Aigupta sa bel ngai lovin…..

April 27th, 2010 3:55 pm by evergreen

(He Article hi Vanglaini daily-a chhuak tawh a ni a, a sei viau nain misual fing ho comment/feedback hriat a chakawm em a vangin ka rawn phochhuak leh a ni e.)

Mizote hi ran vulh uar tak leh sa ngaina tak kan ni tih  hi hnial rual lohvin kan pawm theuh awm e.  Chhungtinten chawlhni tuka sa hmeh loh chu kan ngaithiam ta der lo. Eizawnna leh sum hnar ber atan hmang lo  mah ila intin deuhthawin ran pahnih khat tal  remchang leh chang lo pawh thlu lovin vulh hram kan tum thin. Ranvulh hian kan nunah zung thuk tak a kaih a tih theih awm e. Kan pi leh pute nunah khan “Thangchhuah Pa” ni tur  chuan ran chikim a talh a ngai a.

Nupui pasal man leh mualah te, lei inchawitir nan te, khawthar an kai dawn thlengin ram hrisel a nih leh nih loh fiah nan an ranvulhte kha an hmang thin. Kristian kan nih hnu thleng pawhin kan ranvulhte hian sakhua leh khawtlang thilah hmun pawimawh tak a luah zel a. Kut ni vang thla leh Krismas thlengin sa tel lo chuan khuang lova chai ang mai a la ni zel a nih hi.  Kristiante lehkhabu thianghlim Bible-ah ngei pawh ranvulhte hian hmun pawimawh tak a luah a tih theih awm e.

Thuthlung hlui hunah khan Pathian malsawmna teh fung pakhat chu fa hrin tam leh ran rual ngah kha a ni mai a, sual ngaihdam nan pawh ran thisena in thawi a ngai tlat thin a nih kha. Thuthlung tharah pawh Isua pianna hmunte, fapa tlan bo inhmuhchhuahna hmun te leh hmun dang tam takah ranvulhte pawimawhzia kan hmu a ni.

Aw le, chuti taka kan nuna bet leh kan sakhua leh khawtlangnuna in kungkaihna thuk tak nei si chu eizawnna atana hmang erawh uihum lek kan la ni si. Ram danga thawn chhuah chu sawi loh kan eikhawp tak ngial pawh thar chhuak  lovin kan la intodelh lo hle a ni.  Ar pul hri ‘Bird flu’ te, Vawk pul hri “ swine flu” te a lenga state pawn atang ran lak luh kan khap chiah chuan Inrinni tukah sa lei tur a vang pharh a, kan sa bel a ruaka, Aigupta sa bel ngaiin kan kiu  leh vawng vawng thin a nih ber mai hi maw!.

Ran vulha kan ram dinhmun: Kum 2007-‘08 chhunga Ran chhiarpui sawrkar report han tarlang ila.

1.Ran vulh zat (ar/varak   tel  lovin) 406,510  animals
2.Bawnghnute thar zat 16505 tonnes
3.Artui 402 lakhs
4.Sa 11430 tonnes
5.Per capita availability:
a)Bawnghnute 51gms/day
b)Sa 12.86kg/year
c)Artui 45eggs/year


(Source: Survey report on estimation of production of milk,eggs and meat, Directorate of AH & vety 2007-‘08)

A chunga table khi  sawrkar survey report atang a landan a ni a, No.5 khi lo bih bik ta ila. ‘Per capita availability’ tih chu mipakhatin nikhat emaw kum khatah emaw bawnghnute/sa/artui a ei/in zat ti ila kan hrethiam awm e. Indian council of Medical research (ICMR) in a bituk dan chuan mihring hrisel pangngai ni turin mipakhatin nikhatah bawnghnute 204gm a mamawh tawk a, mizoramah erawh mi pakhatin 51gm chauh bawnghnute in anga chhut a ni. ICMR bithliah kan pha lo hle.

