mi(sual).com

By Lalsanga Fanai, Maryland, USA

KA SIKUL LUHDAN TLANGPUI
Ka pianna khua Sailulakah Primary sikulah kum 5-6 vel ka nih atangin ka lut tana. Kum 1947 kumah Cherhlun ah kan pem thla a. Primary sikul ka chhun zawm leh mai a. Kum 1949 atangin Thingsai Middle Sikulah pawl li ka zir leh a. A kum leh ah pawl 5 ka zawm leh a. Hemi kum hian second division a passed te chauh pawl sawn tur an ti a. A chhan chu nakum chuan Hmeichhe sikul leh mipa sikul awm hran tawh lovin mipa leh hmeichhia in kai pawlh vek tawh tur an ti a. Second division ka tling pha lova, ka failed ta a ni. A kum leh chuan pawl 5 bawk ka zir leh a ka passed ve ta miala, chu chu 1951 kum niin ka hria.

Burma ram lamah:
Kum 1952 chuan Burma lamah Mohla khuaah kan pem chho ta a. Sum kan nei silova ka zirna ka chhun zawm thei ta lova. Ka pa kha ka pian kum kum leh maiah a thi a. Unau pian pui mipa neilovin fahrah takin ka lo sei lian ve a. Farnu pahnih ka nei a. Ka nu lah atar tawh sia, ei han zawng tur an awm lova, leilehna lamah nitin hnathawkin ka liam a lo tul ta a, Leilet pa niin kum 5 zenzawn loneitu ka ni ta a ni. Hemi kum nga chhung hian ka thiante chu sikul naupang an ni a, Pu Biakthuama hnenah kan riakho thina.

Zanah lehkha an zir lai hian Kawl lehkha a, aw. b atangin ka zir ve a, heihi enge ni tiin ka lo zawt buai sek thin. Ka thianteho chuan a chang chuan i ninawm em mai min ti buai min concentrate that tir thei lo te an ti thina. A dik chiaha, ka lo ti buai ve fo lah taka. An thiamawm khawp mai. A chang zawngin mi an han hrilh ang lawp lawp a.

Chutianga kum 5 lai ka zir ve takah chuan Kawl tawng tlem tlem ka chhiar thei ve sawk sawk a. A tawng phei chu ka la thiam tlem hle mai a. A kum leh chuan sumdawnna lam kan ti chhina. Ka hlawhtling ang reng nain, in man leh hlauh tur Police leh Land-Custom ho an nghal sia ka rilru a nuam vak lova. Sumdawnna lam pawh chu ka chawlhsan leh ta a.

Kalewa Motor Workshop:
Chhungkaw eizawngtu ka ni si a, eizawnna ngaihtuah a ngai sia, Kalewa workshop neitu U Mawlaik-a inah kum khat motor siam zirin ka zu awm leh ren rawn a. An ni chuan kan tha mi ei zeta zawia mi thiam tir an tum dan a ni a. Kei lah chuan kum hnih khat lek zira thiama chhungkaw chawmnana hman ka tum a ni sia kan tum dan a in persan deuhva, ka chhuahsan leh ta rih a. Kum khat emaw chauh ka awm a, lung lah aleng eltiang bawk si nen patling lo takin ka bansan leh ta a ni.

Myohla Primary School Bul Min tansaktu:
Sumdawnna lam lah nuam ka ti si lo. Motor Workshop lah a zawiawi sia, tihtur dang a awm ta vak lova. Khawnge tlangval nih tawh hnuah sikul kan lut leh ringawt mai teh ang ka tia, Myohla Primary sikulah ka in register te te a, skul naupang pawh nilovin sikul upa niin ka thu lawr vuah mai a. Ka pawlte chu naupang te te kum 10, 11, 12 bawr vel an ni a, kei chu kum 23 ka ni luah tawh mai sia, a dik tak chuan arpui leh a note ang hi kan ni chiah mai a ni. Naupang chum chiap zir lai patlingina han zir ve takah chuan a lo har vak lova, Kawl lehkha tih loh chu ka ti ve thei veka, mahse kawl lehkha chu ka thiam lo em em a. A lian ber si kha a thiam lo ber ka ni tlat mai a.

