mizo 3:00Pm, & College 5:00Pm) ka tel a, Post pawh ka vil hman lo. Min hrethiam hram mai rawh u. Ka kawp tam lutuk a, Val hi ka buai a nih hi, hehe.

    #3 Jacka Pi leh #9 Sihtea, in van ti lawmawm thin em! Energy Drinks tam tawk min pe :-P :-D

    #4 Amah Charice_mizo, #5 Z-el-es, #6 PKfanai, #7 sheldon, #8
    puipuia pa, Ka Lawm e…

    NGENNA:-
    Sermon tluangtlam pangngai ni lo, hetiang Bible thuhar chhuizauna angah hi chuan Misual.comers-ten in hriat ang ang leh ngaihdan-te rawn thawh ve zel ula ka lawm hle ang. Ka duh aiin in inthlahrung tlat-a hriatna ka nei a, hrehawm ka ti deuh. Ka chhuizauna reng reng hi Keu-hawnna angah min ngaihsak ula, in ngaihdan-te, in chhuidan-te leh in hriat dan te min share ve turin ka ngen tak meuh meuh che u a ni.

    Report this comment

  11. 11
    vakul Says:

    article…sermon…bible study…tha tak a ni…i thiam mai a ni lo …i taima tel.

    Report this comment

  12. 12
    Dr John Says:

    #11 Pu Vakul, i ti lawmawm viau na’ng a, “…i taima tel” i tih chiah khi ka nihna zinga teuh ber a ni, a dang i sawiho khi chu i uar lutuk hratin ka hria :-$

    Report this comment

  13. 13
    bbney Says:

    A ngaihnawm thlawt e. A fiah pawh a fiah hle mai.

    Report this comment

  14. 14
    Awmtea Khiangte Says:

    A nih duh hmel hle mai a

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.