Hawihhawmna

May 6th, 2010 9:25 am by mr.Duhlova

- by Rev. Lura

“Thil engkim, miin i chunga an tiha in duh tur apiang chu, mi chungah pawh ti ve rawh u” – by Lal Isua (Matt 7:12)

Mi ‘Hawih-hawm’ kan tih te hi ‘nungchang mawi’ ‘mi dangte dinhmun hrethiam mi’ ‘mi dangte tana harsatna siam duhlo mi’ midangte rilru tihnat duhlo mi’ te hi an ni deuh ber a. Mite ngainat let pawh a hlawh duh viau. Hawihhawm kim hi har viau mahse, miin an tum chuan an thei maiin, ngai-ah an nei hial thei a ni. ‘Over’ deuh te leh ‘acting’ deuh te pawh a awm theih bawk awm e. Chutiangte chuan, mi ‘ngei’ an hlawh leh thei bawk. Hawihhawmna hrim hrim hi Kristian nun nen a inrem mai pawh ni lovin, Kristiante nun dan tur leh, ‘inthuamna’ tur diktak a ni leh zual in a lang.

Hawihhawmna hrim hrim hi – midangte nen hlim taka kan khaw sak ho theihna atan a pawimawh hle a, a lan chhuahtir na hun leh hmun pawh, mi dangte nen a kan khawsak hona hmunah leh hunah a ni ber. Hawihhawmna hian – midangte nen a inpumkhatna a siam in, hnathawh ho te a ti nuam thei a, in ngainat tawnna hial a thlen thei a ni. Hawihhawmna thinlung hi, hmuh theihloh mahse, tawng kamah te, chezia ah te alo lang chhuak a, chu chuan mite thin lungah ‘thu ropui tak’a sawi thin. Alo ngaithla tu tan, a ri a mawi em em a, alo rik chhuahna hmun (a sawitu) kha mite’n an ngaina ta thin a ni. A lo lan chhuahna atan a hmun pawimawh thenkhat te:

1. Chhungkua-ah: Mihringte hian, mahni pianchhuahna leh seilen na bik ‘mahni chhungkua’ theuh kan nei a. Chumi mahni chhungkua chu, ‘hawih hawm tlanna’ avangin a nuam thei a, hma a sawn thei a, mi awhawm chhungkua a ni thei. ‘Hawih hawmloh tlan avangin’, chhungkaw nuam lo leh, ‘chhung kaw keh chhia’ a ni hial thei. Chhungkaw inhauhna leh in nghir nghona awm thin na chhan hi “hawihhawmna” tlak chham tlan vang a ni fo.

Mi pakhat aia tam khawsa ho kan nih tawh chuan, mahni chauh hlimna, mahni chauh nuam tih zawnga khawsak a rem tawh lo. Hawihhawmna hi midangte ngaihsakna lan chhuahtirna a nih tlat avangin, mahniin nuam ti mah ila, midang –kan khawsakpui te leh chenpui ten nuam an tih ve loh chuan, ‘hawih hawmna’ a tling lo va. In zahder tawn leh in ngaihsak tawn a, mahni tih tur theuh tha tak a tih tlanna hian, chhungkaw hlim leh nuam a siam thei a. Rinawm tlan na hian ‘in rintawnna’ a siam bawk a.

“Kan” ti lova, “ ka” “ka’ ti a, tawng fo te hian, kan khawsak puite lakah dai danna (partiality) a siam thei. Mite hmusit leh thamlo tak tak a tawng fo te hian midang te a hnawt tiau thei, tanrual a ngaih hunah leh, thawh tlan a ngaihna hmunah mi dang te tan thahnem ngaih a har phah thei. Thil thalo lam reng rengah, “keimah vang a ni” ti a, thil tha lam reng rengah, “nangmahni vang vang liau liau a ni” – chu “hawihhawmna” tangkam chuan “in chhungkhurah” thlamuanna a thlen theiin, mi a phuar khawm a, a ti pumkhat thei a ni.

