The Lushai Brigade (Without Lushai!)

September 2nd, 2010 8:37 pm by lushai_er

THU HMA : British-in min thutchilh hnua Mizo Sipai tang hmasa ber chu Pu Bawihchhunga Pachuau kha a ni a. 1901-a lut a ni. Gurkhali hlang karah, hnamchhia leh tha inthliarna karah 1930 khan Jemadar hial a lo kai a ni.  Hetih hun laia Bawrhsap chu E.G.G Helme, I.C.S a ni a. Mizo tlangvalin officer (NCO) an han luah ve tur hi Gurkhali ho hian an er hle mai a, an Subedar Major hovin Bawrhsap hmaah chuan an kal ta a. “Mizo Ui sa ei chu chibai kan buk thei lovang” tiin.

Bawrhsap chuan Pu Kevichusa Angami, Asst. Superintendent (Pi Germanthangi pasal, Naga) hnenah a tir ta a. Pu Kevi-a hmaah chuan khawng fahranin an zuk salute ta a, ani lah chuan a ngaihna a lo hre lo hle mai a, Bawrhsap hnenah bawk a tir kir leh a. Helme Sap chuan “Naga Ui sa ei pawh ihe lovin chibai in buk thei si a, Mizo Ui sa ei chibai buk a theih lohna bik tur ka hre lo” a lo tih san ta a ni tih Pu Rokunga Chongthu [L] IPS khan a sawi.

Pu Bawihchhunga Pachuau hi 1933 khan a pension-in a kal a, amah dawt a Assam Riffles-a  lut te hi 1914-ah daih a ni a, a chhang khat hle a ni. Pu Pakunga Chongthu chuan 1938-ah Jemadar a lo kai ve leh a, a kum leh mai 1939-ah Subedar a kai leh nghal a, Mizo fa Subedar kai hmasaber a lo ni leh ta bawk. Kum 1933-ah Mizo sipai thenkhatte avangin Major Shakespear-an Mizote chu discipline nei lo lutuk leh sipai a tang tlak lo khawp hiala sawiin IGP, Shillongah lehkha a thawn a.

Assam IGP chuan inspection rawn neiin Mizote chu silai kah, infiam, lehkha lam, huaisen leh thil dangah an lo tha hle mai a; Conduct sheet a han en chuan Roll Call a kim loh leh zana Barrack chhuahsan vanga hremna tawh thu a lo inziak sen ngiai nguai mai a.  IGP chuan Mizo society zalen zia a han hmuhin khawtualah discipline kenkawh a harsa a ni tih a hre chhuak ta a. Ram pawnah sipai tha tak an nih a ring tlat a.

Assam IGP en tura Gorkhali leh Mizo sipaite’n Football an khelh chanchin te sawi thui tawh lo ila, Mizote 1-0 in an chak hram a niawm e.  An inkhel zo IGP lo ding chhuak chuan Mizote hi hnam huaisen leh sipai tlak an ni a, tunah a dang 50 dang ka lak belh leh dawn tih a puang nghal a ni awm e. Mi 25 ve ve a in thenin Kohima leh Sadhya-ah training turin an tir liam ta a. Sadhya Party lam hi an hruaitu Naik Sabinga chu reiloteah a boral a niawm e. Hei hi Mizote a huhova sipai luh vawikhatna a ni in a lang. [Source :Mizote leh Sipai hna (mi hmasate chhuina) by Dr. Zokhuma (Vety),Chawnpui]

Aw le, kan thupui LUSHAI BRIGADE lam lo hawi tawh dawn ila, Lushai Brigade hi eng regiment hmanga din nge? Tute din nge tih lam chu a hnuai a link-ah khuan chiang zawk a hre duh tan a en theih anga. Tun a ka ngaihtuahna a awm zawk chu eng vanga LUSHAI BRIGADE hming pu nge a nih tih lam hi lo ni se. Tarlan loh theih loh chu Kum 1941 a Assam Regiment din anih khan Assam tlangmi zingah Mizo an tam ber a.