Chutiang bawkin Artuiah ICMR bithliah  ang chuan mipakhatin kum khatah artui pum 180 a mamawh laiin kan ramah chuan mipakhatin artui pum 45 chauh kum khatah a ei anga chhut a ni. A la hniam hle a ni. Sa hi kan duh in kan ei hnem viau angin lang mah se a ram pum huap chuan mipakhatin kum khatah 12.86kg  chauh ei ang kan ni a, ICMR bithliah erawh kan la pha lo hle. Kan ram in hma a sawnin in leh lo, incheina leh lirtheiah te a chhuak thar ber ber nei thei mah ila, chaw tha kan hriselna atana pawimawh sa, artui leh bawnghnute erawh kan la ei tlemin kan in tlem hle a ni tih a hriat theih awm e. Kan  state thenawm NE state dang nena khaihkhin pawhin kan la hniam hle ani.

states Ran zat        ( thousands) Bawnghnute           tharzat (thousand     tonnes) Artui

(lakhs)

Per capita availability
bawnghnute artui
Arunachal Pradesh 799 46 88 109 8
Assam 5390 727 5138 71 19
Manipur 533 71 794 85 36
Meghalaya 785 69 936 78 39
Mizoram 245 15 307 44 34
Nagaland 898 63 682 83 33
Sikkim 178 48 129 231 23
Tripura 698 84 1005 68 31

(Source: State/UT  Animal Husbandry Departments, 2003-04)

Kum 2003-04 chhunga NE states hrang hrang te dinhmun a chungah khian tarlan a ni a. Ran zat (population)-ah a hniam ber dawttu kan ni a, Sikkim an hniam ber. Bawnghnute thar chhuak tlem ber leh a in tlem ber state kan ni bawk. Artui thar chhuak tlem ber dawt tu kan ni a, amaherawhchu a mihring tam lam a tang chhut chuan a ei tam pawl pathumna kan ni .

Aw le, a chunga Table pahnih kan tarlan atang khian kan rama ranvulh dinhmun tlangpui chu kan hre thei awm e. Kan thar chuah la tlem zia leh kan hriselna atana kan mamawh kan la phak loh zia te, India ram state dang chu sawi loh NE state dang tak ngial pawh kan la phak loh zia a hriat theih a ni. Sawi tawh angin ranvulh nuam ti leh sa ngaina tak si kha kan tharchhuah en erawh hi chuan a lungawithlak loh hle a ni. Khawii laiah emaw hian harsatna kan la hriat fuh tawk loh a awm ngei ang, chung kan harsatna ni thei awm anga lang te chu lo tar lang ila.

1. Ran chaw man to: Ranvulha kan senso zawng zawng 70-80% hi a chaw  mana kan senral a ni a, hei vang hian  ran chaw man to hian harsatna a thlen nasa hle a ni. Ran/ar pakhat vulh puitlinnana a chaw man kan senso hi state dang nena khaihkhin chuan a sang bik hle a ni. Tanhrilah Ran chaw herna sawrkar in bun ve bawk mah se kan mamawh a phuhruk tawk loh bakah a quality a tha tawk lo nge ran/ar vulh tu ten an pe tha duh mang hauh lo.

Chu ai chuan ram pawn atanga company ten an rawn thawn luh hi to viau mah se an la thlang zawk niin a lang. Hei hian ranvulh a ti hautaka ranvulh tute beidawngin a siam mek a ni. Tin, bawngchaw lam chi ‘Fodder’chinna hmun kan ngah tawk lova, market mumal tak neia hralh chhuah tham kan la thar lo bawk. Bawngvulh tute tan thil a awl ai lo hle a ni.

