Mizoram a Autonomous District Council lo pian dan… (Chakma ten Zofate min pawngsual e!)

November 26th, 2012 5:59 am by VaiVa

(He post hi CYMA leh ADC lam chungchang piah lama thalaiten a kan hriat tur a bulfuk atangin kimlo takin ka rawn ziak ve a ni a. Tin, Mara leh Lai naute hi Lakher leh Pawi ti a hriat thin an nih avangin ka hman pawlh bawk)

India a lo Independence hnu kum 1952 ah Constitution hnuai a Sixth Schedule zuiin Assam state hnuai a ADC pakhat, Lushai Hills Autonomous District Council a lo piang a. Hetih lai hian Lai leh Mara unaute (Pawi leh Lakher tih thin) chuan Lusei hnuaia awm ai chuan tiin mahni a ro inrel ve an dil zui nghal a. April ni 23, kum 1952 ah Pu CH. Saprawnga (Parliamentary Secy to the Govt of Assam) chuan Lungleiah Pawi-Lakher Regional Council chu a hawng ta a. Lushai Hills tih pawh chu Mizo Autonomous District Council tih in 1954 ah thlak a ni ta bawk a.

Regional Council vawikhat inthlanna neih nghal a ni a. Mahse, CEM post chungchangah Pawi leh Lakher unaute an inlungrual theih loh avangin Assam sawrkhar in PLRC enkawl turin sawrkar hnathawk kum khat chhung atan a rawn ruat nghe nghe. Kum 1958 inthlan tum hnihna neih a ni a. Heimi tumah ah hian Lakher lam hi Pawi unau lam ten key executive post an hlan duh tak lo vah chuan an ti tau a.

1963 ah Mara Freedom Party din a ni a, an thil tum ber chu Mara ADC a hrang a neih a ni. Tichuan inthlan pawh chu an boycott zui ta a. Interim Council dinin Regional council parallel in an kal ve ta zel a. Pawi lam unau te hi Chakma ten support in rorelna an kal pui a.He term chhungah hian Mizoram a lo buai takah chuan hna mumal in Regional Council te hian hna an thawk thei ta lo a ni.

Term lina, kum 1968 a lo her chhuah meuh chuan Mara unau te chuan boycott in awmzia a nei lo tih hria in inthlan hi an chuh ve ta a. Mara Freedom Party hmingin inthlanna ah dingin an candidate pali zing a pathum te chu uncontested in an tling ta a ni.

Tichuan, Mizo ADC chu UT ah kum 1972 ah hlan kai a lo ni ta a. A hma a regional council a lang ve ngai reng reng lo, Chakma te chuan an chanvo rawn chuh ta chat in Autonomous District Council 3 a lo piang ta a. Lai ADC, Mara ADC leh Chakma ADC tih an lo ni ta a ni.

Note: Uluk taka chhiar chuan Chakma ADC lo pian chhuah dan hi kha tih laia Assam leh zenthral ho mawh ah ngai ta i la. Kan ram hruaituten vawi duai lo thiah leh dan an zawng hnu hnawh ta a. Mahse, Lai leh Mara te ADC ni lo in Chakma ADC chauh a ni thiah leh dan an ngaihtuah thin ni.

Kum 1984 ah PC party in PM hnenah Memorandum theh lutin thiat an ngen a, khatih lai ramhnuai lam unauten (allegedly) lo bawk zui lo tur a an ngen avangin bawh zui a ni ta lo va. Kum 1986 ah remna siam a ni a. State a hlankai kan nih hmain inetrin sawrkar ah Congress in MNF seat pali an kian a. Session neih hmasa berah PC party bawkin state a hlankai kan lo nih dawn takah chuan tiin Chakma Autonomous District Council hi thiah rawtna motion an pu lut leh a. A hlawh tling ta lo a.

Hun a kal zel a, kum 1998 ah CADC chungchang bawk hi assembly ah put lulh leh niin MNF lam pawhin an thlawp ve ta a. Amaherawhchu kha tih laia sawrkar khan a pamtul san leh ta a ni.

