Pàwngvìna

August 27th, 2009 2:00 am by chawnghilh

Mizo zînga thinchhe bera an sawi thin, Pàwngvìna hi a hming tak chu Pàwngliana a ni a. Rènthlei hnam niin an sawi. A thinchhiat èm avàngin Pàwngliana ti lovin Pàwngvìna tiin an sawi hlen ta mai niin a lang. Ziaktu thenkhat chuan Mizo hnam pêng pakhat Palian-ho thlangtlàk lai —Satàwm-a an awm laiin a awm ve tawhin an sawi a. Annî rual hian thlang a rawn tla ve zèl ni àwm tak a ni.

Palian-ho thlangtlà Satàwm-a an awm lai hun hi ziaktu thenkhat chuan AD 1771 vèl nia sawi te pawh an awm. Chutih rual chuan, Pàwngvìna hi, Vailen vawikhatna hun lai khân pa-valai tak ni àwm takin a chanchin ziaktu thenkhat chuan an sawi bawk.

Chhiar chhunzawm duh tan Zoin.info ah chhiar theih e.

Similar Posts:

Recent Posts:

17 Responses to “Pàwngvìna”

  1. 1
    Zorunpuia Says:

    Pawngvina hi Fanai lal Zakapa pasaltha kumkhua a ni a. An ropui lai tak hi Khawhri an awm lai a ni a. Zakapa hi Rorehlova thlah kal zel atangin an inthlah dan indawtin; Rorehlova-Aithangvunga-Dokhama-Zakapa te hi an ni. Zakapa pa Dokhama hian fapa pali a nei a, Zaduna, Lianchema, Zakapa leh Pazika (Pazika hi hla phuah thiam Saihnuna Leng khaw lal pa a ni a, Mizorama Sakei kap tam ber Mualcheng Lal Saihnuna Sailo nen hriat pawlh loh ni se) te hi an ni a. Tin, Zakapa fapa Thanchhuma kha Sailulak khaw lal a ni a, lalte lalna a tawp thleng khan a lal) Tin, a nau Pazika hi Khawhri an awm laia Bawrhsap C.S Murrey te nena an indo avanga an tlanchhiat khan Hmar lam Zawlnghak lal Liankhama’n a khaw per awp turin a sawm a, duat takin a enkawl a, buh a khawn sak a, a kawta vum thur tham a hmuh sak nghe nghe a, tin a fanu nupuiah a neihtir nghe nghe nia sawi a ni a.

    Liankhama hi Sailo lal Vanhnuailiana fapa a ni. Mizorama mihring awm zat chhiar hmasak ber leh hriat hmasak ber kum 1890-92 vel lai khan Hmar lama Bawrhsap R.B. McCabe an khua a fan paha a chhinchhiah kha a ni a, khaw 25 ah In 500 aia tam awm khua chu khaw 6 chiah a ni a, in tam ber chu Liankhama Sailo Zawlnghak a ni a, In 825 an tling.

    Kum 1954 velah phei chuan khua a lo darhin mihring an awm darh tawh hle mai a, lal ten an faten indan tirin an khaw awp an thensawm zel avangin mhring pung bawk mah se In erawh a tlem thei hle mai a. Hetih hunlai hian Kairuma fapa Laltluanga Sailo khua Biate chu In tam ber a ni a, In 216 an ni a, a dawtah Lalthangliana Sailo khua Sialsuk a ni a, In 185 an awm. Lalthangliana Sailo hi tunah Maryland, USA ah an chhungkuain an khawsa nghe nghe. A la dam. (Heng hi hriatzau nan ka han belh mai a ni e)

    Zakapa hun hi 1839-1914 a ni a. A vanglaia a pasaltha te chu; 1. Pawngliana (Know as Pawngvina) 2. Aichhunga (Know as Aimawma)3. Chhingbula Renthlei te hi an ni a. An ni lo pawh pasaltha huaisen tak tak chu nei bawk mah se, an ni pathum hi a pasaltha zual deuh te an ni a. Chhingbula phei chu kum 1944 khan kum 77 mi niin a thi chauh a, naupang tein pasaltha a ni tihna a ni a.

    Heng avang hian Pawngvina hi Tiau ral lam rim a nam hman lo hrim hrim tih a hriat a, chuti a nih loh chuan a dam rei lulai lutuk ang. Mihring kum 200 aia tam sawi tur an vang em mai. Chuvangin Satawm vela a awm hman nia sawi hi thil ni thei lo, rinhmang mai a ni a. A pasaltha pui fate ngei ngei pawh dama kawm tur an la awm avangin Khawhri vanglai hi a hmingthan zual lai a ni a, a la rei lo ve.