Kan ramah ranchaw atan hman ber vaimim leh bekang te an tha duh em em a. Eng nga ti nge Ran chaw state pawn atanga kan la lak luh reng le? A herna khawl pawh kan nei a ni lawm ni?.  Thingtlang lo neih ringawt ai chuan vaimim hmun leh bekang hmun siamin kut hnathawk tute ei zawnna ngelnghet kan siam sak thei ang.  Hemi atan hian A.H &Vety dept. leh  Agriculture dept. an thawh dun a ngai. Vawksa leh Arsa  man a sanna chhan hi  ran chaw kan thar chhuah tam tawk loh vang tih kan hriat a pawimawh.

2. Market  structure mumal lo: Market  kalphung mumal kan nei lo hi a pawi khawp mai.Tun dinhmuna a lan dan chuan ranvulha a hlawkna tel tu berte chu a vulhtu (farmers ) te ni lovin awmhmuna lo kharchhawngtu (middleman) te an ni.

A kharchhawng tu ‘ rate’ siam a zirin  farmers ten an hralh a, a leitu(consumers) te hnenah an hlawk theihna tur ang  berin an hralh chuak leh thin a. Sa man sang leh hniam thin hi kharchhawngtu te rate siamah thui tak a innghat a ni. Hei hi sawrkar in enfiaha, farmers te  hlawkna tur tawk leh mitin, a hausa rethei te paw’na kan lei ve ngam theihna tur tawkin Market kalphung mumal tak kan neih a ngai a ni.

3. Vawn thatna leh sawngbawlna hmanrua kan nei tha tawk lo: Ranvulh atanga kan thar chhuah te vawnthatna leh sawngbawlna kan neih that tawk loh avangin a hnukhawi man tlawm te tea loh theih lova hralh chhuah  a ngai fo thin. Hei hian channa nasa tak a thlena, hmathar la a ranvulh lama thapui han chhuah pawh tha a ti tho lo fo thin.  Entirna pakhat lo tar lang ila: Bawnghnute hi MULCO hovin “ kan mamawh tawh rih lo vawiin atan chuan” an tih tawh chuan farmers tan chuan tih ngaihna  avang duh khawp mai. Tharchhuah  tam kha phurrit a tling thei tlat a ni. Hei hi sawrkar a ranglama en fiah a, a vawnthatna leh sawngbawlna tha kan neih a ngai ani.

4.Vaccine leh natnahrik examna hmanrua kan nei tha tawk lo: Kan rama ran natna hri leng lar zual heng-swine fever, FMD, Ranikhet etc. te hi vaccine hmanga ven theih a nih laiin vaccine erawh kan indaih lo hle. Khawpui leh achheh vel takngial pawh kan tuam zo meuh lo a, thingtlang kilkhawr zawk tan phei chuan vana rah ang hlauh a ni. An hmu pha lo hle a ni.Tin, natna hrik awlsamtaka hmuhchhuah zung zung theihna hmanrua(diagnostic tools) kan la nei tha tawk lo hle a. Kan hriatchhuah meuh chuan hri a lo darh nasa hman tawh hle thin. Tin, Vety leh ‘damdawi a awm lo’ tih reng mai hi Farmers te ti beidawng tu lian tak a ni. Ran rulhut hlo tak ngial pawh thingtlang mite tan chuan vana rah ang hluah a ni. Enfiaha tan lak a ngai khawp mai.

Vaccine te hi duh duha awlsam taka siam mai theih a ni lo va. North East pumpui hian Veterinary biological Institute, Guwahati-a an vaccine siam kan intawm a, kan chan a beitham hle. Tin, Indian Institude of Veterinary Science (IVRI),Izatnagar atangin Mizoram Vety Dept.-in Swine fever vaccine a lei bawka, amaherawhchu an ni hian kan hriat angin kan mamawh tawk min phuhruk sak lo hle. Private company te nen inbiak rema, Vaccine chi hrang hrang kan hotu lian te farm ringawt nilo Farmers te thleng phak kan ngaihtuah a ngai tak meuh a ni.