Tun dinhmunah chuan direct funding leh a behbawm mai piah lamah UT leh zel an nawr takah chuan ngaihtuah uluk a ngai khawp mai. Regional Council anih lai atang tawh khan in mil thei reng reng lo pawhin tun dinhmunah chuan Chakma leh zel kan thurualpui ta…. I ngaihtuah chiang ang u, Chakma te hian a bul atangin advantage an la la char char a, unau karah hem thlak an tum a ni tih hi harhchhuah a hun tak zet ta.

A kilh kelh a ziah ka tum lo va, hun ka nei hek lo. Mahse, hei hi ka ngen duh chu a ni. Kan lamna tualah leh zel min rawn luhchilh takah chuan Chakma te hian an neih hi duh tawk rawh se, tin keini pawhin kan tawngkam fimkhur i la, kan counter na ah pawh hian uluk leh zualin i chhang thin ang u. Heng te hi nakinah chuan zenthral lama an evidence phawrh ve theih chhun tur te a ni tih hre reng chungin awwww…….

Reference: Regional Council in Mizoram: A case study of Pawi-Lakher Regional Council (Abstract) – R. Hmingthanzuala and Formation of Autonomous District Council as part of Administrative Reforms – L Memo Singh

Similar Posts:

Recent Posts:

20 Responses to “Mizoram a Autonomous District Council lo pian dan… (Chakma ten Zofate min pawngsual e!)”

  1. 1
    Aryan Says:

    Chakma ho hi an intih Mizo dawn leh Mizo inni lo, in ti sia, an intih mizo loh dawn leh chibing inthliarna in ti hluar inlakhran tum reng mai in ti bawk sia, an tan hian khawvel hi a van ipik dawn teh reng em! ;-(

    Report this comment

  2. 2
    Kabil Says:

    Sap tawng in lo ziak te….

    Report this comment

  3. 3
    Dr Mahminga Sailo Says:

    # 1… (Y)

    Report this comment

  4. 4
    hltau Says:

    Thalaite hian History hi in chhut ve kauh kauh tan a nga, Chakma chungchang ah kher hi chuan, Mizo ho kan at zia, leh Pu Thena lo thlirthui zia kan la hre ve dawn chauh. Chakma ho hian Planning Comission ah te Ministry hrang hrang ah te, Mizo te a chhethei ang bera min sawi hi an hreh miah lo a, an theih ang ang chuan mi sawi chhe char char. Thenkhat an tawngdan te hi kan hre leh lo emo an ti a. Chuvang chuan Mizo ho hi kan fin loh avangin fimkhur chu a ngai khop mai.

    Report this comment

  5. 5
    Awmtea Leo Khiangte Says:

    Post tha tak mai a va ni chiang em! (Y)

    Report this comment

  6. 6
    Ignatia (33-115 AD) Says:

    History hi a buaithlak khawp mai. Miin TARMIT hran daih vuaha a ziah vaih chuan a inherdawrh mai zel si a.

    Hring nunah hian mahni thiamlohna inhmuh chian tluka hmasawna rahbi tha hi a awmin ka hre lo.

    Chakma hian min pawngsual em em pawh ka lo hre lem lo a. Tin, min pawngsual a ni ti ang zawnga mizo puite fuihpawrh phei chu ka tih ve ngai loh tur niin ka hria.

    LPRC chhungah khan innghirnghona nasa tak a awm ngei a. Anmahni pahnih ngei pawh an inngeih loh avangin Chakma lo intlazep kha awm hran an pawi ti ngai lem lo viau a ni. Tun ataka Chakma ADC pian kan rem ti lo titute hian an rem ti viau ni awm asin.