Japan Ral hmatawnga Jesami leh Kharasum-ah an dah khan Mizote huaisen zia chu a lang chiang hle awm e. A thi hnem ber pawh Mizo tho an nih kha. Pu Rozika, N. Lungleng ziah dan tak phei hi chuan Jesemi ah Mar 27 zan atanga inbei kha April 4 khan Japan ho khan an rawn hual bet ta a, “KAN HUAI TA EM EM MAI A” a ti kher a ni. Tichuan thimthamah Kohima lamah an tawlh phei a, mi 105 chiah Kohima an lut ani awm a,  3rd Assam Riffles ho nen an va tang ho leh ta a nih kha. Manchester Second Division-in an rawn chhan hma khan ni 18 chhung Japan sipai khan an hualbet a nih kha. Supply inkhat an la chan avang khan silai mu an ngah hlauh zawk a.

Gen. William Slim-a  khan Burma la let tur a 14th Army a buatsaih lai khan engvanga “LUSHAI BRIGADE” hming kha thlang kher nge a nih? Lushai pakhatmah telve lohna si kha !  Tin, Lushai Scout (Biate Sipai)  kha a din nghal bawk nen (V-Force leh Pasaltha B kan la hmaih mah mah zawk a)!  LUSHAI tih hming hi enge maw tak chuan Japan ral lakah lukhawng a nei deuh chu a ni mai lo maw? Misual zingah ngaihdan thawh thei kan awm em? I thawh tlang ang u hmiang.

https://en.wikipedia.org/wiki/Lushai_Brigade

https://zotuithiang.webnode.com/news/lushai-brigade/

https://openlibrary.org/works/OL5250121W/Good_bye_Lushai_Brigade

Similar Posts:

Recent Posts:

40 Responses to “The Lushai Brigade (Without Lushai!)”

  1. 1
    Lalbuaia Says:

    a va sei thin ve.bengvarthlak thin e.

    Report this comment

  2. 2
    12519s Says:

    lo ti zuk zuk a!!!

    Report this comment

  3. 3
    Mr. TSA Says:

    @lushai_er: I thu post leh i nick a inhmeh khawp e. A bengvarthlak e. Ka lawm em em e.

    Report this comment

  4. 4
    D_auachwgthu Says:

    a lo nih hi maw le…..

    Report this comment

  5. 5
    lushai_er Says:

    Japan khan Mizoram kha eng vanga lak tum lo nge an nih? Kan tlangram chhengchhiat vang nge? Mizote do an huphurh vang?

    N.Vanlaiphai an rawn bei lah kha Gen. Slim-a a riak emaw an tih vang kha an ti chauh si a.

    Kohima, Imphal, Andaman te kha an bei a, Mizoram kha a khan ve veng vawng viau si a ?

    Report this comment

  6. 6
    lushai_er Says:

    BRIGADE 1 ah hian sipai 3000 – 5000 an awm thei a, heng zinga a hming putu ber lushai pakhat mah awm ta si lo hi enge a chhan ? A hming chauh hi em ni an duh ?

    Report this comment

  7. 7
    ruata Says:

    He post chu a sei lutuk ti a sawisel ngawt chi a ni miah lo, khamawmloh tlat.

    Report this comment

  8. 8
    kawlhawk Says:

    #5 lushai, Japan khan Mizoram kha engvanga lak tum nge an nih? Kan tlangram chhengchhiat vang- dik lo. Mizote do an huphurh vang- dik lo lehzual. An lalram a zauh zel nana kawng pawimawh anih vang- dik!!

    Report this comment

  9. 9
    midfielder Says:

    Ka chhiar thuak a, rin aiin in a ngaihnawm a, a bul atangin uluk takin ka chhiar nawn leh a. Ka chhiar zawh meuh chuan a ziak tupa hi ka haw deuh tlat. A chhan chu zawhna zawtna sia, a chhanna ka hre silo. Han chhang lo lo teh. A ngaihnawm riau mai. hehehe

    Report this comment

  10. 10
    kawlhawk Says:

    Kei pawh uluk tawkin ka chhiarnawn leh dawn! A bengvarthlak lutuk tlat he pos hi…

    Report this comment

  11. 11
    Sailo Says:

    Lushai Brigade chanchin MIzo tawnga ziah Lehkhabu pawh hmanah kha chuan ka chhiar thin asin mawle. A ziaktu kha ka chiang ta lo..

