Archive for the ‘Lifestyle’ Category

Chin fo a tan a ṭha

Wednesday, October 9th, 2013

Hnamtinte hian an culture leh tradition hi an chawisang thiamin, theih ang ang a tih nun chhoh zel an tum fo ṭhin. Mizote pawhin kan phak ang tawk tawk chuan kan tum chho ve zel niin a lang a, a lawmawm em em. Hawrawpui a MAHSE tih a ngai niin mimal ngaihdan ka nei a, hotuten han inbihchian nan hmang thei sela ka ti viau mai. Entirna atan Native American (Red Indian) te hmangin tlem kan sawi ang e!

Native American, Mizo ten Red Indian kan tih mai te hian inhmuhkhawm an nei ṭhin a, chutiang chu Powwow an ti a ni. Chikhat powwow te, hnam pum huap a powwow (National Powwow) te an nei ṭhin. National powwow-ah chuan Native American huam chhung a mite zawng zawng, United States, Canada, Mexico leh South America a mite an kalkhawm ṭhin a, Mizo ten kutpui kan hmang ang mai hian an lam mup mup mai ṭhin a ni. Ka chhim ve zeuh zeuh tawh a, a nuamin ngaihtuah a ti thui duh phian mai.

Awle, chutiang an inhmuhkhawm (powwow) naah chuan, an hnam thil chin ṭhin, an pi leh pute aṭanga an chhawm thlak zel chi hrang hrang an phochhuak ṭhin a, lam (dance) ah te pawh inelna an nei ve bawk thin a ni. Mahse, an pi leh pute thil chin mawilo (ti mai ang) hnamdang hmuh a mawilo tur chi (keini khawvel kilkhawr pawh a kan hriat ve ang ie; mihring lu vun hih) engmah an pholangin a chanchin an tarchhuah ngai ka hre lova, ka hmu ngai hek lo. A hresate chuan an hria a ni mai ang a, chhui peihin an chhui thiang ang a, mahse an maniin an pi leh pute tih ṭhin, tunlai khawvel a mawilo leh zahthlak tur chi an tarchhuak ngailo a niin ka hria, ka hmu ve ngai hauh lo. (more…)

Keini chu thingtlang mi kan ni a

Saturday, September 28th, 2013

(Ka post khat em mai, hetiang lam bak hi ka ziak thiam ve chuang lo nain)

‘I pian leh murna sawi rawh’ min ti mah ula, ka nu kap karah ka piang a, thingtlanagah ka mur kan ti he haw mai ang. Min dem suh u, dem chi kan ni lo, tahpui chi kan ni. Hawh, mi tahpui hawm hawm teh u.

Put tawrh leh ei tawrh bak thiam leh theih kan la neih loh lai hian, nangni zawngin internet hmanga rawra chhut in lo thiam hman lek lek tawh a. Vaihlo chauh hi zuk tur emaw kan tih laiin, nangni chuan Marijuana thlenga zuk nachangte in lo hre leh hman pek a. Kan ngaisangin nihlawh kan ti lutuk che u ti ila, dawt kan sawi tihna erawh a ni ang.

Iptepui lian hel hawl nen, kawla nichhhuak chhiara kan ta leh hlawhchhuah tak meuh Maian tel kan zakzeh hawn laiin, nangni chuan mi chanvo leh ta tur liau liau in lo paipawn run thei a. Keini’n kan thil neih kan phur a, nangni zawng in thil neihin an phur thung che u a, inawhawm thin ngawt mai.

Keini thingtlanga kamding fanute aia, Muster roll-a thawk fanute keartui a san zawk chhung chuan, pawngsual kan la tawk ve lo turah kan inngai ngawt te hi atthlak hle mah se, kan lawm a la tling thung. Bawkbawn bai, nghathu leh aieng telh Sunday zinga kan la hmeh thei a nih phawt chuan, kan la lawm.

(more…)

Zirtirtu Isua{Teachers’ Day Special}.

Thursday, September 5th, 2013

Zirtirtu te hi Lal Isua Krista hna chhunzawmtu(Heir to the Profession of Lord Jesus Christ) tih anni thin. A chhan chu, Lal Isua kha, Miten an hriat dan ber leh zah taka an koh dan ber kha “Zirtirtu” tih a ni tlat a. He Khawvela kum 3 rawng a bawl chhung khan, a hna ber chu midang tanpui ngaite tanpui paha ‘Zirtir’ mial mial kha a ni tlat a ni.
Tin, Lal Isua hi Pathian fapa mihringa lo chang ani bawk a, Vankhawpui atanga apa tirha he leia thuawihna famkim nena Missionary hna a rawn thawh chung changah leh Zirtir hna a thawh chung changah khan, Entawn tur tha thlawt(Perfect example) nih a tling zo em em bawk a ni. Zirtirtu tha anih zia leh tunlaia Educationist ten an zirtir tlut tlut ho hi a tak ngeia a lo hman hmiah hmiah zia I han en ho dawn teh ang:-