    Kum 1999 chho vela ADC pathumin UT dilna memorandum an thehluh khan hmu pawh nise an rilru kap tu ber chu Chakma bawk kha a ni. Lai leh Mara an inbeih nasat viau laiin Chakma chu an lungrual leh thei tlat tur kha a ni…

    Report this comment

  7. 7
    James Bond Says:

    Ka hriat sual loh chuan Brig T.Sailo chauh in Aizawlah Chakma ADC a dodal ngam niin a lang.
    Kan hriat theuh angin Congress leh MNF hian Chakma voters te hi an lo mamawh thin tawh vangin engmah an ADC thian lam an ngaihvan lova. Mahse Mizo vote thak peihtute’n MNF leh Congress bak hi vote tlin kan duh si lova. Tute mah han sawi buai theih anih loh hi. Lo phun lungawi mai mai teh u. A sawt chuang lovang.

    Report this comment

  8. 8
    Terema Chhakchhuak Says:

    Arunachal Pradesh-ah chuan Chakmate hi ram an pe ve duh reng reng hleinem. An fing zawk emaw ni chu aw tih mai tur a ni. Keini ramah chuan Lai leh Mara-te ngei ngeiin an thawhpui leh duh zel a, Laiho phei hi chuan thawhpui ai chuan huat zawk awm tak a ni asin le! Laifate chenna ram tam tak hi Chakmahovin an tam chhuh tawh a ni a, an ram tam tak hi an luahsak tawh. Heti chunga UT chuti khati an han ti thin hi chu aw! UT hi nei ta chiah se la a buai nasa ber tur an ni ang maw le..

    Report this comment

  9. 9
    VaiVa Says:

    ADC ho hi kan buaina a ni lo, thuneihna hi a ni kan bui ni… a thei fal ho chuan chhak leh thlan, chhim leh hmarah an nei latakkkk… a pawimawh zawk a chu, a rethei te hi min bum min bum reng mai dawn tih ngaihtuah hian thinlai a dam thei lo :P

    Report this comment

  10. 10
    hltau Says:

    #7 dik chiah, Ngaihtuahna hmang peih em em lovin ,haw haw in thil nawr kan chinga, Mizo te hian, kan phun peih leh hle si a. CDC leh development chungchanga hi chuan i ngoi mai mai toh teh ang u.

    Report this comment

  11. 11
    PKfanai Says:

    Mizo Politician zingah Brig.T.Sailo chiah ram leh hnam damna leh thatna tak tak vei phak leh ngam alo nih si chuan, tunah ani lah tar chhia, mitthi ang mai alo ni tawh bawk si. Tuna kan la tih theih ber hi chu, kan ramri venhim leh sahthlak phalloh bur hi ani tawh mai. Chumi titheitu berte pawh Sawrkarna chelhtu zel an ni. Manipuri(meitei) ho style a kan chet ve thin a that ber ka ring. Mipuiin Sawrkar an nawr vak a, che lo thei lovin an siam zel mai a ni. Naga ho hel chak lutuk nei(NSCN-IM hi 5000 vel anga chhut an nia, NSCN-K ho hi 3000 ang vela ngaih an ni a, ralthuam an nei tha fu bawk) nei pawhin manipur hmar lama naga ho chenna district 3 an sahthlak theih der loh hi. Keini ve zawng, Central YMA rorel thu chhuak puan zar anih hlim chhawnah, a kalh chiaha kan CM zahawm takin Public meetinga thu a sawi pawhin, engmah reaction a awm miah loh hi. Pu Hva sawi fo angin, in phun lungawi ringawt lovin, a hun leh a hmun chat chata chet lak kan zir/thiam a ngai. Mite ngaiha dik leh mawi (tan awm)kan zawn a ngai bawk ang.

    Report this comment

  12. 12
    lushai_er Says:

    Mizoramah hian lungrual takin kan cheng za dial dial thei ! Lusei, Hmar, Ralte, Pawih, Lakher, Chakma ti ti lo hian i leng za dial dial teh ang u !!!