Zak viau maha ila zah loh ka tum lui tlat a. Myohla khaw chhung mi zawng zawng deuh thaw hian mak an ti a, Lala awm ve mai mai teh tar tawh hnua naupang chhe zinga han thut te zawng zah pawh i zak lawm ni, i hlawhtling chuang hlei lo ange an tia, ka sikul kal te hi mi an lo au luai luai thin a ni. Ka tukhum ka ti chhah lui ve tlata, a dik tak chuan an ngaihdan kha a dik chiaha, ka` pumrua leh ka kum en chuan an ti dik chiah reng a ni. Kum tawpah kan han exam a, Nazareth tlangvala zarah pawl li chu ka lo passed ve mial mai a, ka lawm a nia. Miin min auh eu lai te khan ka zak ve deuh thova, mahse heti hian ka chhang thin: Kamdin nan ka ti kher lova, mahse khawpui han kal changa mahni thutna tur number rel thutthleng number han zawn chhuah nan tak ngial pawh a tangkai a lawm, Mahni pawimawh chin fel nan ka ti a ni tiin ka chhang mai thin.

Tahan Middle School Lamah Thung:
Pawl li kan pass ve takah chuan zir zawm leh zel ka duh ta a. Tahan Middle School kan va en chhina. Headmaster khan min han en vang vanga, ka pumrua a thingdawl kung len ve zuah mai sia, i duh chuan Private candidate in pawl 7 i zawm thei ang, amaherawhchu i thutna tur chair thutthleng i rawn ken angai ang a ti a. Thutthleng ka siama, keima siam chawpah ngat thuin lehkha ka zir ve ta a ni. (Student an tam deuhva, chair an in daih lo a ni awm e)

Pawl 7 ah chuan ka tiat pui hlir an lo ni ta a. A zahthlak bik ta lova, kawl pui pakhat chu ka kheng thlaah ka in ngai mai. Kawl lehkha ka la thiam lo hle a, Alzebra ka thiam lo hle bawk a. A chhan chu mite chuan pawl 5, 6 ah alzebra an lo zir tawha, kei chuan mi kum hnih lo zir tawh hnuah kan hel nuai chho leh ta a ni a. Thiam loah pawh ka mawh bik loin ka in hria. Mahni thiam han in chantir tum ta ila. Pawl li atanga pawl 7 han thlawh khum duai mai zawng a turu lutuk deuhva, mahni tawng ni leh nghal si lo, Kawl tawnga zir a ni leh nghal nen han thiam viau ngaihna chu a awm bik lo chuan ka hria. Tichuan kan han exama, ka failed ta reng a ni.

A kum leh chuan ka zir nawn leh a. Pathian zarah ka passed ve ta hlawl a. ka lawm hle mai. Pawl 7 ka pass te pawh hi ka special leh zel a ni. Pawl 7 ka zir nawn leh kum chuan Sorkarin dan an thlak hlauh mai a. Tumah private candidate a awm theih tawh lovang. State Board exam a ni tawh dawn lo an rawn ti leh ta zel a. Ka thiante private student ho chu an ipte an aka, an hawng ta hnak hnak mai a. Kei chu leh luhlul ka chhuah leh pek a, ka haw ve duh hlek lo mai a. Nitin ka kal zawm zela. Exam lo mah ila thiamna alawm ka mamawh ka tia, nitin ka kai tang tang a.

Kum tawp lamah Mawlaik atangin School Inspector a lokala kan school chu a rawn inspect ta a. Kan Head Master U Ohn-a chuan inspector hnenah hei private student pakhat ka nei a, dan in thlak sia, mi dang an hawng vek a, a ni chu a hawng ve duh lova, a kai zawm zela, exam ka chhan tir ve mai dawn em ni? a lo tia, Chhan tir mai rawh a loti a, chumi thu kan head master in min han hrilh mai chu, ka mumang lah nisilo, chhun lai dar 12:30 chauh a la ni si. Ka mit ka han nuaia, ka mit vai a ni bawk silo. Ka lawm zia hi eng tawng mahin a hrilhfiah seng lo. Ka thiante chu exam thei sa an nia, lawmna chang an hre lem lo. Kei ve chu exam ve theih chauh pawh ka lawm tawk a tlinga. Thiante pass ai mahin exam theih chauh pawh ka lawm a nih chu.

Kalemyo High School (Runpui)
Kan veng atanga mel 7 vel Kalemyo khawpuiah High School kal turin ka chhuk leh ta a, thla sik lai chuan khua a vawt em em mai a. Kawrlum ka nei ve ngai lova, Jacket-te chu a hming pawh ka hre ngailo. Kamis banbul leh kawl pawnfen nen thlasik ka do ral thak mai thin a ni a. Ka lo seh hel ve hle thin mai. Retheih azarah khawvawtte hian min tuar zawk emaw tih mai tur a ni e. Chu a chhapah Kalemyo school kum 3 tal tap ka kal chhung hian thiante chuan eitur chawllawk (recess) chhung hian Kawl chhang zuar nuho hnen atangin an leia, an ei tawn tawn thin a. Kei chuan kum 3 chhungin tum 2 Kawl chhang zawrh ka ei ve. Chupawh ka chak vak lo nen, ka nu tar tak tawh khan ka sikul kal nan huan thlai a neih ang ang, balhlate, antamte anthurte, behlawi engilo zuarin a thim a var thlu lovin a sur a sa thlu lovin a vak a, Kalemyo te Tahan-te a kala zuar thin a ni a. Nute hai chhuahsaa, kei tlangval zawkina Kawl chhang mai mai leia han ei tawn tawn mai chu nuam ka ti thei ngang lova, lo ei pawh ni ila, nuam ti leh tui ti takin ka lem theih ka ring bawk lo a ni.

