(Lehkhabu rawn a ni lo va, zirbingna(research paper) a ni hek lo, ngaihdan a ni ber e)
A er let
Mi ti huam huam chi, i tawn tirha pak huam huamtu che i tawng tawh em? A nuna er let leh tur chu huat viau che kha a ni mai. Thil reng reng hi a kal a kal a, a tawpah a vawrtawp a han thleng a, chu chu a kal lam su zawng chiahin a rawn er let thla leh a, a kal lam aiin a thawk na hret bawk. Mi hleihluakte hian an duhdan an puitlin rum rum a, mi an tihlungawi duh chuan an bei chiam a, a vawrtawp an thleng a ngeiawm takin an che leh rum rum thin. Thil reng reng hian lehlam side an nei vek a, hmangaihtu hmangaihna hian vawrtawp a thleng a nih chuan huatna/ ninna a pawchhuak thin.
Tluanga leh Sawmi
Tluanga a awm a, a nupui chu Sawmi a ni. Tluanga chuan a ngaihsak lem lo khawp mai a, ngeiawm takin a nupui chu a tawng khum thin a, a chang phei chuan nasa vak lovin kut a thlak deuh hial thin. Sawmi chuan a dawh hram hram thin a, a chawrchhuahna lam a ngaihtuahin chhuan tur a nei lo tih a hria a, Tluanga’n a diriamna chu a tuar hram hram thin. Hun a lo kal zel a, Tluanga chuan sima hnehin a zualzawpui vaihlenhlo tih ang maiin a nupui tan pawh dawh a har ta viau va…zan khat phei chu a pate in lamah a tlan ta hial a. Mahni chauhva han awm chu Tluanga chuan a lo zuam awkawng lo mai a, Sawmi chu a ranga rangin an ko leh ta a. Kar khat hnuah chuan a hma ai maha tawrh harin a chimawm leh ta a…a rilru tete chuan “ka tlan leh a nih chuan ka haw tawh lo vang” a ti ta a.
A tlan leh ta ngei a, an inko leh ngei bawk a, mahse a haw duh tawh lo. Tluanga rilru a buai ta map mai a, palai vawi thum a tirh hnuah pawh Sawmi chuan haw zai a rel thei lo Tluanga laka rilru a pekna leh a duh vena zawng zawng kha huatna lamah a inlet ta zawk a, a hmel hmuh pawh a peih thlawt lo. Tluanga erawh chu a mangang tulh tulh a, a nupui duh tawh lotu chu a thlahlel tial tial a, a lo ngaihsak tawh lohna chuan ama lamah inthiam lohna a pe a, kha leh chen a lo ngaihsak lo kha a inthiam thei lo…lo haw se duat taka enkawl a duh tawh. Mahni lama inthiam lohna leh inchhirna chuan a vaw na ber a, Sawmi chu mi dang tanga bei mai tura a dah phei chuan dam man awm lo hialin a hria a, a hmaa a lo hmuhsit rilrukna zawng zawng chu duhna leh thlakhlelhna bawmah a lut a, inthiam lo reng rengin ni a vui liam thin.
Sawmi’n pasal dang a nei ta a, Tluanga rilru chuan a vawrtawp a thleng ve mek a, Sawmi laka beisei awm tawh lo nia a hriatna chuan a vaw na em a, nat belh chuang tur a awm tawh loh avangin na chuan dam lam a pan ta hlauh zawk a, …hei hi hringnun chu a ni. Tluanga hian mi thenkhat angin a chinfel dan zawng se a intihlum ve mai thei a ni. Sawmi leh Tluanga chanchina kan hmuh chu hmangaihna er let kual vel a ni ber mai, hmangaihna an pawt parh rual lo a ni.
A dam theih nan
Zia hi kan thlana kan neih a ni lo va, kan dil avanga pek kan ni hek lo; mi dang ze tha lo sawisel vak hi an nihna ngei va sawisel kan ni a, thiam lohna kan nei ve. Anmahni ngei pawhin an duh vanga an neih a ni bik hauh si lo va, mahse tupawh hi inpuih erawh kan ba. A er let leh tur ngaihtuah thiam chuan a nun a hmang fimkhur thiam thin a, ngaihtuah thiam lote erawh chuan a thiamte hrilh an mamawh. Beiseina hi beidawnna nena a lo er let tawh chuan nun hian par a chhuang thei tawh lo. Hlimna hi lungawi lohnain a er let fo, a nih loh vek pawhin nun a nguai nghulh thin. Office-ah emaw khawimaw laiah thiante nen nui vak teh. “Hetiang em em hian ka la nui nasa ngai lo” ti khawpin han nui ula, mahni in thlen tawh chuan in ngui hnup mai ang, in ni nghulh ang a, thiante leh chhungten fiamthu thawh mahse nuih lam a lang hlei thei tawh lo.