    ADC thiah kan sawi rau rau anih chuan Chakma ADC chauh ni lovin L&M ADC pawh hi kan sawi ve tur aniang, Corruption ti punluntu mai ani.

    Report this comment

  13. 13
    James Bond Says:

    Lushai_er nge nge politics i hmu fiah lehpek kher mai. Mizoram state chin hi kan ram ani a, heta mihring cheng hi Mizoram mipui anni a. State pawna awm chu 200% Mizo emaw, Zohnahthlak, emaw pawh nise pawn lam mi tawp.

    A harsatna ber mai chu ethnic based NGO thunei pui pui CYMA te an awm a, anni hmuh dan chuan Manipur mi pawh nise ethnic Mizo annih chuan Mizoram a Duhlian tawng hmang velo aiin an Mizo tlat si a. State sorkar tan lah state chhunga cheng anni tawp mai a. An inkar zau zia hi zuk hre lova!

    Mizorama Mizo intite hian integrity kan neih that a, kan hnam kan phatsan loh chuan anni hi vei tham anni lo. Mahni hmasial taka kan chet zui zel chuan Chakma, Bru lamin min chim buai lovang, Bengali hovin min chin ral ang.

    Report this comment

  14. 14
    Sartorius Says:

    Hruaitu chak, diplomacy thiam, central a thil sawi kaw zung2 thei kan va mamawh em… Mammata bannerjee in an hneh tehreng nen…

    Report this comment

  15. 15
    Alejendro Says:

    Here Chakma, there Chakma, everywhere Chakma..

    Report this comment

  16. 16
    Sihtea Says:

    In comment na hrang hrang ka chhiar a, chu ta ja ril ru-a lo lang chu, CADC thiah duh lo tu te chu tu dang ni lovin, MIZO mi pui te ngei hi kan lo ni reng a lawm le. Ni lo se chuan,
    Pu Thena kha kum 15 tal ro kan rel tir tur lah ni. Tun a phun phun hian, eng kawng ro mah a su kaw chuang lovang.
    Chu vang in mizoram chhung a cheng hnam hrang hrang te hi,
    in ngeih tak leh lung rual tak a
    kan khaw sak ho dial dial hi
    a tha ber rih awm e.

    Report this comment

  17. 17
    Sangpuiipa Says:

    Sawi vak tur ka hre ve lemlo. Ka sawi duh chu min pawngsual si chuan kan rai palh hlauh angem le?tih hi a ni. :P

    Report this comment

  18. 18
    winning Says:

    Tun atanga kum 25-ah chuan Mizoram hi State 4-ah a inthensawm ang tih a hlauhawm ta hle mai. Ram hmangaihna tak tak nei lo Politician ho hian ram leh hnam an vawdarh mek chu a ni si a, thil tam tak ka ngaihtuah avangin ka tu leh fate awmna atan Mizoram aiin tuna ka awmna hi ka thlang a, chuvang chuan ka ngaih em em ka ram-ah chuan awm hlen turin ka lo let tawh lovang, mahse a chang chang chuan ka lo la zin ve zauh zauh mahna.

    Report this comment

  19. 19
    Epistemology Says:

    Hnam or chibing te zawkten an chim theih, an ram chhunga minority chimral hlau ngawih2 Mizo kan ni hrim hrim hi a uanthlak lohin ka hria….raltiang ram chu kan la hlatin ka hria..

    Report this comment

  20. 20
    hming_a Says:

    Hma lam hun thlir tur hre si lova, thil kal tawh atang a siam that theih loh sawi sawi hi enge maw a sawt na le!
    Aizawl atang a Silchar kan kal chuan Zangena Petrol Pump Cachar a mi hi kan hmu theih in ka ring, hei hian mimal pawhin hma lakna a neih theih zia a chiang khawp mai (A siam chhan a sawi thin kha).
    Tih theih tur tam tak zingah hian a tih theih loh ber hi kan thlan hlauh loh nan, ngaihtuahna fim tak nen hma lam hun thlir zawk ang u.

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.