Thlasikah khua a vawh viau chuan student-ten hotute hnenah pawn niluma lehkha zir an dil chawk thin a. Kan hotu hian a vawt em ni? tia an zawh te hian thenkhatin Bro. Lalsanga hi en mai rawh, a hmul thi a dinga a ban a bawl tiam tiam mai anti thin a. Thianten vawt leh vawt lo teh nan min hmang thin zu nia. Eng angin ruah sur mahse ka sikul kal min dang ve ngai lo. Ka thian tha ka kal pui thin Kawlhema chu ruah asur deuh chuan kei chu ka kal peih lo ruah a sur a ti a, min kir san mai thin a. Kei ve thung chu ruah pui vanawn pawh sur raw sek sek ka tum nge ruh saruh ka tia, ka lawipa ruahdo kal miah miah mai thin a ni. Kawlhema kha chu a hlawhtling ta lo reng a. In atang chuan kan chhuak tlang thina, achang chuan cinema hall-ah te min pen san a. Achang in zu dawrahte min pen bo san thin. Han hlawhtlin ngaihna chu a awm vak lo a ni.

Pawl 8 kan exam dawn tum chuan exam kha Inrinni (Sabbath)-ah a tla hlauh mai a, ka mangang hle. Kan U Kawlkunga ka puna kan Headmaster U Boa hnenah kan zu dila a lo theih aw zawng loh mai a, kan hlawhchham chiang khawp mai a. Chutih lai tak chuan Kan Missionary Pastor F.C. Wyman-a lokal hlauh mai a. A hnenah ka hrilh a, kan pahnih chuan kan kal ta a. Saptawngin kan hotu pa chu a han chhaihvel ta a. Sunday-ah exam min lo phal sak ta hlauh mai a. Mi dang Inrinnia an exam hnuah zawhna dang ka tan ngat an siama, hotu pahnih min vengturin a lo ruat bawk a, Sunday ni chuan ka chhang ve ta a, ka passed hlauh leh nghal a ka va han lawm teh lul em sawiin a siak lo!

Heng Myohla, Tahan, leh Kalemyo Sikula ka luh lai zawng zawng hian mifate anga chawmtu neia duh tawka lehkha zir ka ni ve hauh lova. Achang chuan lei ka leta, ka in hlawhfa pah zel a. Achang chuan buhchi te ka pawt a, carpenter hnate ka thawk a, buhte ka phun pah bawk a, thawhtur ka hmuh chu ka vaihma vek mai. Sunday chawhnu lama nulate nen kan leng hlim lai te hi a tuk Monday nia buh phun tur in buh chi tel 20 min pawh sak rawh an tih te hian ka hawng vang vang a, ka in cheina ka hlip a, hnathawh kawr ka ha sawk sawk a, buhchi pawt turin ka thiante ka kalsan hmak thin. Nulate nen kan han len khawthawn (walking) dial dial laia hnathawh turin min hmuah avanga in lam pana han hawn hna hna mai bik chu ngaihtuah chu a ding duh thlawt mai. Mite hlawhtlinna angah ka hlawhtling ve lova, mite hlawhtlin lohnaah ka hlawhtlin a tul a ni ber in ka hria. Mite aiin ka fel ka ti hauh lo a nia. Kei anga tumruh leh puitlin hnua kum 23 hnua pawl lia han tan tha leh peih hi kan khaw chheh velah chuan ka hriat phakah tumah an awm ka hre lo, an awm a nih pawhin ka hre lo lo nise.

Pawl 9 kan zir chho ve a, adik tak chuan hna tinreng thawk chunga zir ve mai mai tih takah, pawl 9 pawh ka han failed leh phawt a. Hnathawk chunga zir ka ni bawk a, tiin ka in thiam chawp ve zel a. Ka beidawng ngai chuang lo. Pastor Wyman-a kha a lo zin leh a. Sorkar school-ah chuan Sabbath problem a awm thina keimahni sikul Toungoo-ah lokal la student aid tlem kan pe ang che a, i tan a tha zawk ang min tih angin ka kal ta a.