5. Kah rai (Artificial Insemination): Vawk bikah chuan NE state-ah na na chuan  kahraina hmanrua nei chang tlung pawl tak kan ni. Hmun dang atanga chi tha lei ngai lovin kan ramah ngei a chi sawngbawlin awlsam taka kah rai mai theih turin khawl tha kan nei ve tawh a ni. Amaherawh chu kan sawi hmun bawk, hei hian Aizawl leh a chheh vel bak a thleng pha lo.

Directorate of AH&Vety survey report-a a lan danin kum 2007-08 chhunga vawk kahrai  zat chu Aizawl dist.-ah 1035,  Champhai dist.-5, Serchhip dist.- 141, Lunglei dist-ah -204, Lawngtlai-nil, Saiha-nil, Mamit-nil, Kolasib-nil. Bawng kah raiah pawh chuti tho niin Aizawl leh Kolasib dist. bak dist. dang a thleng pha meuh lo. Kum 2007-08 chhung khan Aizawl dist.ah bawng  1148 kah rai a ni a, kolasib dist-ah 1148, lunglei-294, serchhip-357, champhai-343, lawngtlai-nil, Saiha-nil, Mamit-nil. Heta tang hian ran chi tha kah rai hian thingtlang kilkhawr zawk a thlen loh zia kan hre thei awm e.

Ran chitha kah raina a tana hman, vawn thatna ‘Liquid Nitrogen Plant’  hi Aizawlah leh Lungleiah pakhat ve ve a awm a. Hei hi chang tlung zawka thuam thatin leh District dangah pawh mamawh tawk ang zela dah a pawimawh khawp ang. Hmun kilkhawr zawk thleng tur chuan Dist. pahnih chauha dah hi a tawk lo deuh a ni. Tin, ran chi(semen) sawngbawlna hmun “Semen Bank” nei thei bawk ila, farmers te tan chuan malsawmna ropuitak a va ni dawn chiang em!

6. Animal Breeding Policy: Tun dinhmunah chuan  Animal breeding policy mumal kan la nei lo. Foreign ran(exotic breed) lian leh chi tha kan la lut a, kan rama ran te(indegineous) nen remchang ang angin  kan thlah pawlhtir ringawt thin. Exotic breeds te hi an thisen/chi eng zat percent nge kan ranah hian kai  tir  (inherit) ila kan ram dinhmunah  tha ber ang tih chhut lem lovin a rem chang ang angin kan inthlah pawlh tir ve mai mai niin a lang. Entirnan, exotic breeds leh local ran te vawikhat kan inthlahtir hian an thisen kai kha 50%-50% a lo ni anga, chumi atanga ran lo piang kha exotic breeds vek kan thlah tir leh chuan  ran lo pianga kha75% exotic -25% indegineous  anlo ni tawh ang, chutiang zelin  a lehpekah pawh exotic a sang tial tial anga indegineous thisen a kai tlem tial tial thung ang. Chutak chu eng percent level-ah hian nge kan ram sik leh saah hian tha ber anga, eng exotic breed nge tha ber tih kan chhuta Research neiha Policy mumal tak kan  kenkawh a ngai khawp mai.

Tin, Vety Dept hnuai ah Breeding farm enge maw zat a awm a, heng farm te hi chang tlung zawka thuam thata, Ran chitha vulha farmers te hnena sem theih khawpa kan enkawl a ngai a ni. Kan hriat tur chu heng Breeding farm kan neih te hi Bawnghnute leh Sa thar chhuah na hmun ni lovin Ran chi tha thar chhuahna hmun  zawk tur a ni. Tuna kan crossbred (foreign leh local ran thlahpawlh) atang te hian nikhatah bawnghnute 8.423kgs sawr chhuah theih ani a, hei hi India ram hmun dang nena khaihkhin pawn a sang lawr lak a ni.