Miten engah nge ‘thinrim hrithla’ tih tawngkam hi an sawi fo? Vawileh khata thinrimna han bun chhuah hawk hian a er let a lo awm a, chu chu lungawina kawng a ni tawh mai… “ka thawl huai” an ti thin reng a. Hlimna hi a daih rei theihna tur chuan vawi khata bun hawk hi a fuh lo chawk. Hringnun hi “tih luata lengin zir sual”-in a khat a, thil tha lam pawh kan tih luat loh hi a tha ber mai. Lungngaihna leh thil tha lo lam a lo thleng tawh a nih rau rau chuan keimahni lama chhungrila inup bun chhuah hi damna hnaivai ber a ni. Chhungte thih nikhuaa tap vak vak aiin tap hlei thei lote hi an khawngaihthlak zawk…an tah vak hnua pawm thiamna lo lut kha an chang hma a, tap thei lo leh bun chhuak thei lote erawh muangchangin a thawk reng mai thin a ni zawk. Er let leh thin kan nun chhungrila thawk hi a enkawl dan kan thiam a va tul em!!
Thukhuh
Beiseiawm tawh loh beisei tlat tute kan hnem danah hian beseiawm a nih tawh lo zia uar taka sawi hi kan hreh a, thu kan khuh kual a, a nihna hmu hlei thei lovin kan siam a an nuna lo insiamrem thei tur kha kan chelh khawtlai a ni fo thin. Beiseiawm tawh lo..nupa chungchang a ni emaw thihna chungchang a ni emaw inngaihzawnna a ni emaw engpawh ni se, a nihna dik tak hrilh a, beisei boa siam kha a finthlak ber. Mihring nun hi beisei bova a kal theih loh avangin anmahniah beiseina thar dang a insiam vat mai thin..chuti ni lova beisei nei ve ang reng si, neih tur tak tak awm si lova kan chelh hian an lungngaihna khua kan tisei mai mai a ni.
Engvangin nge nuthlawi hi zei viaua ngai nge kan nih?
Hmeichhiat mipatna lam kawnga sawi ka tum lem lo, nuthlawi ngaihzawng nei tunlai tawnga confi tak an awm ngai mang lo vang. An ngaihngam lo lutuk tih ngaihna hre lo…duh em em bawk si khan an pan an pan leh mai thin. I awih em? Tawng mawi lo ni suh se, an lo zak tawh meuh lo va, tupawh an be tha a chu chuan tlangval rilruah ngaihngam(confident) taka awm a ti harsa a, confident taka awm tumin thahnem a ngai a, awm se chuan a er let leh tho dawn tihna a ni. Mipa leh hmeichhia inngaizawngte hi a confi lo zawk apiang hian an thlahlel..a confi zawk erawh chuan a confi lutuka mi dang a ngaihsak san thei hial thin. Chu chu nuthlawi kan tihte hian an hre tlat a, an hriat loh vek pawhin an nunpui tlat a. Mihring rilruah hian ngaihngam der derna a awm tawh chuan kal zel ngaihna hi a awm tawh lem lo va, ngaihngam vak lohna tur dang kan melh hma em em a ni. Duh huam huamtu kan dawnsawn dan hi a er let zawngin kan dawngsawng duh khawp mai a, min thlahlel vak lo anga langte hi min thlahlel tura siam vak kan tum fo bawk…mihring rilru hi mu der der chawl der der tura siam a nih loh avangin hmangaihna pawh hi chawh nun fo tur a ni a, hriat loh lai hian a lo mu thei a, chu chuan “ani chuan engtik lai pawhin min duh a, khawnge ani ve thung hi rei vak lo kawp teh ang” ti duh mipa/hmeichhia an awm fo thin reng a ni.
Tawk phawt teh se.
September 28th, 2012 at 9:13 pm
.
Report this comment
September 28th, 2012 at 9:27 pm
Ziak tha khawp mai. Mihring mizia hi mak deuh mai ania, fel viau a kan ngaih te pawh hi an lo fel viau lo fo a, a tla chawpa fimkhur taka nun hman hi a pawimawh khawp.
Hmangaihna bu hi chu a chhah khawp a, zir leh hriatthiam sen pawh ani love. Hmangaihna vangin kan tap a, kan nui a, kan tiduhdah a, kan haider fo bawk a…
Report this comment
September 28th, 2012 at 9:44 pm
A dikin a ril leh khawp mai. Ka thlawp e.