Kyauhtaing SDA Sikul Runpui Lamah Thung:
Pawisa nei ve hek lo ile, Cheng za ka huma Kyauhtaing (Toungoo) lam panin Neihsanga nen kan in zui chhuak a. Kan kal thla ve ta hna hna mai a. Khawimah la vak chhuak ve ngai lo tih takah lung te pawh aleng ve hle mai a. Hawn ka chak em em a, mahse patling engmah vang awm lova han hawn chu ka duh teuh mai silova. Hetih lai hi Karen ral hran lai tak a ni a, kan sikul kawtah hian sipai motor hian sipai an phura kan sikul atanga mel 5 velah hian an in kap ri thuai thuai thin. Heti hian ka tawngtai thina, “Aw ral hel hote u, rawn nawr tawm ula, Kyauhtaing hi rawn la teh u khai, Sipai zual ko lokal ula, in school hi khar rawh u, naktukah lo in sa seng vek rawh u” rawn ti turin ka dil thin. Tichuan lungawi takin ka hawng thei dawn a ni. Mahse ka dil kha ka tan pawh a tha hauh lo mai. Ka hlawhtling bawk lo reng a. Ka tana tha lo ka dila, Lalpan min hlawhtlin tir bawk lo a ni. Lalpa chu fak tlak a va ni em!

Hetah pawh hian hna ka thawh leh a ngai a, kan hotu pakhat tui ka chawi sak thin a. Huan ka siam bawk a, ka thlai thar chhuah chhun chhun sikulin min lei sak vek bawk a, sikul hna pangngai ka thawk bawk thin. Sikulin camping karkhat an neih laiin kal lovin karkhat chhung hna ka lo thawk a. Sangliana nen balhla khur kan lo lai ngat ngat a, karkhat chhungin cheng 150 vel kan hlawh hman in ka in hria. In lam atangin ka nu tar tak tawhin pwisa min thawn thei lova, kan makpa Kawlkunga’n cheng 10 chiah min thawn ve a, chu chu ka sum dawn chhun a ni mai. Tichuan kumtawpah chuan kan Treasurer Pu Tin Moo-a chuan Bro Lalsanga leiba i nei lova, credit i nei bawk lo tih min han hrilh chu ka phu zawk mai a. Leiba lovin hlim takin ka hawng chho thei ta ni. Chapo thuah min lo ngaihsak lo ula, mahni in chawm chawpa sikul kai, an tih zingah hian tel ve tlak chu niin ka in hria. Kum a loin her zel a, kan han exam a, Pathian zarah ka passed ve mial mai chu awi ka rei! Kei ang em em in tumah va lawm suh tih loh theih a ni lo.

Pawl 9 ka han passed ve takah chuan pawl 9 kawmchhak pa chu pawl 10 a lo ni ve reng tawh mai a. Pawl 10 han chhai chhin ve chu ka chak hle mai a, mahse sum lam ka nei ve der mai silova. Kum 5 chhunga ka buh hlawhchhuahsa tlem ka hralhna sum kha pawl 4-9 ka zir chhung khan ka in hmang da zo tawh si. Kawng chu a awng thui lo khawp mai. Pastor Murrill-a kan Missionary a lo kal a, “Bro. Lalsanga eng tia awm nge i tum?” a ti a. Matric han chhai chhin ve chu ka chak hle mai ka ti satliah a. “Pawisa i nei em ni?” a ti a. “Nei hauh lo mai” ka ti a. Sum i neih loh chuan Myaungmya Bible Seminary-ah kal ta zawk che a ti ta a. Ka hnial ngam lova, a thu ka zawm ta a ni.

Myaungmya Zawlnei Sikulah Pawh.
Myaungmya ka chhuk thla leh ta a. Myohla a ka school luh tirha ka tum ai daihin ka thleng thui ta a. Rin loh tak leh ngaihtuah phak bakah Tuifinriat kamah Zawlnei sikulte meuh ka thleng ta chu mak tih loh rual a ni hlei nem. Thlatin cheng 45 chiah min pe a. Cheng 4.50 Sawmapakhatah an cut nghal a, Ks. 40.50 kan dawng anih chu. Hei hian thla khat ei leh in kan in daih a ngai ta a ni. Kum hnih ka zir hnu chuan Diploma min pe a, Evangelist ni tlakah min chher pui tling ve ta a ni. Myaungmya ka zir laite hian Sunday ni a piangin, mission lehkhabu ka zuar thin. Nazareth tlangvala khan hlawhtlinna min pe a, kum hnih tal tap ka han awm hnu chuan ka hawng chhova, Chair thutthleng set hi ka hawn chho thei a. Myohla khaw pumah chair thutthleng set nei hmasa ber ka ni ve khang lang. Myohla khuaa sorkar milian an lo kal chang te hian ka thutthleng chu an rawn hawh ve fo thin.

