L.Kira an tih chu (The man behind Lalzova)!

September 22nd, 2013 2:06 pm by lushai_er

by Ramhluna Hnamte [Source : Meichher, August 2013]

L.Kira hi Limthing khua, Lunglei District-ah kum 1907-ah a lo piang a, 1927-ah Thiltlang khua atangin thiam zir turin Lunglei-ah a pem thla a, a thih thlengin Lunglei Bazar Veng-ah a khawsa ta a ni.

Kum 1934-ah vai dawrkai hnenah puanthuia inhlawhin Sawrkar leh Mission Sapte thawmhnaw thuitu ber a ni thin. Hemi hnuah hian Culcutta-ah kalin sana chhe repair leh tarmit siam te a zir a, thlalakte a zir tel bawk a, Mi inzir mi leh tum ruh tak a nih avangin a thil zir apiang a thiam zung zung zel mai a.

Lunglei Bazar Veng RTP Cinema Hall kawtah inbeng belin 1930 & ’40 inkar vel laia chhim lama jeep nei hmasa pawl a ni thei a ni. Heng hun lai hian Sapho tih loh chuan an neih phak meuh loh Gramaphone, Mizovin ‘Thingrem zai thei’ kan tih mai thin kha a neiin Sap hla record  “78 RPM” an tih ngei mai chi kha engemaw zat hla mawi leh tha tak tak a nei tawh a ni.

Thingrem zai thei hi a li nei niin battery hmang lovin a li hi herh ngat ngat chi a ni. A li pek tam leh a zai rei a, a li a lo tlemin a zai lai ruai ruai thin. Tin, pin hmanga play a ni a, a pin a bil tawh chuan a zai fiah thei lo va, a pin thar lei leh zel a ngai thin. Lei tur awm lohna hmunah chuan an tat zum nawk nawk a, rei tak a play ve leh theih mai thin bawk.

Sound box hran a nei lova, a pin vuahna lu bawr atang khan a lo ri chhuak a, chu chu a chhung lamah rangva khawr, a horn I ti mai ang, an dah a. Tin, a chhin kha hma lama rawn awn deuh hian an kap a; chu chuan a tiri ring zual thei thin a. A hunlai chuan beisei tur dang awm hek lo, kan tleipui em em tho thin. Stereo chu sawi loh mono pawh a ni pha mang lo a nih chu.

Tichuan heng hun lai vela Lunglei Bazar Veng tlangval, kum 20 vela upa, zai leh rimawi lama tui em em thin Lalzova pawh chu L.Kira ina tap deuh chawt thin niin, a thingrem zai thei zai te chu ngun takin a lo ngaithla ve thin a, chung Sap hla thluk mawi tak takte chu Lalzova chuan a thinlung chhungah a lo seng lut mial mialin inspiration nasa takin a pe bawk thin a ni awm e.

Chung Sap music mawi tak tak thingrem zai thei record-a mi, a thinlunga cham reng thinte chu hmang tangkaiin, a ngial a ngan a la si lo leh a la a ni tih pawh hriat theih mang miah lovin heng hun laia lengzem hla mawi leh tha, ro tling, tunlai thlenga Zofate min awitu leh awm tleitu tur chu a lo phuah chhuak ta zung zung mai a ni.

Chung a hla phuah thar mawi danglam tak tak te chu a thlanvawng tuk chawp tingtang, se dar tiat pui chuan perh remin a bialnute veng, Rahsi Veng lamah chuan a va sa ta vang vang thin a. Rahsi Veng atangin Zoram chhim leh hmar, chhak leh thlangah mikhual zin veivakte’n an pu darh a, a lo lar ta hluai zel mai thin a ni.

Khang lai khan Tape Recorder chu sawi loh radio takngial pawh nei an la awm bar lo va, mahse rang tak takin Lalzova hla te, Vankhama hla te leh Aithangpa hla te kha Zoram chhim leh hmarah an sa thei ve nghal deuh zel thin tho a ni.

April 1980 atangin April 2005 thleng Lunglei Bazar Vengah ka khawsa ve a, he veng, kan veng ka lo tih ve thin, ka dam chhung hun tha ber berte ka lo hman ve tawhna venga mi, Pu L.Kira hi kan kohhran Upa a ni. Ka hmuh ve hnu hi chuan Gramaphone a nei tawh lo va, puan thui lam pawh a khawih tawh lo a, tarmit siam leh thil sekrek eng emaw chu a dawrah hian a la khawih ve thin.