1. Recapitulation(An lo zir tawh leh hriat tawh han ennawn pui thuak thuakna):-
Lal Isua khan Mipui a han zirtir tan dawn khan, an la hriat ngai loh thil thar kha a pawng zirtir nghal mawlh mawlh ringawt ngailova, an thil lo hriat than tawh leh an lo vawn bel em em te kha sawi hmasa phawtin, Mosia emaw, Davida emaw, Zawlnei tuemaw chanchin leh Zirtirnate kha a han sawi hmasa te te thin a ni. (Matthaia 5:21, 27,31,35,38,43, etc…). “Nangni chuan, chutiang khatiang chuan in lo ti/hre thin, kei erawh chuan ka hrilh a che u…” a ti hmak hmak mai thin a ni. A thu ngaithlatu te thinlung kha a hawng hmasa a, a inhawn that lai takin, a duh tak, a zirtirna thar kha a thun ta chat chat thin ani.

2. Known to Unknown(An thil hriat tawhsa atanga tannin, an la hriat ngai loh thil thar zirtir):-
Heipawh hi a chung ami nen hian a in ang deuh reng a. Isua khan thil thar hlak mai leh Thlarau lam thil te, Van lam thil te a Zirtir dawn reng rengin, a thu ngaithlatute thil lo hriat chian tawh sa kha a han sawi hmasa te te thin a, Chuta tang chuan an thil la hriat ngai loh kha a zirtir ta thin a ni. (more…)

Thalai ni si:

Thursday, August 15th, 2013

Zing thawh bak thawhchhuah nei lo.
Balance ai a Battary ngah zawk ziah,
Thawhrimna ai a Thawmhnaw dah pawimawh;
Ruâlelna ai a rualawhna riru dah sang thin..

Naupan lai a nu leh pa te châwmhlawm,
Nupui neih hnu a nupui te châwmhlawm;
Upat hnu a fa te châwmhlawm,
Châwmhlawm a hringnun hmanral tum.

Modern lo ti a mi hmusit a,
Stylish lo ti a sawi sel chiam chiam tu te u;
In chung a pik e; retheih luat avangin,
In thlah ten chaw an la nghei ngei ang.

Kutdawh ngailo Pî leh Pû te,
Thawhrimna leh tawrhchhelna nen he ram ah hian;
Mahni, chhungkua leh ram an lo intodelh tawh a sin!!!
Zam suh tûâi tir tang ta che, rual khum in lêng rawh khai ….

KAMLIAM

Tuesday, August 6th, 2013

Thu pathum vel lek, inkarkik deuh deuh, tawite te in kan sawi mai mai teh ang. Kan ngaihdan a ni hlawm ngut ang e maw chu!

1. ‘Mipa in a nupui ni turin hmeichhia Rs 420 in a lei a’

Isua Krista in kros a min tlan/lei chungchang sawifiah nan he thu hi an hmang ziah. Mahse Class XII Mizo (core) kan zirlaiah kha chuaninneihna a man inhlan hi inleina a nilo. Mipa leh hmeichhia inneihna inremna nemngheh nan a man hi inhlan a ni tiin kan zir thin.

Inlei nita ila, thaibawih, nupui ngamlo tunge awm ang?

2. Tunge zu ngawl vei?

Tamtakin kan pawm duhlo maithei. Mahse zu ngawl vei huang hi ka ngaihdanin kan zauh ang e.
Kan thianpa pakhat chu zu a in thin a, “In lo in i awm thei em?” katia. “Ka duh duh hunah ka nghei thei” a tia. “Anih chuan inlo mai la,a thatna awm silo” ka tia. “In a chakawm em alawm” tiin a in leh zel tho a ni.
Hman deuh kha chuan tlem a patling deuh kha zu ngawlvei ah kan ngai. Tunlai chuan kan thalai te, Pathianni tlai apiang emaw, a aia zing a in thinte hi zu ngawlvei huangah ka khung ta. A chhan chu zu inloh a tha tih hrereng chung a an in tlat chuan chu bak angawlvei an awm dawn a mi? ‘Ti ziah’ te hi ngawlvei kan tih te an nih avangin zu in ziah hi chu anmahniin ‘ngawlvei’ ah inngai lo mahse a sim hma chu a ngawl a vei a ni.

3. Kuhva

Zuk leh hmuam huangah kuhva kan dah hi a pamhmai lua em? Kan zu lova, kan hmuam lova, tobacco content awm silova. Wai Wai te nen hian huang khatah dah ta mai ila, ‘kamram’ ah ngai ve ta zawk ila, a fuh ang em?