Chuvangin heng crossbred te mumaltaka enkawla tamzawk thingtlang thlenga  vulh thei tura hmalak a hun tak zet a ni.  Tin,Foreign ran bakah hian khaw tamtakah local ran chitha tamtak a awm ngei ang , hengte hi  mumal taka chhinchhiah( identify) a, sawrkar farm-ah emaw dah hrana kan thlahpun tir a pawimawh khawp mai. Heng ran te hi foreign ran ai chuan sik leh sa hrehawmah te, natna hrik thleng lakah te an tuar chel bik a, kan enkawl thata kan humhalh that a ngai hle a ni.

7.Farmers te thiam loh: Ranvulh tu tamzawk hi chuan mithiam leh doctor te aia thiam zawk leh hre zawka inngaihna kan la nei tlat hi a buaithlak khawp mai.Mithiam te thurawn ngaithla duh lovin mahni thu  in kan kala enge maw chen chu kan tluang ve viau mahse, rei a daih tak tak lo. Vaccine chiu man Rs 50 to kan tiin tul kan ti hek lo, amaherawh chu kan ran alo thangliana  cheng sing man a tlin dawnah natna hriin a man meuh chuan Rs 50 leka vaccine kan pe lo kha kan inchhira zan kan muthei thin lo a nih hi tiraw?!

Damdawi nise thenawmpa pek ang kan pe ve mawp a, archaw/ranchaw nise a zuar tu fak thiam thiam ta kan leia, mithiam rawn nachang kan hre lo. Mizote hi ziak leh chhiar thiam tamna state kan ni a, farmers te zingah hian ziak leh chhiar thiam lo an vang ngawt ang. Hei hi kan hmang tangkai tur  a ni. Ran vulh dan leh enkawl dan thuziak tamtak hmuh tura awm, chhiara in zir ve thei tur kan ni.

Awle, kan sawi nual ta a; ranvulh atanga kan thar chhuah la hniam zia leh state dang kan la phak loh zia te, hmasawnna daltu kan harsatna hrang hrang te pawh kan han tarlang a. Chutih rual chuan kan thinlung erawh chuan ranvulh nuam a ti a thlahlel a ni ti ila kan uar lutuk awm lo ve.

Sawrkar in mirethei te chhan chhuahnan tiin NLUP policy a  duaang a. Kan ‘trade’ thlan tam ber chu ranvulh a nih leh ngei ang. Kan ram hi rual rem lovin awihtlan chheng chhe viau mah se sik leh saah Pathian malsawmna dawngin eng ran tan pawha nuam tawk leh that duhna hmun a ni a; phai ram khawlum lutukah   mah ran hlawk taka an vulh theih chuan kan ram Air Condition ngaih miah lohna hmunah hian engah nge kan hlawkpui loh teh lul ang ni?

Ranvulh atang hian mirethei tan kawl eng tan ve tawh se, ram dang atanga sa, artui, bawnghnute lak luh ngai tawh lovin, intodelh turin hma la ila, Aigupta sa bel ngai lovin he ram hi khawizu leh hnute tui luanna ramah i siam ang u.

Similar Posts:

Recent Posts:

24 Responses to “Aigupta sa bel ngai lovin…..”

  1. 1
    XaiA Says:

    Aigupta ram a sa a tui bik em ni le :lol:

    Ran vulh hi chu kan ram topography tan chuan a fuh pawl tak chu a ni ngei ang,taimak leh planning tha erawh a ngai thung ang a.

    Report this comment

  2. 2
    Johnroyte Says:

    vawksa aw vawksa,ilo tui ber mai vawksa.

    Report this comment

  3. 3
    Uaiizzz Says:

    ka tum loh dan daih anih chu le.. a topic ka hmuh khan an hrep tum rilruin ka chhiar a.. a thra viau e..

    Report this comment

  4. 4
    lushai_er Says:

    A eng ran ber nge kan ramah hian vulh chi ni ang le?