    Tin, Khawhri lal Zakapa leh C.S Murrey ( Marliana) te inbeihnaah (An indo chhan hi Marliana’n Zakapa nupui a dil vang a ni) khan a tangkai hle a, an lalpa Zakapa leh Marlianate a intihthiam loh tum pawh khan signal pu pahnih hian darthlalang hmanga Lunglei biaka phet an tum tum khan puanin a lo zar hliah zel mai a, signal pute thinrim chuan; Het’ sala, chikni teriama, ben chut’ an lo tih rawk mai a, Pawngvina thin chuan a chelh ta lo va ‘salah ka hruai ang che u, ka bengin ka chik darh vek ang che’ te min ti rawk rawk, khawnge keiman kan chik sawm vek mai teh ang che u’ a ti ta mai a, a thal ken chuan a thil ta pawlh pawlh mai a, a chemin a sat ta zawt zawt mai a, an lu te a lak sak ta a ni.

    Heng avang hian Pawngvina hi thinchhe bawk, huaisen bawk tia hriat a lo ni ta zel bawk a ni. Heng hun hi C.S Murrey kaihhnawih Khawhri Lal Zakapa nena an intih buaina te, Kolkataa an inkhinna chanchin hrang hrangte chhiar hian Pawngvina chanchin hi chhui har lo tak a ni.

    A thinchhiat thu leh Renthlei a nih thu te chu sawi ngai tawh loah dah ta ila, an thenawm khawvengah chuan ran reng reng kebai lo a bar an awm lo ve, an ti thin a, a buh pho veng te pawh hi Ar leh sava takngial pawhin an chuk ngam lo, an hrehrang vek e, an tia lawm..

    Report this comment

  2. 2
    mzvision Says:

    Ngaihnawm trhin mange. Ka tute an leikan deuha hrilh-ah save kauh lh te’ng. Rambuai hma kha chuan thinchhe deuh hi chu “Pawngvin” an tih trhin ka hria. Tawng pawng vin vak vak chu anih chiah lo hi mawle.

    Iptepui ak pha chin tawh hi chu kum 1800 hnulam anih duh hmel chuvangin Zakapa khawhri lal pasaltrha tih hian Pawngvina hun chu i nemnghet ang u hmiang.

    Report this comment

  3. 3
    chawnghilh Says:

    @Zorunpui : Het’ sala, chikni teriama, ben chut’ an lo tih rawk mai a, Pawngvina thin chuan a chelh ta lo va ’salah ka hruai ang che u, ka bengin ka chik darh vek ang che’ te min ti rawk rawk, khawnge keiman kan chik sawm vek mai teh ang che u’ a ti ta mai a,

    Signal-pute tawngkam-bawlhhlawh hman ai mahin, a hriat ve dàn a la dêngkhâwng zàwk daih a ni maw … ka va nui nasa ngai ve le … belly-aching laughter a ni tawpssss!

    “Jaldi Chalaw …” “Zâwl deuhvah chàwl rawh u …” tih ang mai lah ni!

    Report this comment

  4. 4
    muantea Says:

    Ngaihnawm e.Mahse, Pu chawnghilh hian kawnga portfolio a rawn chuhpui tlatin ka hria NOI

    Report this comment

  5. 5
    caribou Says:

    Rawtna: Mizo thawnthu ngaihnawm tak tak ho te hi nakina hmuh leh chhiar a lo awlsam zawk nan category hran siama, dah khawm a that ka ring. Pu Administrator te u, enge in ngaihdan.

    Report this comment

  6. 6
    mzvision Says:

    Pawngvina hi Mizo thawnthu ah nge kan dah anga, Mizo History kan ti ang nge, Hmanlai Mizo Chanchin kan ti zawk ang.

    @caribou i rawtna ka han modi hlek a ni e. Aizawl i thleng tawh em, min han contact la

    Report this comment

  7. 7
    Viking Says:

    Awi awi, Pawngvina thawnthu hi ka chhiar lohna avin rei toh tak em em ! Primary School kan kal laia kan zirtirtu pa, thinchhe deuh mai, mi hrem hrat deuh mai hi, PAWNGVINA kan ti thin. Chalk te hi a tung zawngin dawhkanah min tauh keh tir thin. A vin na thei tak :(

    Ka lawm e

    – LVK

    Report this comment

  8. 8
    samuelapa Says:

    HV-a te venga mi Hranghleidaka kha thinchhia a sawi thin bawk a ni a. Kulikawn leh Sikulpuikawn inkarah hian mi hau miah lova i kal tlang theih chuan Rs. 100/- kan pe ang che, an ti a. Thakthing Bazar (tunah Mission Veng Bazar) a thlen hian a insum zo ta ngang lo va, pawisa chu a hlawh chhuak zo ta lo a ni, an ti.

