Ral run titi

June 3rd, 2011 11:30 am by lushai_er

-Lalbuaia, Zemabawk. [MUP Tlangau Feb 1998]

Indopui-ina kan pute leh pate 1917-1918-a France rama Labour Corp-a zuk kal te kha sawi an ni fo thin a, RAL RUN tih hi sawi dan lar tak ani fo thin a. A zuk kalte ngei titi han dawn chu manhla tak a ni a. Kan pa Ralbuna titi thenkhat I lo ngaithla the ang u.

Kan pa Ralbuna chuan a tia lawm “Tuifinriatah Lawnga kan kal chu tui hi tlang tia tia hian a rawn fawn ko bur bur mai thin a, Thla (moon) te khi a chho vawn vawn a, a lo tla thla vawn vawn mai a, thir lukhum khum chungin Lawng chhuatah Lu vaw bawl bawlin kan tlu mai thin a.

Feren (French) kan thleng chu a vawt em em mai a, tin-a tui dah te hi zing lamah chuan vurin a lo khal vek zel mai a, han chhuantui leh a ngai ziah mai a. Thing kan han fawm a, vur a lo lawr thing tang mai mai ni awm pawh vurina lo khuh vang mai a lo ni a. An lo lian hle zel mai a, Feren-ho chuan hrikhrah hi an ngah khawp a, Ni lo lum tawh chinah chuan Uchang pawh lih ang mai hian an inphelh var nguak mai a, hrikhrah enin an inzar duai duai mai a ni.

Keini Thangliana pawl chu ral hnaihna laiah kan awm a, an silai puakrang Mawsing gan (Machine gun) chu a kaw zen theih Danum tia tia hi a ni a, Sakawrin a hnuk a, Laipui pu vahluh theihna tur khawpa kaw zau ama khawl hmangin an kap a, inkah thawm ropui zia mai chu(h), silai mal te te ri hriat bik tur pawh a awm lo, a khawn hian a khawn uaih a ni ber mai. A khat tawkin laipui hi a ri ulh ulh reng mai a. A khat tawkin laipui mu hian Bu-ul a rawn ti a, piah lawkah a tla thum dum dum reng mai a, Bu-ul arawn tih tawh kha chuan min pel tawh tih hre mah ila kan kun zawk zawk mai a ni.

Zanah hian thlawhtheihnain Bomb a rawn thlak thin a, kan awmna lai hi an hriat fuh palh an hlauva, mei tih det zeuh pawh an phal lova, mei pawh kan zu thei lo. “An inkahpui dawn” an ti a, “E! inkahpui dawn eng ang mahse  tun aia nasat ngaihna a awm chuang lovang,” kan ti rawk vei a, zanlai dar 12-ah inkahpui chu an han tan ta tak tak mai a, laipui ri ulh ulh hriat hran tur pawh  a awm tawh bik hek suh, a hma ami kha chu a noteah pawh a duh lo, sawi ngaihna pawh a awm lo, Lei leh Van hi a lo chhe phei ta bawrh bawrh a, khawvel a tawp nghal mai dawn emaw tih mai tur a ni, a eng sen huam mai bawk si a.

Khua a lo vara kan lam kha an lo tawlh niin, sipai hnung lama tang Laipuipute kha kan bulah an lo awm reng tawh mai a, “In thawnhnaw paih then ula, insaseng tur a ni,” an ti a, kan inpaih zang a, din ngam ni hek lo, bawkvakin mel 3 lai mai kan kal a, a hnua kan hriat leh dan phei chuan kan lam sipai inkahna pui tura kal ten Ral emaw tiin min kah an lo tum ani awm a, kan thi vek  thelh a lo ni a.

