CULTURE –HNAM PUMKHATA MIN SIAMTU

October 30th, 2012 6:11 am by Hnam sakhua

S.K.Sanga(Lalsangluaia Pa)

British hovin min hruaina kha Mizo te tan chuan BORALNA LAMTLUANG  a tih theih hial awm e. Tun thlengin he thu hi thil inthup ala ni a, tunah thangthar te’n kan hailing tan ta a ni. A hmasa in sakhuana in min han hneh phawta chumi hnuah kan pipute min awmtleina Culture leh nunzia te bansan turin min ti a, ihe lovin kan hnam rohlu leh zahawmna te chu kan bansan ta kha a ni a, mahse kum 100 alo liam leh meuh chuan kan thangthar te nunah kan hnam rohlu Culture chu a hlutzia hriain chawimawi lova hun kha leh chen kan lo hluihhlawn tawh chuan chawimawi a rawn hlawh tan leh ta mek a, a lawmawm e.

British khan thiltha tak min hnutchhiah an nei a, chu chu zirna hi a ni. Amaherawh chu, he zirna min hnutchhiah pawh hi a lo la tha tluantling lo fova, High School kan zir thlen chu an phal leh si lova, an dang leh ta tlat mai a nih kha. Hun reitak hnuah kan mi hmasate beih hahna avangin High School kan nei thei hram a ni. He zirna hi tha hle mahse behchhana an rawn hmanzia leh he zirnaah hian thangvalh a awm reng a ni tih chu tunhnu hian kan hre chhuak ta mek a nih hi. Mizo te pumkhata min siamtu Culture a bo chiah khan kan hnam pawhin kawng a bo ve nghal a, hei vang hian alawm Sap(hnamdang) an kan chak em em tak chhan chu. Kan thangthar te hming phei hi chuan kan Mizo hming a luahlan ta mek a nih hi. Mizo thlah leh Mizo chhul apiang ngei te pawhin Sap hming kan chawi a, kan tu leh fate pawhin min phatsan zo ta. Hmeichhe hming nge mipa hming tih pawh hriat a harsa ta viau mai. Mahni chhungte leh mahni chipuite hming pawh kan ziak dik theilo dawn dawn ta mai chu anih hi. An hming kan chawi Sapho hian min hmu sela, an mi hmuh tum dan ang chu kan ni hauh dawnlo a ni. Kan hming atang ngawt chuan, sam buang deuh thar, mit pawh pawl deuh ram mai, vun ngo tak leh London tuallaia leng ve niawm takah min ngai dawn si a, kan in thelh tlang hle ang le. Heta tang pawh hian lem kan chanzia alang chiang viau a ni, lemchanga kum 100 kan lo hman liam takzia leh kan bo chian zia chu kan hre thei ang.

Hei chauh pawh hi ala nilo, India ram zau tak chu(Mizo te nena kan inzawm hma pawh khan) British awpna hnuaiah Aigupta saltang angin hun reitak chu an awm anih kha. Saltang ang leh kawngbo anni tih an inhriatchhuah hnuah chauh India ram leh hnam chu a ding chhuak leh thei ta a ni. Hnamdang hnuaia awm a pawizia leh British awpna hnuaia an awm laia an hrehawmzia te kha tun thlengin T.V ah te anla chhuahtir fova, British chunga India mite rilru natna hian chatuan a daih hial awm e.

India ram chu kan hriat angin British in sumdawnna in a chimral(assimilate) a, keini Mizo te erawh chu sakhuana hmangin min chimral(assimulate) ve thung a, chhungril lamah min awpbetin kan thluak min suksak thung a, a ril pawh alo ril ngiang a ni. Chuvangin, sap lemchan(Drama field) chhuahsan in Zonun field-ah kan inhmuhkhawm theih nan kan hmalam beiseina sang tak nen i thlir ang u. Mizo te Culture-ah kan hausa em em a, hnam dang lakah pawh chhuan tham khawp a hausa kan ni a, kan hnam rohlu Culture hi vawng tlat ila, i hluihhlawn suh ang u, hnam pumkhata min siamtu a ni si a.

Similar Posts:

Recent Posts:

14 Responses to “CULTURE –HNAM PUMKHATA MIN SIAMTU”

  1. 1
    TuaiSialA Says:

    Nia.

    Report this comment

  2. 2
    kiddo Says:

    A pawimawh a sin :-)

    Report this comment

  3. 3
    Rinzova Khawlhring Lalhnam Says:

    Mizo-Kristian zhngah pawh mi hawi zau deuh chu an rawn har ve mek zel e. Ram hmel rawn inher danglam ka hmuh hian ka lawm em em a; chutih rualin ram lo lang zel tur hian ka lung min len lawk fo ▶hin.

