mi(sual).com

Tun tum chu kan hming sak dan lam hi i han sawi ve teh reng ang. A lo la na duh tan laknat viau pawh kan phal anga, mahse, nguntak erawh chuan inngaihtuah hlawm ila a tha ang.

Tunlai kan Zoramah sap hming pu kan tam ta viau mai. Hei hi thuziakmite leh Mizo tam takte’n an vei a, an sawi thin a, mahse, nau piang thar chuan an nei ta deuh zel mai. Sap ngaihsanna atanga lo chhuak ngei a ni ang. Sap kan ngaisang viau mai hi a awm viau a, mahse, ngaihsan chintawk kan neih a hun ta khawp mai. Kan ram leh hnam min zawng chhuakin, thingbul lungbul bia, ramhuai tlawn lungawi tuma inthawi thinte kha Nazareth tlangval hmaah min bawhkhuptir a.

Mi hrang sahrang hmaa zam ngai lote aia pasaltha awm chuang lova kan hriat lai khan Krista hminga tuarte tluka pasaltha an awm chuang lo a ni tih min hrilhhria pawh ni mai lovin a rinin min rintir a. Pialrala faisa ringa nun tum kha, vanrama Beramno talh hnu fak tum thah mai kan lo ni ta. Chu mai a la ni lo, thing leh mau hmanga sak in- a cheng thin kha, in ropui leh maksak tak tak chhungah kan cheng ta a.

Ngaisang awm reng pawh kan ni e. Mahse vawiin thleng maia vun var satliah kan ngaisang viau mai leh Aizawl khawpuia an rawn chuanchhuah chang te a, ngaisang tih hriat ngawih ngawiha kan lo thlir chiam chiam mai thinte hi sim a hun a, sap an nih vanga thil engkim hria leh turu ta viau mai tura kan ngai thla ngawt thin te hi sim ila a lawmawm ngawt ang. Engtikah nge kan zawlpui ena kan en ve theih ang aw ?

Kan ngaihsan luat vangin kan fate hming bulah pawh sap hming ngat kan sa ta a. Hei hi changkanna-ah kan ngai em ni ? Kan ngai a nih chuan kan tisual chhiava tihna a ni ang. Mi ropui leh ngaihsanawm chu vun rawng atangin kan teh tur a ni lovang a, chetzia leh nunphung atang zawka teh tur a ni ang. Mizo hnam hian kan nihna hi chhawmnung chho zel ila kan ti takzet a nih chuan kan fate hming atan hian sap hming hi i sa tawh lo teh ang u.

He thu ka han sawi hian Roman Catholic-te’n a, mithianghlim hming an tawm thin hi chu rinna lam thil a nih avangin kan sawisel thei lovanga, mahse, a mipui nawlpuiin kan hming bula sap hming kan dah ve ngawt thin hi chu sim hmak ila a duhawm ngawt mai. Hetianga kan kal chhoh zel chuan engtik ni-ah emaw chuan vai hming te pawh hi kan la insak-sak hlawm anga, sap hming nena chawhpawlh nuaihin John Kumar Rualkhuma te pawh kan la inti hial lovang tih tunge sawi thei ?

Tin, kan hming ziak dan hi a mak ta niaih nuaih khawp mai. Mizo hming ni si, Mizo tawnga lam rik theih hauh loh a tam ta khawp mai. Keini ang thil pronounce lama chak vak lo tan phei chuan a buaithlak lu hrat a ni ta. Heng zingah hian hnam hming kan ziak dan hi a ni bik leh zual. ‘Bawihtlung’ tih mai turah khan ‘Boitlung’ kan han ti a, ‘Kawlni’ aiah ‘Colney’ te kan ti ta a !! Mak deuh asin. Mizotawngin han lam dawn teh le..i buai nak mai ang.

Mizo tawng-ah hian ‘aw’ kan nei a, tin ‘o’ kan nei bawk a, mahse, ‘o’ hi saptawnga ‘o’ ang hian kan lam rik ngai loh avangin englaimahin ‘aw’ nen hian a intluk ngai lo reng reng. Chuti anih avang chuan ‘Boitlung’ tih hi Zotawng lam dik takin han lam dawn ta la, i lei hawl kual danah i buai ve nak mai ang, a rawn richhuak chu nasa lo tak a ni.