Pa ber emaw nu ber emaw in “hawihhawmna” a tlak chham a, kalna tur sawi lemlo va, duh duh huna len chhuah a, duh duh huna lo haw te, in chhungkhura a intih lal viau emaw, in chhung khur a ‘phun reng mai’, ‘leng reng mai’, ‘mahni tha ber’, ‘thawk hnem ber’ ang a in ngai, midangte awm hahdam tir hman lova, ‘sawisel reng mai’, ‘mite tihtur kawh hmuh reng mai’, ‘mite thiltih sawisel reng mai’ an nih chuan, an bula awm a hah thlak-in, fate pawhin, mahni in aiin, khawlai an ngainat phah thei.

Fate leh Pa ber/nu ber ten, in chhungkhur nuam an tih theihnan – Pa ber/nu ber ‘hawihhawmna’ tawngkam te hi a pawi mawh hle a ni. Ngaihzawngte leh zahzawng te bula hawihhawmna leh nungchang mawi thei ang bera kan inlantir thin ang hian, pasal/nupui/fa te  bulah hawihhawm thin ta ila, chhungkaw hlim tlang tak a nih theih awm e !! Nupui/pasal te bula tawng bak hlur te avang hian – in neih hlim a chhungkaw hlim tak nih tum te pawh, chhungkaw hlim an ni zui theih meuh lo thin.

Chutiang zel-in, fate pawhin, mahni lawmna zawn aiin, nu leh pa lawmna leh hahdamna zawng zawk-in, khawilo kal dawn te, thil tih tur reng reng-ah, nu leh pa lawmzawng leh phalna a ni em? tiin ‘Hawihhawm takin” rawn thin se, chu hawih hawmna chuan – chhungkaw hlimna, hahdamna leh in rintawnna hial a thlen thei a ni. Nu leh pa te pawhin a chhan sawi chiang silo va, ‘kal lovang’‘ti lovang’ thunei tak mai a tih bur hian, fa te a ti hel thei in, ‘in run luihna’ hial a thleng thei.

Nu leh te pawhin, hawihhawm takin, kan phal lohna chhan, zaidam tak leh chiang taka kan hrilhfiah thin chuan, fate pawhin nu leh pa ‘thuawihlo’ nih an duh fo bik lo. Pa ber leh nu ber te’n hawihhawmna hmanga inchhungkhur kan kaihhruai thin loh avangin, “sialrang in – sialrang a hring” a, “Nang pawh enge i nih bik” inti tawn in, Kristian chhungkua-ah – chhungkaw in hauhna a chhuak thei a, mahni sei lenna in chhungkhur meuh pawh ‘hrem hmun ah’ kan chantirin, a kehdarh thei a ni.

Pawnlam a kan hawihhawm thin ang hian, mahni in chhungah nupui/pasal/ fa te/nu leh pa/unau te lakah pawh hawihawm ta ila, ‘hawih hawm’ tak a, kan in dawm tlan a, kan in ngaihsak tawn theuh chuan – “I ram lo thleng rawh se” ti a kan dil thin hi, kan chhungkua-ah alo thleng a nga, chhungkaw nuam leh awh awm kan ni thei a ni.

2. Khawtlang (community) ah: Khawtlang chhiat ni that ni, puipun khawm ni leh, thiltih ho ni khua-ah te, mi thusawi – kal lam leh haw lam nguntak a ngaihthlak sak mi te, a hun leh a hmun a zira, fiamthu te, Pathian thu te thleng pawh vawrh thiam mi nih te pawh a pawimawh viau.

Committee-na ah te pawh hian, ngaih pawimawh avanga hmanlo chung chunga lo kal, Committee zawh veleh a thil tih tur dang nei – hun chep tak kara lokal te pawh a awm theih. Mite din hmun hrethiam lek lova fiamthu hun emaw ti a, thu tul lemlo sawi a pawt chiam chiam a, hun pawh sei vak te pawh hi, ‘hawih hawmna’ hian a huam lemlo. Thu tul (pawimawh) sawiho zawh a, a hmanhmawh te kal liam fel hnu-ah, a hmanhmawh lemlo te chu duh leh thut hnufual deuh te pawh a pawi lemlo, chu pawh in neitu te hman dan a zir in. Kan hman a vang a mite pawh hman ve viau tura ngaihngawt pawh hi ‘hawihhawmna’ a ni lemlo.