Nakinah chuan tlan tur an ti a, Sawrkar pheikhawk kan bun si, kawnghrenah khukri nen, chhang bawm nen, tuithawl nen kan khai bawk si a, kan han tlan chu le khel hi an chhaih suau suau mai a, a tlan chak theih awzawng lo mai a. Kei chu rawsawt thiar pawl ka nih avangin Sakawrtawlailirin min la ta bik a. Kawrte kha kan paih zo tawh si a, kal pahin Officer kawr paih tha tak mai ka hmu hlauh a, ka chhar ve ta a. Sakawr kha a vawr rualin chak takin a tlan renga, khaw lian tak hi kan thleng a, kan hotupain min chhuk san ta a.

Sakawr kha a hah em em a, an pumin an thlan huh vek tawh a, a khaltupa khan a khawngaih a, min chhuk tir a. Tawlailir hnungah min vawn tir a, a kawdawm tlan hnek hnek pawh kha a lo chak em em mai a, han um phak zia zang a lo ni lova, ka vawn ka thlah a, min tlansan ta a. Kawng a lo peng a, kalna tur zawk ka hre lova, ka thu ta mai a. Rei vak lovah kan hotupa kha thirsakawrin a lo tlan zar zar a, a kalna lamah chuan ka han kal ve mai dawn a, “Bawitho-Bawitho,’ a ti a, ka thu leh ta a.

Sakawrtawlailir khalhtupa kha kan hnuh phak  bak lawkah a lo ding reng chu niin kan hotupa khan a hau nek a, a phur zawng zawng a hlan thlak tir a, min lam turin tawlailir ruak khalhin a lo ri phei raih raih a, a thinur em em mai a, a ang vel a, “Lushai, nobon,” a ti a, ka hmai a rawn kawk ziau ziau thin a, keiin nobon chu misualtihna a ni tih ka lo hre ve si a, “E E E……..nangmah hi a lawm nobon chu” ka han ti a, ka han kawk ve ziau ziau thin a, kan kal leh ta a. Kan hotupa khan a bungrua kha a hlan tir leh vek a, puih pawh a phal lo.

Tichuan kan lo hawng chu a ni ta zel mai a, hawn kawngah Aigupta ram Portsaid-a kan awm laiin General hian Palestina rama thawk leh turin thiam tak mai hian min sawm a, “Kristian-te tan phei chuan kan Lalpa Isua chettlatna ram a ni a, Kalvari tlang leh Zion tlangte, Jerusalem-te in hmu dawn a nia,” a ti a. Keini lungleng tawh chuan, “Zion tlang hmuh ai chuan kan sumhmun a arbawm chhia hmuh pawh kan duh zawk,” te kan ti ta mai mai a, kan rawn tlanchhe haw zel emaw kan ti a, “Kan hneh ta” an rawn ti ta zawk mai a.

Mi tam takin Rs.300/- kan hawn a, pawisa khelh hrat leh nawhchizuar kawm hrat deuhte erawh chuan sikithum, naupang kawirit thir tur thirbel keh chauh te hawn te pawh an awm e an tia lawm. Khatih laia Rs.300 hlut zia kha I chhut the ang. Bazarah pawisa sen kha chelek ber a ni a, chengkhat leh pawisa 64 a intluk a, tunlai bazarah chuan Rs.5 hi chelek ber a ni ta a, tichuan 64×5 =320, Rs. 300 tlukpui tur chuan 320×300=96000 a lo ni a. Pu Sainghinga chu Head Clerk a ni bawk a, Rs.1000 a hawn an ti (Tun kum 100 chhunga Mizo hnam puipate by C.Vanlallawma p-221)

Han belhchhah zel ila, Portsaid-ah khan Patea a thi a, Zemabawk bul Beraw tlang a Tourist Complex leh Assam Riffle ramri-ah hian a lungphun a awm a, Tourist Complex-ah hian lak phei a ni a, a bung tawh nghe nghe. Ral run ramdanga thi ta lungphun kan hmuh chhun pawh a ni mai thei a, a thuziak chhiar theih a la niin, hmanlai thu ziak dan danglam tak a ni a, Art & Culture-ah hian uluk deuhva vawn atan pawh tha hle in ka hria.