Mizo tawnga “aw” kan nei hi kan hawrawp tiropuitu pakhat a ni a; “aw” hmanna tur ngei ngei a “o” hman tlat mai hi turu ta riau leh changkang ta riauva hriatna hi piansualna chikhat anih loh vek pawhin chiangkuanlohna chhinchhiahna chu a ni ngat ang. Kan hriat tur chu : Kan hnam hminga saptawng alphabet kan telh thin hi changkanna a ni lo reng reng tih hi a ni. Choak arawn chang tawn ang lek nihna a ni. Mizo hming diktak mai ziakchhuak tur tawk hi chuan kan mizo hawrawp te hian an tlin tawkin ka hria.

Mizo hming hi a dan dik takah chuan noun a nih miau avangin ziak zawm tur a ni a, mahse, ram pawna kan kal emaw, hna kan zawnna-ah emaw, dilna lehkha-ah te ‘First name’ ‘Middle name’ ‘Last name’ te an lo tih hran thin avangin kan ziak hran ta thin a. Hei hi chu kan sawisel phak a awm hauh lo mai. Remchan zawkna vang a ni satliah mai lova, a tihngaihna dang a awm miau loh vang a ni a, kan dem thei lovang. Amaherawhchu Mizo thiltihkhawm leh eng ilo nikhuaah an hming hi kan lo ziahzawm emaw changin sawisel lem lo sela mifing leh Mizo diktak an nihna an humhim thei thin ang.

Thil pakhat sawilan hmaih hauh lo tur a awm a, chu chu kan hming kan pu zo lo, kan chawi zo lo ka tih tak fo thin leh mi thenkhat ten, ‘A hming chu Lalhmangaiha a ni a, sakhua lam reng reng a ngaihsak si lo’, tih vel te, ‘ A hming chu Lalrinawma a ni a, a dawhehin a rintlak loh nasa mai si a’ ti te-a tute emaw kan sawisel thin leh kan hming sakdan kan sawisel thin erawh hi chu a tha lo hlein ka hria. Kristianna-in Zoram a han chiah tak tak hnuah hian kan hming sakdanah Pathian hming chawi lam pang ‘Lal’ emaw ‘Vanlal’ emaw kan telh ta thin a, hei hian keimahni mihring lam ai mahin kan Pathian rinawmna te, hlutna te, ropuina te kan chawi tlangpui thin a, insawselsak chiam chiam chi chu a ni chiah lovang.

Tihtak emah chuan, Zakapa pawn za a kap kher lovang, a pu emaw a pa emaw khan a kap a ni mai thei. Sapbela pawh Zorama piang leh seiliana, sap bula khawsak chu sawi loh, sap hmu hauh lova thlanmuala vui liam te pawh a ni ve thei tho. Amaherawhchu a pa emaw , an chhungkhat tuemaw chuan sap an lo bel tawh a ni mahna. Hetiang hi kan hming sakdan a nih miau avangin, ‘A hming a pu zo lo ngawt mai, chuti khati..’ ti-a, insel chiam chiam mai hi chu sim daih-ah a duhawm ngawt mai.

Tin, tunlai mi tam tak zingah Sap tihdan entawna hmeichhia ni si, mahni pate emaw pasalte hming emaw chhawm an awm ta nawk mai. Hmeichhe hming tawpah ‘a’ a awm ta fur mai a, hming ziak atang ringawt chuan hmeichhia nge mipa niang aw ti-a ngaihtuah tham a awm ta nawk mai. A pawi hlein ka hria. Sawi tawh angin sap hming invuah dante kan lak chiam chiam hian chhete mahin hma kan sawn phah lova, Mizo mi tam zawk hian kan hming an chhiarin an hmui an ner sak sak zel a ni tih hi hrechiang ila a tha ang.

Khawi hmunah pawh awm ila, kan hnam hming sakdan te hi kan chhawmnun a pawimawh a, kan Mizo identity hi khawi hmunah pawh awm ila kan phumbo mai thiang lo.Mizo chu Mizo-ah lungawiin, Mizo chu Mizo-ah kan lawm tur a ni; thih thlenga Mizo ni tura siam kan ni si.

Similar Posts:

• Ka ngaihtuah mai mai a..
• Mizo hming ziak dan hi!
• Mizo hi hnam hming a ni lo
• Middle Name/Hming Lai: Hming Pathum I Nei Ve Em?
• Ka Rilru A NaThin…

Recent Posts:

• KA MITTUI A TLA!
• ȚAHNA NUNHLUI
• March 2017, Mizo(ram) Diary
• NUN THÂMRAL
• President Trump ka hmuhdan (amah thlawptu lam atangin)

This entry was posted on Friday, April 30th, 2010 at 1:51 pm and is filed under Opinion. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.