Chin Hills, Bukphir Ka Parawlna ram
Chin hills a ka han chho zet chu a buai thlak fu mai. In lian em em ka luaha, ka thawl kher mai. Buh den angai, tui chawi a tul, buh thlei mawlh hi tlangval tan chuan hnapui a tling ve tlat mai. Buhthlei zirna sikul a awm silo. Engtinge ka tih tak ang? Sum ka nei ve a. Chip em em in ka deng a, a hum bo thakin ka han deng a. Thlangra in a vai zawng zawng ka thap leng vek mai a. Thlei hran reng reng alo ngai der lo mai a. Hualngo tlang dung chhim zawng leh hmar zawngin bial fangin ka tlawh chhuak thin a. Pathian thu hrilin kan ringtute ka kawi khawm a. Kan nauteho chu Tonic solfa ka zir tir thin a. Doh Ray Me Fah octave khat pawh hi a ri dikin an sa thiam lo a ni a. Han zir thiam tir chu a har fu mai. Hualngopaho ti ti sawi chhawn tur ka hre teuh mai le, ti ti nuih zat thlak fe fe, awmkhauh deuh tak tak te a tel, mahse chung zawng kan sawi hman lo ang.

Bukphir ka awm lai hian Division High School Leaving Certificate (DHLC) an ti a, exam turin ka hming ka pe ve a. Chumi chhang tur chuan Rangoon-ah ka chhuk thla ta a. Kyauktaing ka awm laiin Maths 1&2 leh Bible, English ka lo chhang tawh a, ka passed hlawm a. Tunah chuan World History, Geography leh Civics chhang turin ka chhuk a ni. Exam room-ah kan han lut a, paper kan han en chuan World History ni lovin Indian History zawhna an rawn thawn tlat mai chu maw le. Ka thianpa phei chu a chhuak tau ta daih mai a. Kei chu le, ka beidawng leh duh lova, kan hotupa pawh chuan, “Bro. Lalsanga thahnemngai takin chhang la, ka tan pui ang che lehkha ka ziak ang e, i chah loh zawk an thawn hi i tih dik loh a ni love. Ngaihhna thiamna pawh an nei tur a ni” a ti a.

Chu chuan min ti phur deuh a, Indian History kan chhang dawn ta a lawm maw le, Timur-a, Aurangzeb-a, Shahzehan-a chanchin ziak rawh words 250 velin a ti leh nghal a. Pian tirh atanga an hming pawh ka la hriat ngai reng reng loh mai an chanchin words 250 vel zel han ziah tur chu tuifinriata hriau tla zawn ang deuh hi niin ka hre ber mai. Ka han suangtuah vang vang a, Lal tawh phawtina an ram chhunga an tih tur chi, a tlangpuia dik thei tur chi, ka han dap kual vel a. Tehkhin nan: Lal chuan an khua leh tui an ram tan hmasawnna tur an zawng tlang pui thin a. Sumdawnna leh Economics lama hmasawnna, ram changkanna turin ram dangte nen an in dawr tawn bawk thin a. A ramah muanna leh himna thleng turin ram ven himna an ngaihtuah bawk thin a. Ram an hmangiha, mipui pawh an hmangaih bawk thin, tih thu lam hawi zawngin kan hrutchho ta a. Ka tlar phei ve ta duah mai a. Word 250 vel zet chu phuahchawp tur ka lo hre ve reng mai. Pathian tanpuinain result a lo chhuah chuan ka lo passed ve der a, ka lawm teh a ni a. Keia tan chuan thilmak (miracle) ropui pawl tak a ni hial awm e. Hming hriat ngai hawt loh essay ziaka pass pawh hi an tam vak chuan ka va han ring lo em!

Spicer Memorial College (Pune) Nge nge:
A hauhukkaiah Myohla atang bawkin han chhui leh ila. Myohla khua a Primary sikul ka luh tirh lai kha chuan college-te chu mang lamah pawh ka beisei lo teh a nia. Hei hun a lokal zel, a kal zawm zela, ding lova kal tak zelah chuan Poona Spicer College leh Myohla khaw Primary sikulte chu a lo in zawm reng mai a. A tawp a tawpah chuan ka thleng thla ve leh ta reng mai le. Pathian hmangaihna hi chu a va han ropui tak em! Poona leh Myohla te pawh Pathian leihlawn nen chuan hnaite a lo ni reng mai.