Similar Posts:

Recent Posts:

25 Responses to “Ral run titi”

  1. 1
    chhana Says:

    Bengvarthlak e. (Y)

    Report this comment

  2. 2
    H.Vangchhia Says:

    A ngaihnawm hle mai. Ka pu, Laldailova kha Head Clerk cum interpreter in lushai labour corp. ah khan a awm ve. Pu Sainghinga head clerk anih bawk chuan head clerk pawh an awm ve nawk tihna aniang maw.

    Ka pu khan, sap sipai ho meihawl ai tur meihawl atan Lushai Labour corp. ho thing an kih tir vak2 thin a sawi. Bel thum bel pakhatin hnamdang ho thing kit, Mizo awmna lamah a tluk luih tir thin a ni awm e. Chumi chu ka pu khan ava hau a, ani sap palian chuan thinga nawr betin, “Mi 2 ka vithlum tawh, a 3 na i ni duh em ni,” tiin a vau ani awm e. Kapu chuan, min vit tak2 ang tih ka hlau a, “Ka khur ru der der mai,” a ti. An hotu te hnenah a report ta a, raldona lamah an tir ta anih awm kha.

    Lawnga an chuan laiin, “Hla takah tlang sen vul mai hi kan hmu thei a,” a ti. kan hotu te chuan, “Sinai tlang anih saw, an ti a, ka mitthla dan nen a inanglo,” a tih te kha kala hre reng.

    A Feren kalpui la dam ho kha kan naupan lai khan an lo leng khawm thin a, an titi a ngaihnawm thei khawp mai. A then then chu ka pu ziak pawh kala kawl tha.

    Report this comment

  3. 3
    chemtatrawta Says:

    post bengvarthlak tak a ni e..ka chhiar chhuak dap mai

    Report this comment

  4. 4
    lushai_er Says:

    @H.V : Lushai labour corp ho kha company 4 an ni a,

    26th, 27th, 28th & 29th te an ni a, misualah hian post an awm tawh tlata hriatna ka nei. Coy tinah hian Head Clerk chu an awm vek tura ngaih a ni a. Interpreter nen ! midang aiin an hlawh pawh a sang reng a ni.

    Report this comment

  5. 5
    Mkhawla Says:

    Feren ram kal ho hi an pawimawh a nia, feren an(antam) te, bean te hi an mahni vang liau liau a kan neih a nia, a chi rawn hawn na chang an hria hi fak awm tak an ni (Y)

    Report this comment

  6. 6
    ben vangchhia Says:

    Ngaihnawmin, a hlimawm khawp mai. ti daih ila khawngaiha ILLUMINATI chungchang post thei kan awm em le? google search tanga ka en hian mahni hriatna a zau lo nen ka induhkhawplo tlat

    Report this comment

  7. 7
    lalpeace Says:

    A va han ngaihnawm kher em. Hetiang thil bengvarthlak tak tak hi lakkhawm a a bu a siam atan a itawm hle mai. Post tupa hi a fakawm khawp mai, han ti zel teh se.. (Y)

    Report this comment

  8. 8
    PKfanai Says:

    Post beng var thlak tak ani e. Thil pakhat Rambuai hma lam khan, khua keh khua mi ruang zawn inchuh leh thil dang vangin indo ni si loin, an in bei chiam thin a. Ti tiah hian Muallianpui vrs South Lungleng, Tarpho vrs Chawngtui, Tarpho vrs Aithur, Thingsai vrs Cherhlun tih ang chi hi ka hre ve riai ruai thin a. Hetiang lam ziahna hi ka la hmu thung miah lo. Mizo culture a bet nghet tlat ani si a, hranghlui hetiang hre pha leh tel ve ngeite mual an liam zawh hma hian research beih chi a ni lo maw?

    Report this comment

  9. 9
    lushai_er Says:

    @PKF : A la rei luluk lem lo, hre hman an la awm nual mai. Rawn post kan la tum dawn nia.