Khang hunlai khan Pu L.Kira leh Zorimawi hian inzawmna an neih ka lo hre ngai lo va, Lunglei dawrkai hmasa leh sekrek khawih thiam, Kohhran Upa rinawm tak ni khan ka lo hre ve mai thin a. Khati khawp khanLalzova te nen an lo inhnuk hnangin , a in leh lo chu anni lo chuankai fona a ni tih tlai khawhnua Lungleia awm ve chauh ka nih avangin ka lo hre pha ve lo va.

Lo hre ve pha  ni ila, amah ngei kha lo kawma, a awka ngei te kha lo record-in lo dah tha ta ila, a hluta a tangkai dawn teh reng nen le. Hetia Zorimawi khawvela a lo thawh hlawk ve zia ka hriat tlaikhhaw hnu hi chuan piallei daiah min lo zal san daih tawh si a, sawt tawh lo mahse pawi ka ti veng veng thin.

Lunglei Bazar Veng Kohhran Upa, L.Kira hian September ni 16, 1994 khan ropuina ram a lo pan tawh a, a ni hi awm ta lo se Lalzova hian hetiang hla thluk mawi leh lar hi a phuah chhuak tho in, ‘Father of Modern Mizo Love Song’ tih hi a hlawh tho ang em ? tih hi zawhna awm thei a ni ve tlat mai.

Zaithiam chul thei lo Elton John hla lar pui tam ber hi a thianpa Bernie Taupin phuah a ni hlawm a, critics-ho chuan Taupin hi ‘The man behind Elton John’ an ti thin. Hetiang deuh bawk hian Mizo lengzem hla tha tak tak phuahtu Lalzova inspiration petu chu L.Kira leh a thingrem zai thei hi an ni a sin.

Chuvangin Upa L.Kira hi ‘The man behind Lalzova’ tih ve loh rual a ni lovang. Mizo lengzem hla tha leh lar lo pian chhuahnaah hian Upa L.Kira hian a thawh ropui kher mai ! Heti zawng hian kan ngaihtuah ve ngai em aw ?

Similar Posts:

Recent Posts:

5 Responses to “L.Kira an tih chu (The man behind Lalzova)!”

  1. 1
    Chhuaklinga Says:

    A bengvarthlak hle mai. (Y)

    Thingremzaithei battery hmang lo ang khi kan vengah hian nei an awm thin a. Dangdai mai maiah 90 chho vel kha chuan an la play thin ngei mai a, an la kawl tha em ngaihven vat tur a ni.

    tren tren

    Report this comment

  2. 2
    Sihtea Says:

    Thingrem zaithei hi kei phei chuan
    a hmuh pawh ka la hmu phak velo a,
    hmuh a han ngaih thlak hi chu ka chak ve khawp mai. L Kira chu a, a va ngaih san awm ve maw le. A mah leh Lalzova vang liau liau in a nih ber chu le, zofa ten lengzem hla mawi elh khen tak tak kan lo neih phah tak chu le.

    Report this comment

  3. 3
    lushai_er Says:

    Hman ni chu kan thiante inah ka leng a, ‘Thingrem zai thei’ hi an Sitting Room sirah an lo hung a….mahse vai hla an lo dah a, a lunglen thlak ve hrim² :P

    Lalzova hi a upa lutuk hran lo, Shillong-a a zirlaia a lenna thin te pawh an la dam nual a nia (y)

    Report this comment

  4. 4
    Charice_mizo Says:

    Pu Ramhluna Hnamte ziak a nih vangin comment ve hrim hrim teh ang. Lalzova hi chu ka hre ve hman lova, L.Kira hi chu ka hria. Amah hretute chuan a chanchin sawi nuam an ti, an ngaisang tih pawh ka hria. naupan laia bazar venga awm thin kan nia, an in vel pawh hi kan kal pel ngun khawp mai. Mahse vawikhatmah chu ka lut ngai chuang lo. A thingrem zai thei chanchin pawh hi ka hre ruai ruai. A fanu lehkhazir taima deuh a awm, an fak thei lutuk.

    Lalzova hi tunlai tlangval ni ta se ka duh ngawt ang ka ring. A hlaphuah thluk ho hi a nalh ka ti bawk. Mhase tawnmang mawlah pawh lung kan rualpui phak ve ngai dawn si lo ale :). A hmel pawh ka mitthla thiam lo, mahse a that ka ring. So young and so talented back then.

    Report this comment

  5. 5
    Awmtea Leo Khiangte Says:

    Bengvarthlak lutuk tlat. (Y)

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.