DHLC ka han passed ve takah chuan beisei phak loh pawh nise Lalpan leihlawn min lo dawhsakah chuan ka zui ve zel a. Lashio a kan awm laiin pawisa tlem tlem kan khawl ve a. Tichuan thiamna runpui sang kan pana kan thleng thla ve leh hlawl mai a. Thiante nen register kan han ti zova, a tuk chu class neih tawh tur a ni si a. Ka pian ahnu lamah College student te chu ka ni ve chiang ta hle mai. Zanah ngaihtha deuhvin atuka college student ni em em, ni hliah hliah turin ka han mu vang vang mai a. Ngaih a tha vang vang kher mai. Tun hmain college rah phak ka in ring ngai lo. Ka beisei phak loh ka ni ve ta. College ka kal hmasak ni ber chuan tihian ka ngaihtuah a, tunah chuan degree lak kher ka angai love, ti hian thi ta mai mah ila ka lungawi em em ang tih ka in hria.

Pawisa bawk kha, Burma rama kan neih chhun kha kan mission-ah kan thun ve a, mahse Pu Pein Gyi Treasurer in a transfer duh leh lova, kan buai leh ta a. Pastor Stickle-a kan Division Treasurer-in thlatin Rs. 500 in min tanpui leh hlauh mai a. Keiin music roomah piano practice ho ka lo veng vel a, chumi pah chuan music room lehkha bu chhia zawng zawng ka siam a, thla khatah darkar 270 vel ka thawk thin. Ziki’n (a nupui) puan a thui a, China students 5 tan chawhhmeh a siamsak bawk a, chu chu kan ei ve nghal bawk a, kan awm ve thei hram hram a ni. Kan pen friend Pi Tingle-te hoin a chang changin sum tlem tlem min thawn bawk a, tichuan kum li chu kan lo pum hlumve thei ta der mai.

Comprehensive kan ziak zova, Burma lam panin kan hawng chho ta vang vang mai a. Thing U Nauah Bible Seminary-ah hna ka thawk nghal a. Hemi kum hi 1975 July thla vel a ni a, October thla chuan result min han thawn a, envelope ka han hawng de de a, lung a phu dap dap mai a. Ka chhiar dan dan a, a tawp lamah chuan BA degree i hmu ta e tih ka han hmu chu, ka mittui a lo sur thla zung zung a, ka pian kum kum leh a thi ka pa min hmangaih em em tu kha ka rilruah a lo lang a. Ka insum zo ngang lo a ni. Ka pa la dam sela zawng a va han lawm ve dawn tak em! Ka beisei phak loh ka duh ve si, ka mumang chauhva ka man thin chu tunah chuan a neitu dik tak ka lo ni ve ta a. Ka nu ka han hrilh chu a lawm lutuk a, fahrah khaw mawng tawp a, mi hnu vai rama, rualban tih awm lo. Patlin hnua, naupang chum chiap zinga a pui leh a note ang m

ai a, mi auh eu luai luai thin khan B.A. degree kan pumbil ve ta reng mai chu. Ka nu lawm lutuk a mittui a parawl kiang mai a, kan nufa chuan lawm avangin kan biangah mittui a lo luang leh ta a ni.
Unaute u, keima fel vang a ni love, Nazareth tlangvala tanpuina leh a bul atanga kawngtha min kawhhmuh zar vang chauh a ni zawk. Myohla khaw chhunga mi chanhai mi hmusit em em, mirethei daikil kara mi, veng tawp bera awm khan tunah chuan B.A. degree kan beh ve ta ruau mai a. Myohla khuaah chuan BA. passed hmasa ber ka lo ni ve khang lang leh nghal nen. Ka in chhuan thu ni suh se, tun hma Primary sikul ka kal laia min autuho kha chuan ka kiangah pawh an thu rei duh der tawh lo nia.

America ram Khawizu leh Hnute tui Luanna Lei Zion
Kan pi leh pute chuan thiamna leh nihna enge maw neite hi THI BEH an lo ti thin a. Rorelnaahte enge maw thu pawimawh sawihonah te hian nihna, mawhphurhna nei ve lo te hi chu fing varin thiam tawk hle mahse chutiang nihna fumfe nei lote chu enganga thu tha pawh sawi se, THI BEH LO THU HLA an tia barah an khawn sak duh thin lo a ni. Khawvel ngaihdanin BA, MA, chin hi chu Ralkai chin thipui beh chinah ngaih a ni tlangpui a. Kei tak ngial pawh BA, hial kan passed ve ta chu kan pi leh pute danah pawh Thi pui pakhat chu ka beh ve tih loh theih a ni awm love. Ka beh kha a tha emaw tha lo emaw, ka beh lian emaw te emaw, a hlu emaw hlu vak lo emaw, mahni tum tawk van zemah an lo tih thin ang deuhin, ka theih ang tawka tha leh ka tlin tawk chu ka han behve ta chu a ni a.