Report this comment
September 28th, 2012 at 9:48 pm
va chhuak hma ang reng ve…sheldy hmangaihna maw …ka ngaihdan chuan a bu a pan lutuk mawl te chauh a ni a dawngsawngtu leh a putu mihring zia hi a buarchuar deuh maiah ka ngai a sin.
Report this comment
September 28th, 2012 at 9:53 pm
Ril khawp mai.
Sawmi ang chi khi ka duh chi an nia, mi tih nuam, dawhthei, fel, chhel bawk, thutlukna siam mai2 lo, siam tawh chuan nghet bur mai.
Report this comment
September 28th, 2012 at 9:56 pm
A tha ka va ti e
Report this comment
September 28th, 2012 at 10:04 pm
@vakul, a ni ngawt bik lo ania. Thenkhat hmangaihna bu hi chu a chhah mai bakah chhiar thiam har tak te pawh a awm ve ania… Tluanga pawh khian a chhiar thiam lo lui vei a, a let er a tuar anih khi.
Nang hi thu tha leh puitling tak tak, in relate tho mahse a hranpa a khel tham hi post pakhatah i rawn khung thin a, ka lo ui.
Report this comment
September 28th, 2012 at 10:16 pm
sheldy thil pakhat ka ngaihtuah tak chu…i comment atang hian…hringnun ..tih thu hi bung 20 bawr vel ziah tumin enge maw chen kavthleng tawh a…i sawi dan deuh khian subject khatah inhlawm lian ila…bung erawh tam mai se.
Report this comment
September 28th, 2012 at 10:17 pm
A ngaihnawm e
Report this comment
September 28th, 2012 at 10:38 pm
@vakul, dik chiah. Misualah hian post sei tak, thu hlawm tamtak keng hi kan chai thiamlo. Thu tha tak tak, sawizui loha a liam thin hi ka ui. Hringnun huangah tho, hlawm khat zelin post ta la.
‘A er let’ chauh pawh khi sawi tham, Sawmi te nupa pawh, chutiang zelin..
Report this comment
September 28th, 2012 at 11:02 pm
Vawi hnih ngawt ka’n chhiar chhuah chu le. Chutichung pawhin ngaihdan han sawi belh ve tur ka la nei thei mai lo. A fun kim ngang a nia nge.
Report this comment
September 29th, 2012 at 10:14 am
Hahahaha I ngaihdan a sawmi leh tluanga khi dah pawlh ta i la sawmtluang a ni anga ka hming a ang teuh hle mai kei hi Israel Malsawmtluanga ka niah
.
Nang meuh in a Hringnun i buaipui tak ah chuan ti hian kan sawi ve chhin teh ang ka hmuhdan thenkhat te. Hringnun a buai viau mai hi kan tam ang reng rin aiin, thil sawi2 ngai ah pawh kei ka ruat lem lovin buaina tur em2 ah ka ngai lem lo……
Er let tih khi chu thil nihdan phung ve mai ah kei ka ngai a va lak serious vak tur chi ah pawh ka ngai hran lova……A theih ang2 chuan, Se bo hnu a se kawngkhawr tih tur ang hian han awm lo phawt mai i la tha awm e….
Midang va sawisel tih a khi kei chuan a nihna ah ka va puh ngawt thin lem lova, bawm ak thu a tam thin em avang hian. A nihna tak hi ka hrechiang fe a a dik fak a ni tih ka hriat lem loh chuan, tin, dik ang in lo lang ta teh reng pawh nise a chhan tur awm ang ka zawng leh phawt thin, chumi hnuah chuan judgement ka siam chauh thin, mi tumah a hi sawisel tur khawp a thalo hi an tlem khawp.
Dam theih nan tih khi a tha khawp mai, zeldin thu bawl a mi beiseina siam hi ka duh vak ngailo, kei ka hrilh fawk zel mai,na lo ti pawh nise a hnua an thatna tur zawk a ni fo mai………an pawm lova nih chuan thu hran a ni tawh mai a, ka buaina tur ah vak pawh ka ngai lo.
