Saizahawla-3

January 12th, 2013 6:00 am by TuaiSialA

Vawi khat chu Khawruhlian-a a awm laiin Meitei ram (Manipur) atanga lo kal Hmar rawlrala chete’n Khawruhlian pa pakhat chu thatin a lu an rawn la a. Mahse, Khawruhlian khawho chuan anniho chu an um phat ta lo va. An um phak tak si lovah chuan beidawngin mi dang zawng chu an kir ta vek hlawm a. Mahse, Saizahawla thangtlawm chu kir duh lovin chu’ng ralho chu an khaw thlengin an hnu chu a chhui ta a.

Parvachawm khaw piah lawka Leisenzo khaw pa pakhat lo bing vât lai chu a va hmu fuh ta hlauh va. A ral lehlamah chuan lawm rualin an lo vât bawk a, a kah nghal mai chuan a silai thawm hriain an rawn um zui dawn tih a hre ru kiau si a. Chu pa thingkih thluk ruala kah chu tha zawk dawnin a hre ta a. Chu pain thing a han kihthluk rual chiah chuan a kap thlu ta ngei a, mahse, lawm rualte khan a silai thawm chu an lo hre ta tho si a, chu’ng lawm rual lo vâtte chuan ngaihtha lo tih hriat tah hian, “I ema na i kap?” (Eng nge i kah?) tiin an au va. “Ka buhfun mi lakpek tumin lungdupin a mi vel a mi vel a, ka kap an nawm ie,” (Ka chawfun min laksak tumin lungdup (Sakei)-in min hel min hel a, ka kap a ni e) tiin a chhang sam et a.

Tichuan, a mi kah lu chu a la a, an khaw lam pana a tlan nghal mai chuan an rawn um zui nghal ngei dawn tih hre rengin Leisenzo khaw lam pan chuan a tlan ta thung a. Leiseizo khaw daiah chuan a mi lu lak chu sahmima akin tawkpui buk hnuaiah chuan a tawmpui ta a ni.

A lo hlauhthawn ruk ang ngeiin lawm rualte chuan an hre chhuak ta thuai a. In lama mite an pun a, zankhuain hualin an zawng a, a um tur pawl an insiam hrang bawl a. Mahse, Saizahawla chu an hmu zo ta chuang lo va, beidawngin an haw leh ta hlawm a. Mak an tih thute chu an rawn sawi haw pah noh noh zel bawk a. Tlanbona hun a awm lohzia te, khàn zawng zawnga an tlak khalh thute chu an rawn sawi haw a. Mahse, Saizahawla kha an hual chhungah ngei a awm a, mahse, Hmar tawng a thiam ve tlat avang leh unau hmelhai hun vel a nih miau tawh avangin an hre hrang thei tlat lo mai a lo zi zawk a. Amah zawk pui roh chuan Hmar tawngin, “Kha tieng khan a hung tlan a ni, lo inring ro,” (Kha lamah khan a lo tlan a nia, lo inring rawh u) a ti ta roh thin a, man ngaihna a awm lo reng a ni. Zankhuain chu tawkpui buk hnuaiah chuan a tawm a, kawl a lo êng tan ta tih veleh Khawruhlian lam pan chuan a haw ta vang vang a.

Khawruhlian leh Leisenzo khaw inkarah chuan ni thum ngawt a thang a. Zan khat chu a mi lu hawn chu a lo nam deuh tawh bawk a, Sakei-in chhuhsak tumin a hel a hel ta mai a. Mi lu chu Saizahawla chuan a thut kapkalak tlat a, pek ai chuan a Sakeia zawk kah mai pawh a hnial lo hial a. Mahse, upate’n Sakei huai (Sakei sual) ni si lo Sakei kah chu an lo duh ngai hauh loh thil a ni a. A chhan chu ram chhuah nikhuain kan hmaah Sakei an inlar an inlar tawh mai thin a ni an ti thin. Amah Saizahawla ngeiin, “Mi lu chu a lo nam deuh tawh bawk nen, a tukah chuan ka hritlang bar mai,” a ti a ni.

Khawruhlian kawtchhuah a va thlen chuan tlang chu a han tlir ta ngei a. Khawtlangin an lo hmuak a. Nulate chuan pasaltha ral lu hawn chawimawina chi khat, Saizahawla nghawng chuan arkeziak an ban kur ngiai nguai ta mai le! Hmar-in an thahsaka chhungte zinga nu pakhat phei chu a lawm chuang bik a, a pawnpui thar hlak chu puin kawtchhuahah chuan Saizahawla thut nan a phah a. An lalnu Rohlupuii phei chuan thul mawnga a thihna phawrhin Saizahawla chu a khimtir a. An lalnu thiltih chu arkeziak lo bàn tluka ngaih ni mah se, pasaltha chungchuang bikte chawimawina anga ngaih a nih avangin duhsakna leh chawimawina sang bik anga ngaih a ni thung. Chhunzawm tur…