CHAWTAK KHUKPUI TEH HLUAI KHER LOH TUR

Sunday, August 4th, 2013

1.Lal ngai lo lal a na, an lal a kha.

= Rethei ngailo retheih a na (mihausa tlachhia hi an chhe duh ve fe nia)

2.Lungpui pawh lungtein a kamki loh chuan a awm thei lo.

= Lungte pawh lungpui a awmloh chuan kamki tur a nei biklo (inmamawh tawn theuh kan nisi a. eg-Mihausa te hi retheite(inhlawhfa) te telloin an awm theilo ang bawkin miretheite pawh mihausate an awmloh chuan inhlawhfakna an nei biklo)

3.Mahni infak leh sakhi ngalah engmah a bet lo.

= Mahni infak leh Sakhi ngalah a ti, vun leh a ruh tlem a bet (Mahni kan infak hi chuan chhete chuan engemaw chu a awm a ni)

4.Se bo hnu a se kawng khar

=hian a dang bo tur a veng ve thei

5.Sial rangin sial rang a hring, sakawlin sakawl a hring, sunhlu kungah thei dang a rah ngai lo, Kawi pawh a kawm a that leh a rah a tha.

=Serfang kungah serthur a maw ni an rah tir (eg- Pastor, Kohhran Upa etc. fa an nih vang ngawt hian an fel ngawt lo a nia)

6. Zawngin a ngumkhak a hmulo a a thiante ngumkhak a nuihzat

=A thiante pawhin an ngumkhak an hmu biklo (mi diklohna kan sawi hian kan diklohna kan hmu tello thin a, midangte kan sawi a te pawh hian an diklohna an hmu bik chuanglo)

Mahni in X-Ray nan

Sunday, August 4th, 2013

Tunge I nih tih I inhriat chian duh tak tak chuan, heng zawhnate hi inzawt la, dik takin han chhang kauh kauh la, tunge inih chu alo lang ruak mai ang:-
i) I duh apiang nei thei dawn ta la, Eng thil nge neih I chak ber?
ii) Eng ngeni I ngaihtuahna luah tam ber tu?
iii) Eng atan nge I sum neihchhun ang angte I sen ral nasat ber thin?
iv) I hunawlah engnge I tih tam ber thin?
v) Tute ang mihring bula awm nge nuam I tih ber thin?
vi) Tute ang hi nge I ngaihsan thin?
vii) Eng thil hian nge I thin tiur thin a, tinui thin che?
viii) Eng thil tih nge nuam I tih a, eng thil tih nge I hreh deuh tlat thin?
ix) Fb ah hian, Eng ang Group-a awm nge nuam I tih a, Eng ang Post hi nge I comment loh theih loh chi?
x) Eng ang Post hi nge I comment peih ngai loh thin?
Mahni theuh in exam nan aw

CANCER leh HMANGAIHNA

Thursday, August 1st, 2013
Enge hmangaihna leh Cancer-in inzawmna an neih? Enge an inlaichinna? Han ngaihtuah chian chuan inanna tamtak an lo nei ve reng mai.
Hmangaihna bul tanna chu lamkhuang buk hnuai emaw five star hotel emaw a ni thei. Chul ram thlamah a ni thei a, Cadillac car chhungah a ni thei. Zan thla eng hnuai a sertawk kung hnuaiah a ni thei a, Los Angeles Beach-ah a ni thei. Tuikuk refugee camp bulah a ni thei a, nuamtawlna khualzin lawnglian ah a ni thei a ni.
Hetiang bawk hian cancer pawh a intanna chu hote emaw pui tak a ni thei a. Zuk leh hmuam lam, meizial, kuhva, sahdah, tuibur te a ni thei a thildang vang pawh a ni thei a ni. Duh reng vang a hmangaihna hmu (ngaihzawng zawn vang) an awmlaiin tawn palh/fuh avangin a hmangaihna a lo piang thei a. Inthlahdah avangin cancer a vei theih a, vanduaina avang liau liau in cancer a vei theih bawk a ni
A bul tanna a ho emaw ho lo emaw, hmangaihna a lo pianchhuah emaw cancer a lo lanchhuah chiah chuan tupawh ni ila, engpawh ni ila, khawiah pawh awm ila, eng thil pawh ti ila rilru pumpui mai hi a luah nghal ngut ngut mai a, lairil a fan a, thluak a vih a, thinlung a chhun thin a ni. Chu chuan taksa a hruai a. Huaisen avang a ngaihthah chi a nilo a, dawihzep avang a namnul theih lah a ni heklo. Lal em avang a enkhum theih a ni lo a, lal loh avang a kalkhum theih lah a ni heklo. Fin avanga hnualsuat chi a ni lo a, mawl avang a ngaihsak loh chi lah a ni heklo. Hausak vang a hnuaichhiah chi a ni lo a, retheih avang a pawmzam chi lah a ni heklo. Kan tawng theiin kan ta a ni thei ve ve a ni.