I ngaihdan a hi mi tamtak ah chuan a dikna chen a awm mai thei keimah ah chuan a diklo fai deuh vek nia mawle. Nula/Nuthlawi tih hian keimahah danglamna a siam tlem khawp. A then an fing deuh a,a then an a deuh a, a then an fel deuh a, a then an sual deuh va adt adt, an danglamna ni thei deuh ber a chu nuthlawi thenkhat in fa an nei a a then in an nei lova, chu2 nula chuan an la nei ve lova chumi chu ni deuh mai in kei ka hria……
Confi leh confi lo tihlam hi chu a mihring a zirin Ngaihdan tamtak a awm thei awm e…………static emaw point pakhata dah theih chi ah ka ngai lo, mihring ngaihtuahna in chen lo tak2 leh thlirdan in chen lo tak2 kan tam em avang hian………… kan tih duah chu
Report this comment
September 29th, 2012 at 11:01 am
malsta…thil nihphung zirin alawm le sum leh pai kan sen le…lak serious loh chi vak em ni dawn.
sawisel chungchangah hi chuan maw…dik ngei pawh ni se…tihna a ni ber.
nangmaha a dik fai vek phei chuan nuthlawi te i ni nuaih dawn a sin…a tam zawk khi i ni tih erawh pha lo la…hehe
Report this comment
September 29th, 2012 at 11:30 am
Hahahaha Nuthlawi ni nuaih tihlai a, khi nangma ngaihdan tur awm ang atang chuan a dik ang, mahse keimah ah chuan a ni nuaih ve lem lova nia…….
.
Mi thenkhat thilti fuh tawh lo laklawh, an thiltih fuhloh hre chhuak leh si mi nih luih tir tum a tan la i ang tan riau a nia, ka hrethiam lutuk tho che a awm ve tho…..mahse i in ti nep ve mai2 ang tih erawh ka hlauh pui che hehehe
Report this comment
September 29th, 2012 at 11:46 am
hihi..malsta…a nih loh leh i hriatthiam turin kan zawt ang che…keimahah a dik lo deuh vek …tih i sawi a…enge dik lo chu han sawi teh le…i nihna tak ka rawn sawia i vui deuh zawkin ka hre mah a sin.
i sawi fak theih loh chuan i niah kan ngai mai ta lawng.
Report this comment
September 29th, 2012 at 12:07 pm
I tisual leh ta, vuina tur ka hmu lem lova a chhan a tak zawk a chu, I thu post thin te, i comment te a bengvarthlak thin mahse hetiang a in buai ve ta a hi a uihawm ka tih deuh a tin lawm le kan rawn tih mai chauh …..
Ka hmuhdan che kan sawi dawt a nge, enge a chhan phei chu ka hre chuang hauh lova kum 6-7 vel dawn lai liam tawh a zirna hmun atanga aizawl ka rawn ho chhoh hnu lawkah,Vanneih nge vanduai ka hre lem lo…. Kan veng YMA hall ah hun kan hmang a chumi ah chuan hun min pe ve a. Chutah ka thusawi chu a hnuaia post ah khuan a awm a, i chhiar duh chuan. CHutah chuan mi influential tak2 te pawh an awm ngei a…..chuta ka thusawi chuan mi political status a ti chhe don a hriatna a awm nge, an dinhmun ti chhe thei zawng tur a awm nge ka hre lo……thil tamtak a irh chhuak ta a…..zeldin thu bawl in a zui a thu dik chanve phen ah mi an ti zui ta vak mai a, thu an vawrh kual ta a. Assimilation chungchang titi na a kan khel fo tawh kan veng site pakhat a ziah chhuah phei chu an khel ta fe mai a. hemi hian mi poltics khelh tum dinhmun a ti chhia nge ka hre ta bik love……..chung ho thu vawrh darh ah chuan i buai ve ta ni ber in a lang. Tunah hian Lo bum ta che pawh ni in, dawt pawh lo hrilh ta che ni ila ka thiam lohna vak tur chu a awm lem lovin ka hria. Mahse chu2 thil tha tak a ni lem in a lang lo a ka rawn comment ve mai chauh a ni e……..a fiah a ngem ka hre lo.
Report this comment
September 29th, 2012 at 12:23 pm
malsta…awi..awi…awi. i comment a lut sual em ni…nge ka man lo tulh tulh…i pawi ka sawi ta em ni…assimilation chungchang i sawi…nge min rawn assimilate i tum..
ka hmuh dan che ka sawi dawt dawn i ti a…public meetinga i thusawi i sawi daih a…phai lama i zir thu te….min hrilh dawt ta che…hehe.
malsta…lungngai suh tunge i nih hi ka hre lo hul hual…i hming pawh i rawn sawi a…ka hre chiah…kum 7 bawr liam taah khan ka hmuh phak leh hriat phak mi i ni lo..thianpa.
tute thu vawrh darhah mah ka buai ve lo…NE exodus bak…i chanchin an sawi ka la hre lo reng reng sorry lutuk rawh se.
nuthlawi i lo buaipui tawh a ni mawww.fiamthu. i rawn sawi dan teh thut hi ka bang bo kher mai…lungni lo lul suh…nang leh kei hian pawihai inhriatsak kan nei lo ve.