Chutia thipui ka lo beh ve takah chuan hnathawh alo tul ta a. Thing U Nau Bible sikula ka thawh laiin sawmna ka dawng a. Myaungmya Bible Seminary-a thawk turin min sawm a, ka lawm hle a, ka zir chhan pawh a ni awm e. Tichuan Myaungmya lampan chuan kum1976 chuan ka chhuk thla leh ta vang vang a. Bible Seminary-a ka luh tawhna ka ekna ngaiah khan ka zu e leh ta a nih chu. Tunah hi chuan a zir lam ni tawh lovin zirtirtu ka lo ni ve ta a. Ekna ngai mahnise ek dan tal a lo danglam ve ta deuhva. Tun hma chuan miin e rawh an tihna hmun hmunah ek angai a, tunah chuan mahni duhna hmunah kan e thei ta a, mi dangte pawh ekna tur kan hrilhve thei ta zawk a, danglam tak chu a ni.

Tirhkohna hna hi ka thawh chak ber ni thin mahse Zirtirtu ka han thawh takah chuan nuam ka tiin ka lo tui ve ta fu tho mai. Myaungmyaah chuan nitin school kan kaia reilote emaw ka tih chhungin kum 13 tal tap zu han thawk thei ia maw le. Ekna ngaiah kan lo e rei thei fu mai zawng a lo ni.

Chumi hnu chuan America kal tumin ka bei a, Myaungmya ka awm chhung kum 13 chhung hian America kal tumin lehkha te ka thawn kual vela. Sponsor tute ka zawng a, University hrang hrang ka dawr kual ka dawr kual a, ka hlawhtling thei lo hle mai a. Mahimi hian ka pu America i kal meuh chuan i tar viau tawh anga, America i kal chuan Isua pawh a lokal tawh mai ang a, a ti fiamthu thin. Ka kal hi a ring lo em em mai a, kei lah ka beidawng duh bik silova. Buaina avangin Mizoramah ka chhuk thlaa, tichuan ka la tum chhun zawm zel a. A tawp a tawpah kum 53 val zen zawn ka nih hnuah America khawizu leh Hnute tui luanna Lei Zion an tih fo chu ka sapa thlen thlak ve tawp mai a ni. Pu Sangliana Fanaite inah ka innghata, heta tang hian nunkawng kan rel bawl tan ta a ni. America chu an duh tui deuhva, khilama kan degree kha an pawmduh vak lova. Eng course emaw tal lak angai leh ta a. Geriatic Nursing Assistance course ka’n la ve leh ta a. Sikul luh ka nin tawh teh reng nen hnathawk chung bawkin thla hnih vel class ka’n kal leh lauh lauh va. Exam-na a, mark zaah 90 vel hmuin ka lo passed ve mial a, a lawmawm kher mai. Chumi ka passed hnuah chuan ka hna tur dik tak ka thawk thei ta a. Presidential Wood Nursing Home-ah zan lam hna ka thawk ta tlauh tlauh mai a. Kum 53 nih hnua rilru puitlin hnua thawk ka ni bawk a. Hrehawm reng reng hi ka hre lova, thahnemngaih a na bawk a, thawhtur awm zawng zawng hi ka vaihma deuh vek mai a ni. Ka uan thu suh ah, hreawm hian min tuar zawk emaw tih tur a ni mai.

Khami Certificate min pek kha a lolam viau a, Diploma chhete hi min pe ve ang tit tet a. Ka chhawr zek mai a, ka BA thipui behte kha chu ka lek chhuak ngai lova, hemi thla hnih lek ka laka ka neih te hi ka nun kawng hruaitu ropui tak alo ni zawk hlauh mai ni. Chu bakah ka thian Lalfela nen Virginia State-ah Medical Management Administration (MMA) class kan zu la sa sawi teh reng a. Buai em em in kar khatah ni thum lai kan zu thawk thla thin a. Thla thum lai chu kan hun kan zu khawhral ni hmiang. A tawpah chuan Certificate chu min pe ve ngei mai a, mahse hna kan dil chuan damdawi sem hna chu min pe duh hauh lo mai a. A chhan chu kan Certificate kha Virginia State tan chauhva hman theih a lo ni a, kan lunghahna Maryland a ni daih si a, engah mah kan hmng tangkai ta vak lo a ni ber e. Thiamna a ni a, a tha tho mai, Thipui ni mah suh se, thival ang velah han dah ta ila, Thi ve tak se su beh miah loh ai chuan beng chu a mawi ve tho e.