    Report this comment

  4. 4
    Awmtea Khiangte Says:

    chhiar dawn ila

    Report this comment

  5. 5
    Sartorius Says:

    A va tha ve he post chu,, kan nun kan balance thiam angai a ni, mahni culture hloh chuang lova western development tha apiang chhawmluh thiam kan zir a ngai a ni… Hming chungchangah erawh mahni mizo hming paih phah em2 a west lam hming pu ka la hre lo, a tam zawk te chu bible atanga lak, pathian rawn chunga sak te a ni hlawm a,,,

    Report this comment

  6. 6
    SHauzelSailo Says:

    Chhiar thuak a, thra hle mai.

    Tlang takin kan sawi ve:
    Hmanlai politics hreawm tak leh tawrhhleh awm tak chi zinga pakhatin British in India an awp a,
    Zo hnahthlak te erawh tunlai (modern) politics fing vervek in Bangladesh, Myanmar leh India in min awp hlawm bawk a.

    Report this comment

  7. 7
    chhana Says:

    Sap hming put vanga men pawt ram tur tihna a ni kher lo. Mi dum zingah sap hming nei an tam lutuk. Vai Mizo hming pu pawh ka hre teuh. Mizo angin an hnar a bawng kher lo.

    Report this comment

  8. 8
    Rinzova Khawlhring Lalhnam Says:

    Hnam dangin hnam dangte hming an put avanga, put ve kher emaw pawi tih loh hi a bo chhawn leh thlak lutuk tlat.

    Report this comment

  9. 9
    Ella Says:

    Pu Hnam Sakhua hi mizote min chhawk har thar dawn mange aw! I Postte hi tha ka tihtheih lutuk.

    Report this comment

  10. 10
    Dr John Says:

    (Y) Tha khawp mai. Cultural Differences hi Rawngbawltu mai ni lovin, mi zawng zawng hian kan ngaih pawimawh a tul khawp mai. Khawvel ram hrang hranga missionary-te khan, Cultural Differences hi an ngai pawimawh tawk lova, chuvangin, Culture Shock te, Cross-cultural Mis-understanding te, Pre-mature Judgments on Other culture etc. te a thleng nasa em em a. Anmahni an awm tawh lo hnu pawhin an rawngbawlna hmun-a mite tan harsatna an siam sak zui nasa ta thin a, a pawl-pawlin min then darh (Sap tihdan zui leh Zui lo pawl/groupism) hi a ni ringawt ta thin a ni. Rawngbawlna lam chauh lovah pawh hei hi thil pawimawh tak a ni.

    American leh Arab-ho inngeih theih miah lohna chhan pawh hi ‘cultural differences’ a ni e, an ti. Eng hnam culture mai pawh hian ‘awmzia leh chhan’ (ideas, form & meaning) an nei vek a. Bible-in “mahni ta mai en lovin, midang ta pawh en ve rawh u” a tih ang khan, midangte tihdan pawh ngaih pawimawh sak ve a, hriatthiam sak tum ve hi Inpumkhatna leh hlawhtlinna bul chu a ni khawp mai. Entirna hi sawi zawm lawk ila- Thil engemaw tih tura hun an ruat chu, American ho tan chuan a hun hma mins 5-a an thlen khan, ‘ngai pawimawh, zahawm, hun vawng dik’ nih an hlawh a, an ngaisang em em a ni.

    Arab ho tan thung chuan, hun ruat mins 45 a pelh hnu-ah chauh thleng turin an in-ngai ve thung a, hei hi mi zahawm leh miropuite thiltih dan a ni ve thung-ah an ngai! A hun hma hret leh a hun chiah chiah-ah chuan Chhiahhlawh-te (servants) chauh an thleng thin a lo ni!

    Report this comment

  11. 11
    Hnam sakhua Says:

    Chhana,
    I la var chhunzawm ve zel turah ngai ang.

    Report this comment

  12. 12
    Awmtea Khiangte Says:

    Han comment chur chur teh u

    Report this comment

  13. 13
    lushai_er Says:

    Thlirna kawng khat atangin i thlir a, a kawng dang atanga han thlir ve thung chuan Mizoram hi Sap-ho kha lo kal ta lo se chuan Hindu Sakhua emaw Muslim Sakhua emaw Buddhismah kan inlet vek tawh ang :-O

    Report this comment

  14. 14
    Rinzova Khawlhring Lalhnam Says:

    Hindu emaw muslim ah emaw pawh lo inlet ni ila; eng nge a pawi bik chuanna?

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.