Report this comment
September 29th, 2012 at 12:34 pm
I thuziak chhiar tur hi chuan thluak vawrhvir hlek a ngai thin, bei kimchang khawp mai. Thought ni tho siin a ngaihnawm phian bawk sia, hetiang lam thuziak hi Mizote hian kan nei pachhe riauvin ka hria, novel leh a behbawm hi kan ngah em em thunga. Nangni ang te hian pakhat chu han khawrpum thei ula tha tur
Report this comment
September 29th, 2012 at 12:35 pm
Hahahaha Nia mawle, in buaina sawi dawn chuan a chhan a hi sawi tel a ngai ta thin, sawi ngai lova ngaih a hi sawi a ngai ta thin a lawm le a fiah zawk nan.
I respond dan a hi, nangmah ang mi respond dan chu a ni tlangpui………..Nuthlawi leh nula hi ka en hrang lem lo ka ti e…………. khimi khian a sawifaih chuan ka ring……
Report this comment
September 29th, 2012 at 1:01 pm
Case study ang rengin i lo bei chho a ni maw. Hman veleh ka en chiang ang.
Report this comment
September 29th, 2012 at 1:30 pm
malsta i comment reng reng hi ka man lo tlangpui…ril hmel deuhin i ti kual a mahse hriat har tak a ni…a fiah zawk nan..te chu i la ti ta dah a…sawi tum chiang taka sawi i zir a ngai.
ka post awmzia hi i hmu thelh chiang hlein ka hre bawk…nuthlawi ngaihnepna lamah engkhawkha hre lova luhpui an awm ka ring reng a. post hi uluk takin chhiar la..hei chu hringnun a ni lo…tia sawisel i neih chu han thur teh chiang deuhin…public meetinga i thusawi lam ni lovin.
hringnun ni thei lova i hriat a awm a nih chuan kan sawi dun vak ang chu…khiti sep sepa thukhuh dua sawi lo khian.
Report this comment
September 29th, 2012 at 1:38 pm
Hemi baka thu khuhlo chuan ka sawi thiam tawh love. Muhil tak2 kaihthawh aiin muhil der kaihthawh an har an ti chawk…….nangmah ah khan lo in chhut ve mai2 chhin ta che……..
Report this comment
September 29th, 2012 at 1:47 pm
iau…tu emaw tal hiam malsta sawi tum min hrilhfiahsak thei se…inchhut a tul phei chuan ka hreh lo reng reng.
malsta…i lung ka tiawi lo pek elaw…khawi lai khian nge …
i man loh lai ka hre ber si lova confident chungchang khi a nih ka ring ringawt…politicianho hian anmahni vote ngei ngei tur an birh tlut tlut ngai lo…an confi lohna lam an pan chawk.
tlangval rilru tam tak hi an ngaihzawn vung tak nulain lo duh lo se…nasa taka a kherh hnuah lo duh leh se…a leha lingin nula khan duh ta em em se..tlangval rilru chawl ta rup maiah khan duhna a kiam duak thei tih i chhut pha em aw….
Report this comment
September 29th, 2012 at 2:04 pm
A thui deuh a, mumal lo deuhin ka chhiar chhuak ve mai mai. Thluak a chiri nuaih mai a, comment vak lo mai teh ang. Vakul hram meuh hi chu a ‘chungchuang’ ang tih erawh ka hre lawk nghal a.
Hringnun hi a mak ve mai mai e, hmeltha em em kan tih te hi mi duh loh hnu te an lo ni ve tho a. Hausa em em te pawh hi nikhat thilthu ah an tluchhe vek thei a. Tui ti tak a chaw ei theih reng hi a lo tha ber dawn anih hi ka ti ta
Report this comment
September 29th, 2012 at 2:47 pm
@Vakul: tlangval rilru tam tak hi an ngaihzawn vung tak nulain lo duh lo se…nasa taka a kherh hnuah lo duh leh se…a leha lingin nula khan duh ta em em se..tlangval rilru chawl ta rup maiah khan duhna a kiam duak thei tih i chhut pha em aw….hei hi ka hrethiam ve chiah lo…….hmana ka ziah tawh a nia lo chhiar ve chhin mai2 teh…..
https://misual.life/2012/05/25/ka-chhun-mumang/
Report this comment