Tuna ka thawhna BROOKE GROVE FOUNDATION & REHABILITATION-ah hian damdawi sem an mamawh ve ta a. Kha mi course ka lo lak sil tawh, a Certificate pawh ka lo sahuai thing vawn ve ran mai kha mamawh hun a lo thleng ta a. Virginia State ta anih avang khan ka chhawr fum fe thei lo naa, kan thawhnaah course an han offer leh chuan ka han la ve leh a, ka lo awlsam phah zek mai a. Maryland ta ngei mai chu ka lo nei ve leh ta a. Tichuan hemi hi hmangin Nursing hna leh Damdawi sem hna chu ka thawk kawp thei ve ta a ni.

Myohla khawpui mawi atang bawkin aw…! Myohla khawpui hi namnul bomai chi a ni hauh lo mai a. Ka nunah phei chuan kawngro a su thui nasa em em a ni. Ka bul in tanna a ni a, he khua atanga tanin tuna America ka kal theihna tur a ka kawng lo sial ngiltu a ni tlat mai. Myohla Primary Sikul atanga tanin hei khawvel ram ropui ber America khawvel mi tam takin kal an chak em em chu kei teh lul hian ka lo ban phak ve ta reng mai. Chuvang chuan Myohla khua hi ka hmangaiha, a mi chengte hi ka hmangaih bawk a ni. An tan ka theih ang tawk tawka tanpui ka duh bawk a ni.

A tawp berah chuan heng thil zawng khaikhawmna leh a bul tumtu, thipui min beh tir tu chu tu dang an ni love, Ka Nazareth Tlangvala bawk kha a ni. Keima tih theih pakhat te mah a awm lo. BA ka passed kha, ka kum 40-na in tan tirh chiah a ni a. Heng MMA, leh GNA vel hi chu kum 55 ka nih vela ka neih chauh a ni. Rei tawk tak chu ka la hmang ve thei zel chu a ni a, upain,”lehkha zirin tlai luat a awm lo,” an lo tih hi a lo dik chiah tih hi keimah a tang pawh hian a lo dik chho ve ngei mai. Heng zawng zawng min petu Lal Isua hnenah chawimawina leh ropuina kumkhuain awm rawh se AMEN!

Sikul ka luh tirh atangin mi hnuvai ramah Rualban lovin (Rual ban lova) tih tlakin naupang chumchiap zingah kawla ni chhuak chhiarin sikul ka kai ve a. Eng dang vang mah pawh a nilove, rual ka awh lutuk vang chauh niin ka hria. Nazareth Tlangvala khan ka ban phak loh te min ban tir a, ka kar phak loh pawhin leihlawn min dawh saka, ka thlen phak loh tur pawh min paw kai thin a. Aw, Nazareth tlangvala hi van ramah han hmuh thuai thuaia Lawm thu in hmatawn ngeia duh tawka han hrilh ka van chak tawh tak em!!! Thenrualte tumah hi ka ban pha ka tihna ni love, keimah leh keimah ka ban phak loh Nazareth Tlangvalan min ban phak tir ka tihna chauh a ni zawk e. Pu Hrawva hla ka hre reng thin:
Sappui nun chan lungkhamin min sel lo u,
Rairah nghilhna awm maw tiin lenrual lung duh ka pel e.

Heng hla tha tak te hi Pu Hrawva hian ka tan alo phuah anih hi ka ti thin. Heng hla ka sak chang apiang hian ka mittui a lo luang thla zawih zawih thin. Mifate chu nu leh pa karah hnathawh vak ngai lovin duh tawkin lehkha an zir thei a, thiamna sang pui pui an paw chhuak bawk thin. Kei erawh Zuapa chawi lohin ka lo sei liana mahni in chawm chawp tak meuhin ka zir vea, a tawp atawpah BA degree kan beh ve te hi mite MA, doctor double an beh aiin kei atan chuan a let zain a hlu zawk a ni.
Pu Lalsanga Fanai hi tunah Maryland USA a awm mek, A nupui Pi Ziki nen, Mizo nu le pa nih tling tak in an awm.A nunkawng chho a ziahna ‘Rualbanlova’ hi a bu in a siam, a ngaihnawm in, tumruhna hian hlawhtlinna a thlen a ni tih a ti chiang hle.

Similar Posts:

• HSLC Exam tih tawp ?
• TLEIRAWL HMANGAIHNA
• Pan lai ka D mawlh kha khawiah tuan che maw?
• Engmah ka lo thiam tak tak hleinem ???
• Ram hruaitu te ka khawngaih

Recent Posts:

• mi(sual).com hi!
• KA MITTUI A TLA!
• ȚAHNA NUNHLUI
• March 2017, Mizo(ram) Diary
• NUN THÂMRAL

This entry was posted on Monday, November 30th, 2009 at 5:00 am and is filed under More than words. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.