    Report this comment

  9. 9
    H.Vangchhia Says:

    samuelapa, Mizoram zaithiamlar tak pakhat pu hi alawm hairehai. Khami a hlawh loh na chhan pawh kha, ui (dog) in a hma ah kawng a lo kan a, a thin a ti rim lutuk khan, ” de de dei dei dei,” a tia a in hrosa ta pek a ni awm asin mawle. :D

    Report this comment

  10. 10
    kanidar Says:

    Pawngvina tih chuan thinchhia sawina a ni ngawt a lawm…

    Thianpa 1 Zoram pawna seilian hian tum khat chu, “Thianpa, varung hi a hmelchhe viau ami a?”, “A hmelchhiat em em pawh ka va hre lem lo ve, ngatinge?”… “A, Mizo hian kan ngei zawng deuh leh hmelchhe deuh hi ‘Hmel-Varung’ kan ti thin a, sava chhe tak a niang chu ka ti ngawt” a tih te pawh ka hrechhuak e a :D

    Report this comment

  11. 11
    darchhunval Says:

    pawngvina kha a thinchhiat em em na chhan chu a tawng reng reng a thluk vang vang lova lawm.tawng thumal karah hian solfa vuak pui hnih thluk zel se la pa zaidam a ni mai tur le

    Report this comment

  12. 12
    chawnghilh Says:

    @muante : Mizo thàwnthu ru tùrin, blog hrang hrang luhai mawih khawpin ka tlawh chhuak ta … rùk belh tùr ka vàn tawh. Kâwnga pawhin a portfolio a rawn chelh leh thei tawh ang.

    Folk Tales hi a lo pawimawh khawp mai. Hnam nun a keng tel a, rilrù sùkthlèk pawh chuti lam zèlin —Tirhkohte Thiltih kan chhiar pawh hian an Grik Mythology pheh hlen tuma beihpui thlàkna a ni a, Kristâ Chanchin Tha zàwka luahlàntîr zèlin, a chèng tè tèa va pawh-laklawh tawh chuan … a thrilling-zia pawh a lang fiah tawlh tawlh a … hriat leh rin a ngheh phah zual bawk.

    Mizo Folk Tales pawh a pawimawhzia hre chiangin, Commissioned Officers-te pawhin an zir thìn a, ka thianpa pawhin a zir thar leh a, fiamthu ti tihin Chemtàtràwta thawnthu kan sawi hluah hluah mai maw le.

    Report this comment

  13. 13
    muantea Says:

    @chawnghilh, i luhai par kan tlan ve thung a lawm le!! Ka Pi hi thawnthu sawi thiam leh hre tak mai a ni a, kan naupan deuh lai khan thawnthu chi hrang hrang min hrilh thin a, ngaihnawm kan ti thei teh asin. Khang a thawnthu sawi thinte kha mi dang sawi emaw ziak emaw pawh ka hmuh/hriat ka hre lo. Khang thawnthu min hrilh thinte kha ziakin lo dah ta ila a hlu viau tur hi a nia le!! ka lo ziak si lo,ka theihnghilh tawh hlawm bawk si! Ka Pi lah chu famrolung mual a liam tawh bek nen.. a title ka la hriat reng chu “Darthlalang Nula” tih a ni a, hria in awm emaw le??

    Report this comment

  14. 14
    Kawnga Says:

    E.. Pu Chawnghilha leh Pu Muantea, kan la ti dawn chauh alawm. Kan la hriat belh zel turah i ngai ang u. Hetiang lama tui, kan thawnthu neih te humhalh tha a, vawng nung zel duh mi hi awm belh zel teh ang u. Chhuan lo la awm tur ten an la hlut viau ang. Tunah pawh hian kan beih vak loh chuan kan hre kim tawh kher lovang. Puan ven sawichhingin i tang sauh sauh ang u.

    Report this comment

  15. 15
    chawnghilh Says:

    @muantea : Sèrkàwn Graded Readers kha tèt laia chhiar ka ni a, ka chhiar nawn leh ta bawk si lo. Ka nu leh pa, pi leh pute hi thawnthu sawi thiam lo, sawi ngai lo an ni a … “daia su lèp,” leh “zàninah min vêng la” tih kha —mut dâwna min hrilh hriat a ni mai a, a hlu khawp tho va. Chaw ei dâwnah lah “Aw Lalpa, chaw leh …” tih kha. Tùn thleng hian chaw ei dâwnin, “Aw Lalpa, chaw leh …” ka la ti o o mai maw le ..

    “Dârthlalang Nula” hi ka la hre ngai hauh lo. Kan sikul kalna thinah lah, mut dâwn tawngtai tih vèl kan zir ngai lo va; chi tin inpawlh, ei dâwn hi chuan, “For what we are about to receive, Thank God,” titu a awm a —fian kan hùm thàt mai a. Ei khamah, tuemaw berin, “For what we have received, Thank God,” titu a awm a —gurgling corner panin kan chhuak vat leh mai a… God pawh hi eng ‘god, God’ ber nge —mahni theuhva chian a ngai a ni mai!

    Report this comment

  16. 16
    caribou Says:

    Muantea hi nau-awih hla chi hrang hrang thiam a ngah lutuk. Post tir rawh u.

    Report this comment

  17. 17
    Ditto Says:

    Renthlei hnam pathum hmelhriat ka nei a , tawng nem ah pawh an mize ken ai chuan an hnathawh nen a in mil tur a an ngaih avanga an tih chawp ni mai a mawi a nem , kal dem dem an ni . An Pu Pawngvina nen chuan an in hmeh lo ngawt ang. :D

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.