    Report this comment

  10. 10
    metro Says:

    Bengvarthlak hle mai…Good post (Y)

    Report this comment

  11. 11
    PKfanai Says:

    9. Lushai_er, lo post ngei teh. Pu Rosanga tuna Champhai Tlangsam(Lalzawna veng) a awm leh Hnahthial bial MLA thin Pu F.Lalthanzuala te kha palian leh chak a sawi, beih rawn hlawh thin anni an ti a, an hre khawp ang. Uluk leh chipchiar takin han chhui la, Ziak hmasa ber nih han tum teh le.

    Report this comment

  12. 12
    H.Vangchhia Says:

    PKfanai #8, 1984 pawh khan ala awm asin, kei ngei pawh ruang zawnah chuan ka tel ve. Buai hma anga ropui em em phei chu ani hauh lo anga!

    Report this comment

  13. 13
    H.Vangchhia Says:

    lushai_er #4 (Y)

    Report this comment

  14. 14
    kawlhawk Says:

    Ngaihnawm mai2 reuh khawp mai. (Y)

    @6 ben vangchhia, Illuminati tih vel mai2 chhui nan chuan kei chu ka hun ka ui. :p

    Report this comment

  15. 15
    PKfanai Says:

    Mahni ram thleng rawka tlan chhe mek zel amaw intih laia “Kan hneh ta” tih han hriat thut mai chuh. A makin a lawm awm duh awm e. Pu Hv. Rambuai khaw sawi khawm hma kha chuan, khua kha an in erin an in cho tawk hlawm em mai a, an ramri pel a thenawm khua ten mi an rawn zawn tur kha tlawmpa ek senah an la tlat a, Valupa ten an sawi fel theih loh chuan, in khuai nuai kha ani tawh mai. Sawi khawm hnu lamah chuan, khua a in len hleih lutuk tawh a, a ngaihna a awm tawh lo a ni. Ft.5.11 ang khan i in sawi si a, mal beihah chuan an huphurh ve ngawt ang che a?

    Report this comment

  16. 16
    bbney Says:

    A ngaihnawm hle mai. Kum 1998 aiin tunah chuan Rs 300 tlukpui chu a tam lehzual tawh dawn a nih hi.

    Report this comment

  17. 17
    Kawnga Says:

    @lushai_er-a nge nge… A ngaihnawm leh khawp mai. Ka chhiarchhuak dap e.

    Report this comment

  18. 18
    vetehmial-a Says:

    A ngaihnawm hle mai.. Khang ho kha kal ta lo se chu Feren antam hi kan nei kher lo mai thei a sin (Y)

    Report this comment

  19. 19
    Maya Says:

    Ngaihnawm ka tih zawng tak a ni . (Y)

    Report this comment

  20. 20
    D_auaChwngthu Says:

    ” kan rawn tlanchhe haw zel emaw kan ti a, “Kan hneh ta” an rawn ti ta zawk mai a….” ka nui huk mai…… :-D :-D :-D

    Post ngaihnawm khawp mai (Y)

    Report this comment

  21. 21
    keimah Says:

    Ngaihnawm hle tak mai.Han sawi zel teh u…

    Report this comment

  22. 22
    D_auaChwngthu Says:

    “German laipui lian… a dawt pawh Pang Luang tiat tiat; kan lam hawi zawnga an han herh fuk ut ut mai chu a zam awm duh khawp mai …..” an tih tak kha maw le. :-D :-P

    Report this comment

  23. 23
    chawnghilh Says:

    Bawrhsaiabe (okra) pawh Borhsap Sainghina Be atanga kan neih alawm! Immortal name a lo nei a ni tih hre lem lova bai leh kana inhawp puar kan tam phian awm e. Indopui I-na kha kan chhawr phian!

    Report this comment

  24. 24
    littlerascal Says:

    ka hel ka hel hnuah ka chhiar a,
    ka khamlo leh viau sia, ngaihnawm
    hle mai rawn ti zel teh

    Report this comment

  25. 25
    Mi zawn & mi zawn inchuh | mi(sual).com Says:

    [...] : Hmanni ka post pakhat Ral run titi-ah khan PKFanai khan Mi zawn inchuh kha rawn post tur khan min rawn request a, High School-ah khan [...]

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.