KUM (AGE) (tawite in)

Tuesday, July 30th, 2013

Ka kum zat hi ka zep ngailo a (ka document pawimawh zawng zawngah ka Date of Birth diktak ka hmang vek) Tunlai nula leh tlangval la ni mek, kei aia upa leh ka kum rualpui te hi kei aiin an lo naupang ta deuh vek nia (mi zawng zawng ka tihna erawh a nilo). Ka aia kum 4/5/6 vel a piang naupang an ni thei ta daih hi mak ve khawp mai. Keini kan upa tual tual a. Thenkhat an naupang tial tial a. Pian kum inang theuh theuh, pian kum a inthlau telh telh a. Zawnglai (zawnlai) nih vanga kum 18 pel thei ta reng reng lo te.. Kum 20 ral kum tam fe kai tawh hnu pawh a ‘teen’ la ni char char te hi awm ve nia.

Kan naupan lai chuan kum tam kan duh a. Kum 15 – 25 bawr velah chuan kum tlem kan duh leh sia. Kum 70 bawr vel atang chuan kum tam bawk kan thupui leh awm sia.

Footballer kum 35 mi chuan tar nih an hlawh a. Politician kum 45 mi chuan naupang nih a hlawh leh thung si.
Naupang ho chuan ka hming bulah ‘PA or PU’ title min dahsak tawh a. Patling tak tak hovin ‘Mama’ min la ti leh ang nulh nulh a. Teenager ho bulah chuan ‘PUTAR’ kan ni tawh a. Pavalai ho bulah chuan ‘NAUPANG’ kan la ni leh lawi a..

Pian kum hi chu sawn ve ngailo te’ng!

KHAWPUI HNEN A THINGTLANG LEHKHATHAWN

Monday, July 29th, 2013
To,

Khawpui,

Kut suih loh chibai ka buk a che. Keini chu thingtlang mi kan nia. Mizo awmna khua theuh theuh mah ni ila, Keini khua chu Zokhua an tih chuan hmu ah hian ‘sit’ a tel deuh a. Nangni chu khawpui in ni a, nimahsela zokhua kan tih ve hian ‘chhawrpial’ rim a nam bik tlat. Zokhua ve ve kan ni a.  Keini chu thingtlang mi kan ni mai a ni. Thingtlang mi kan nih avang a leilung ken tel kan hnufual bikna hrang hrang tlem a zawng han hrilh che ka duh a ni.

A hmasa berah chuan zin dun ni ta ila, kan zinna chu khawi thingtlang khaw chengker pawh nise. Thlenin te’n zawhna hmasa ah khawi atanga lo kal nge kan ni tih min zawt ngei ang a, nang khawpui mi i nih a kei thingtlang mi ka nih si chuan a hmasa ber atan nang chu chunglengah, kei chu hnuailengah thlenin te rilru ah kan dinhmun a inthlau ta phawt. Kei aia mawl pawh nila, fing zawk a ngaih i ni ang a, kei aia pawisa nei tlem pawh nila, kei aia hausa a ngaih i ni ang.

Tlangval ni ta ila, nula kan rim dun a, thawmhnaw ka neih that deuh chuan ka neih ang ang a lei anga ngaih ka ni ang a, nang chu i thawmhnaw neih ang ang kha i nawm i mak a lei ang a nghaih a ni bik ang. I hmel aiin ka hmelin puak ti mahse, nula lakah chuan nangmah i tlatlum zawk ang. Fiamthu kan thawh pawhin, ‘pa pakhat pawh kha….’ ka tih chuan thing min tih bakah an nuih a zalo ang a, nangin i tih ve chuan changkang an tih bakah an nula te chu an nui thler duai duai mai ang. Cigarette ka zuk ve chuan inlak changkan duh vang a zu amaw min ti ang a. I zuk ve thung chuan a tur ve rengah an ngai ang. Kuhva ka ei chuan ka ka a thianghlim lo an ti ang a, I ei ve chuan khawpui pawh hian an lo ei nasa anih hi an ti daih mai ang. Ka sam a sei chuan pawih thingzai a ang min ti anga, I sam a sei ve chuan “Ji hu’ an ti daih mai ang che.

Ka sek tel tawl chuan, tenawm min ti daih anga, I sek ve chuan ‘six pack’ a nei, men top ni mai. Ka thau ve chuan chhe terh turh, tenawm hler hluar ka ni ang a, I thau ve chuan lawmawm tep tup a ni mai. Cute reuh ni mai. Khawpui ho chu in  eithat avang a thau nih in hlawh ang a, thingtlang mi chu thau chhia nih kan hlawh ang.
(more…)