    Report this comment

  5. 5
    H.Vangchhia Says:

    Ran vulh tur te hian an ran vulh tur te hi insure na chang an hriat hunah tlemin kan zia tan ang. Ka hriat sual loh chuan tun thleng hian kan ran vulh te insure fel thlip thlep kan la awm manglo a nih hmel a, hei chian vulh thei tur te pawh phur lohna engemaw chen a pa ngeiin ka ring. Kan tih na chhan chu, ran an han vulh a, an hri leng emaw vang ten an thi ta puk mai a, insure hleih loh an nih avang khan an chan thlawn ta vak mai thin a, khami kha midang vulh thei tur te tan phur awm loh phah theih na thak a ni thei ang.

    Report this comment

  6. 6
    coolsoul09 Says:

    misual fing ho….inbawl hi a lar vak tawh lo emaw ka lo tia :D

    Tunlai khawvelah thlai hnah leh thlai atanga siam ringa khawsak an intihhmuh nasa em em tawh a. Artui leh sa ei hauh lo mi hrisel an tam em avangin, taksa-in survive nan leh hrisel nan heng thil pahnih i tarlante hi a mamawh lem lo a ni tih lanchiantirtu hi a nuai tel an awm a..Aigupta sabel chu sawi loh India sabel ngai lo hi an tam lutuk.

    Article tha tak a ni. A ziaktu hian zotawng pawh a thiam hi maw le.

    Report this comment

  7. 7
    lushai_er Says:

    Ka post chu ka edit leh a, a save theih miah loh. Ka chhutsa a bo vek :evil:

    Kel/Beram hi 50rual bak hi Mizoramah an pung tha duh miah lo! Mak ve tak chu a ni. Ka Pu khan an ekah hian hrik a awm a, an ek hi a ro that loh chuan a hrik a thi har a. A hrik awmna hnim kha an peh chuan an hua a tih ka la hre reng. In awih zawng a ni emaw?

    Report this comment

  8. 8
    H.Vangchhia Says:

    Patling, a vulh tu ngeiin a sawi chu awih phawt mai ila. :)

    Report this comment

  9. 9
    Puii Says:

    A va sei teh kher em!

    NLUP atangin bawng hi a sa ei turin vulh teuh mai ila, ram kan nei zau bawk a,

    khawtinin ram reserve kan nei nual anga, tah khan tla dum dum mai se chaw man senso a ngai vak lo bawk a, chhungkaw khatin bawng 20, 30 vulh tum ila,

    a chi liah tur bak tumsak a ngai dawn si lo,bawngsaah chuan kan into delh thuai mai ang.

    Report this comment

  10. 10
    lushai_er Says:

    Bawng/Sial hi Sapram angin phul hmun kan nei tha si lo a, A tha pawl Thenzawl lah saw Bawng an vulh leh tawh lo emawni?

    Vawk lah hi a chaw a hautak bawk si! Chhum kher angai lo kha an ti deuh khan ka hria a! Tin, thau lutuk ei hi bansan ve tawh bawk i la.

    Ui lah hi mihring aiin chaw an heh zawk lehnghal a!

    Chuvangin Anytarian atangin Vegetarian-ah inlet vek mai ang u!

    Report this comment

  11. 11
    funny Says:

    a thupui berkher chu..

    Report this comment

  12. 12
    malsawmliana Says:

    ran vulh hi eizawnna pawimawh tak a ni e. kan mi hausa te hian farm pangngai deuh siamin vawk te hi han vulh vak ta se, ram an nei zau tho si a. Aizawl Inrinni vawikhata vawksa eizawh zat hi a tam, kan intodelh si lo. Mi hausa te hian farm siam teh u.
    Economic Survey, 2009-10 Report :
    Kum 2007-a livestock census neihah 3.17 lakhs awma chhut a ni a, kum 2003 aiin 14%-in a pung a ni. Vawk vulh an thahnem ber a, 2.67 lakhs vel awm chhut niin, 73.35% an hauh pha a, Bawng vulhtu erawh 0.35 lakhs vel nia chhut an ni. Mizorama bawnghnute per capita zawnga chhut chu 52gms a ni a, Indian Council of Medical Research recommendation-ah chuan mihringin ni tin 240gms bawnghnute a mamawh tih a ni.