Tlangnel tawhna pawh nise, mi in a va lenluh chang a, tui in tur a, an fridge (refridgeretor) va hawn rawp rawp te pawh hi a mawi ber lemlo. Chu ai chuan, ‘tui ka lo in thei a ngem’ tih te pawh a mawi zawk awm e. An hmanloh lai a, “Lo in lak ve mai teh, fridgeah khan a awm” anti te a nih chuan thu hran nise. Chu pawh, a um (bottle) a in lova, no-a thlit chhuah hram a mawi.

Hriat ve zawng an sawi avanga mite ti ti kara lo inzeh ve vak ching te pawh hi an awm ve thin – a mawi ber lemlo. Tin, kan va lenna ah, mite lo ti ti lai, va chhunzawm ve vakte pawh hi a nalh lemlo. Minlo welcome a, introduction a zawh tawh phei chuan, ‘ka thut ve na chi a ni em’? tih hriat hran thiam a tha. ‘Mawi tak a hnar’ nih te hi a zah thlak.

Kan va lenna ten, la leng rih rawh u, an ti a nih chuan a tha….tihtur an sawi thawi an sawi thawi tawh pawh a, la ti ti tui viau te pawh hi… ‘pa ti ti thiam leh sawi tur hria’ nihna pawh a ni chuang lo. Tin, In lengte lo len chhan leh an sawi duhte sawina chance pe lek lova, lo ti ti tui viau pawh a nalh ber lemlo bawk.

Tin, Chaw eia han insawm ni khua hian, kan in duhsak in, kan neih tui tui te kan in hlui a, a lawmawmin a hlu hle. Mahse, changkang taka lan kan tum vang nge, ‘hisap ki tap’ kan hmang tawklo thin pawh a ni ang, a tuina in that kual vek khawp a tam, dawhkan a leng manglo kan han inchhawp hi a tul lemlo. Chawhmeh inchawih mawi tawk, chhum, bai leh rawt, hi a tha tawk viau. Mizo te hian, chaw eia in sawm kan ching in, neih bak thleng thlenga in duhsak kan ching thin, Sa chi hnih chi thum tih te pawh a tha hle,  kan culture a ni ve na in,  thlatawp lama min nghawng let leh thei a nih chuan a tha ber lo. Puk chawp emaw, eiruk phahnan a kan hmang dawn te a nih phei chuan – a tha miah lo.

Tin, hriselna a in chen vek lova, mi eitheih zawng siam thiam hi a hlu leh zual.  Chaw ei a kan han insawm duhna “rilru” ringawt pawh SA hmeh tlukin a hlu hrim hrim tawh a ni. Miin chaw ei a min sawm te pawh-in, SA hmeh ngei va inbeisei kher lemlo ila a dik in ka hre thin – minlo hlui a nih chuan thu hran – a tui pawh a tui deuh nge nge.

Mizote hi inkawmngeih tak, in len pawh tawn nuam ti hnam ka ni awm e. Mi in a kan lenluh pawh hian, mahni tlang nel nel a tlang nel vak te pawh hi a awm thei –mi ten, in an vawnfai dan, toilet hman dan leh vawn fai dan te chen in, ngun taka chik a tha, ‘in hriat rengna’ (ek tlenfai loh) hnut chhiah loh hram te pawh a tha awm e.

Kan lo changkang chho ve ta zel a, in tin in, ‘telephone’ kan nei a tih ve theih tawh awm e. Mi in a len dawn phei chuan, phone lawk hi alo tha phian, kan len na tur te’n mikhual/inleng anlo nei em? Sawm bik te nen hun an hmanlai a ni em? Thil pawimawh ‘sawiho na hun’ an hmanlai a ni em? Chhungkuaa hun pawimawh an hmanlai a ni em, tih te hriat hmasak a tha awm e.