    Report this comment

  13. 13
    lushai_er Says:

    An statistics khi a rin duap deuh lo’ng maw? Shillong Sa kan ei hnem ropui si! Khawchhak lam khian min supply hneh bawk si a!

    Report this comment

  14. 14
    H.Vangchhia Says:

    lushai_er, US ah pawh hian in leh restaurant a ei bang te anih loh chuan “farm feeds” an tih mai Vaimim ang te emaw hi antibacteria nen pawlh in an pe mai niin ka hria. Link hi han en chhin teh khai:

    http://www.goats4h.com/Pigs.html#feed

    Report this comment

  15. 15
    hltau Says:

    He article chu a tha khop mai

    Report this comment

  16. 16
    hltau Says:

    Vawk vulh that na te. Mihringin kan ei hi 40% ai a tlem hi taksa that nan kal. Vawk hian mihring ek an ei hian eco-balance atan a tha e an tih chu! vai hoin! chuvang chuan vai vawksa ka ei ngai lo reng reng ….iiiakk

    Report this comment

  17. 17
    blackmagicwoman Says:

    Mizoram chu kan van hniam bik ve tak ve mawle. Tran lak kan ngai a nih hi! Mizoram chhung ran vulh zat khi, Nepali te vulh chhiar tel lo seng, a tlem leh zual viau ang em le?

    Report this comment

  18. 18
    zualbonez Says:

    Xu leh Shaa ah kan buai hneh hle mai!

    Report this comment

  19. 19
    ruata Says:

    Han vulh sup sup teh u khai a Sa ei pawh chak awm alawm le.

    Ran vulhtu, inti hre deuh² hi an awm ve reng reng a, Mahse a taka hmutute sawi hi mawl vangah chuan kan chhal sak vek thei bik lovang, Kan vengah chuan vawkvulhtu tam tak chuan vawk lian chi Australia vawk/ Vety vawk an tia maw ni, vawk var hi subsidy pawn an lei duh lo, vawk lian chi kha, kum 2/1 hnuah ui chal tia tia a an han thang mai chu, chhungkua emaw thian zaho a eiah emaw chuan tui rapsssss….

    Vawk pawh kan vulh treuh duh tawh lo, pig feed kan hmu ve phak si lova, chaw chhum sak ziah dawn chuan talh rual an nih meuh chuan an man aia tam an ei thei, Chhungkaw ningnawi tlan tawk chauh vulh hi kan khua ang khawkilkhawr tan chuan a hawlk ber. Piggy Bank…. masi huna a lu bawl leh a kethiah vel khel tur awm chuan tawk viau a ni.

    Report this comment

  20. 20
    blackmagicwoman Says:

    @ruata. Ni e, vawk chaw leh a chhumna mei chhut chuan a hautak ve duh nek. Australia/Vety vawk chu a thrang duh lo lutuk tihna mi? Chuan, pig feed hmu pha chin chu, vawk ngah ho chauh tihna nge vety staff hmelhriat thra neih a ngaih vang?

    Report this comment

  21. 21
    kawlhawk Says:

    min lo hrethiam r’u,test

    Report this comment

  22. 22
    kilung Says:

    sei e mai a…

    Report this comment

  23. 23
    hmingtea Says:

    Ka komen hman lo I have no time to read N komen .

    Report this comment

  24. 24
    misual_pakhat Says:

    sa hi kar khatah ni sarih, chhun chaw leh zanah ka ei e… keichu… mamawh aia tam ka ei mahna… ka ei hnem mah mah maithei :)

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.