Chuvangin MISUAL HO pawh hi, kan MI(SUAL).COM a lo nawm deuh deuh theihnan i hawihhawm thar leh ang u……………….

……… A thlarau thawh dan a zir a la chhunzawm tur……..

Similar Posts:

Recent Posts:

12 Responses to “Hawihhawmna”

  1. 1
    Zephenath Says:

    Hei hi mihring nunah hian a pawimawh 1st thin khawp mai.

    Report this comment

  2. 2
    ceeagch Says:

    Hei chu admin ho tan liau liau ani maw?

    Admin ho tih ka ziak nasa lutk a min hau palh ang e,apology to Admin :(
    mu dei/dai te ang

    Report this comment

  3. 3
    T_taichiata Says:

    nia..a dik alom

    Report this comment

  4. 4
    XaiA Says:

    Hawihhawmna hian hringnun a ti nuam thin.Thu pawimawh leh kan mamawh tak a ni e.

    Report this comment

  5. 5
    ^-||RaLtE||-^ Says:

    Inchhungah hian a bikin ka hawihhawm lo leh fo thin…. Hawihhawm hi ka’n zir ve tak tak tawh ange. Ka hawihhawm lo lutuk thin hi keimah leh keimah pawh hi ka in ning fo thin! Post tha tak a ni e, thanks.

    Report this comment

  6. 6
    Vetehmial Says:

    Hawihhawm hi rilru in ahriat reng pawh in mize zakzum hian a phawrh chhuak zo lo tlat thin..chutiang khatianga tih/awm tur hre run mahila anachang hriatloh vang ni hauhlovin a tih hleihtheih tak tak chuangloh e..Mizia i hriatthiam tawn hi a tul khawp mai..

    Report this comment

  7. 7
    tlau Says:

    A sei em mai, hawihhawm chhuah luih pohin ka chiar chuak peihlo, ka hawihhawm rihlo mai keichu

    Report this comment

  8. 8
    mi_sual Says:

    Ka hawi hawm hawm mai….. a thui lutuk a, ka lu a hai vek alawm, i hawihhawm lo hle mai. :-D

    Report this comment

  9. 9
    chiangrenga Says:

    Hawihhawm hi thil awlsam te, amaherawhchu tlema taimak deuh leh rualpawl deuh a ngai

    Report this comment

  10. 10
    mzvision Says:

    A hmingin hei vairampur pelin kan zin ve a ka awh ber chu mipui nawlpui hawihhawm na hi a ni. Motor khalhtute’n mahni lane karkalak in an tlan ve ngai lo. Lehpelh f]dawnin an fimkhurin an hawihawm hle horn inpek ang te hi a awm mang lo niam awle.

    Kawmkhar-ah hian lut ila mahni dawta mi te kha an lo hawn sak zel a dawt elh chu dawt ami mawh ani mai. Kawn chepah kal ila min ken hmasak an tum zel kan lo kian zawk anih chuan “thank you” an han ti zel bawka.

    Mite tana bengchhrng nih te hnawksak nih te mi car parkna dala park te hi an ti ngai lo space dang an zawng trang trang.

    XaiA i one line comment #4 khi thra ka va ti e ;)

    Report this comment

  11. 11
    Epistemology Says:

    Ka chhiar a, a tha ka ti lutuk a, ka chhiar nawn leh, he thu ziak hian min hneh tlat. Hetiang lam chanchin hi tunhma khan P.L Liandinga te hian an ziak nasa viau thin. Ka hmu khat ta viau mai. Ka tangkai pui viau dawn tlat a ni.

    Report this comment

  12. 12
    mr.Duhlova Says:

    10
    mzvision : I zin na ram a mite, hmelhriat ngailoh te pawh kawnga han tawh changa, min han melh a, nuihsak pah a an lu an han bu pawh khan …min ti tlangnelin.. a ti nuam ve tlat.

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.