    Report this comment

  12. 12
    blackmagicwoman Says:

    Sawi tur ka hre ve lo..a post tupa zah vang hrim² in kan in lan ve nge!

    Report this comment

  13. 13
    Tetea Says:

    @lushai_er: I thil post hi ka chhiar nuam tih lampang a ni tlat mai! I zawhna chu zawhna tha tak a ni. A hre chiang zawk khan han chhang vat teh u… Ka hre chak tlat.

    Report this comment

  14. 14
    marvelralte Says:

    angaihnawm khopz mai,i tih top dan chu han hriatzui va chak om deuh kher mai ve m’le……..kn inrinsiak mai dn… :-)

    Report this comment

  15. 15
    lushai_er Says:

    #8, kawlhawk : lak tum lo ka ti zawk a ni! Lak tum a beihna kan tawk miah lo ?

    #12 bmw, a post tupa zah vang tih hi chu a post chhiar la ngaihdan chu i nei tur a ni.

    Keini pawh WWII te chuan kan maianah pawh kan la zam bik nang!

    Report this comment

  16. 16
    SeynMizo Says:

    Ka la hriat ngailoh i rawn ziak hi ka va lawm em !

    Kohima war cemetry ah sawn Mizo hming pakhat chiah a awma chu chu Tv. Robuaia ani. Engvang nge ? Mizo an thi ve nual a ni lom ni kha?

    Report this comment

  17. 17
    kawlhawk Says:

    Lushai, ka lo hmuhthelh pek ani maw! Sorry :cry: Nia, mak ka lo ti hû reng-a(h)!!… I paws hian ka beng ava ti var lehzual em! Thanks!

    Report this comment

  18. 18
    mzvision Says:

    He thu hi ka hre thui lo hle, mahse japan ral lian khan Khuangphah khua hnahlan hmar lam Tiau lui hnar kin bul a awm saw an thleng. Subhas Chandra Bose a ho khan Japan flag an tar ngei an ti. Mahse Lushai Scout chet that vang khan an buai kan ram an kir san ta ani an ti.

    Thawnthu hriatin kan hre chauh ani han thawh zel teh u

    Report this comment

  19. 19
    lushai_er Says:

    #16, ngaih dan sawi chu a thiang a lawm ti raw ! Assam Regiment zawng zawng hian March 28 hi ‘Jesemi Day’ a nia, an serh thin. A chhan ni a lang chu Assam Regiment “Baptism of Fire” a nih vang anih te ka lo ring ve ringawt a.

    Kohima War aimahin Jesemi Tlangah hian Mizo chu an thi nasa ber ang.

    Kohima Indonna hmingthang thlen hma a Japan sipaite lo chelh ding hram hram tute kha 1st Assam Regiment te an ni a, sawi ang khian an hual beh hnuah zanah put ru in Kohimaah an tawlh kir zawk a. Sap sipaiin an rawn thlak ta a nih kha.

    Sap sipai Kohima a lo thlen hma hi a ni ka sawi uar duh ber chu.

    Report this comment

  20. 20
    H.Vangchhia Says:

    kawlhawk, #8 ah khian #5 zawhna i chhiar sual avangin i chhang diklo hairehai :D
    Japanese sipai ho khan Mizoram an rawn beih ve tak loh na chhan ni a ka ngaih chu, William Slim khan Mizoram chhung chu V force chhete bak vengtu an awmlo tih a hria a, V force lah chu guerillas fighters mai an lo ni bawk si. Chumi avang chuan Japanese sipai te tih thaih nan khan Lushai Brigade kha Slim khan a din ta a ni awm e, an hotu pawh Brigadier P. C. Marindin a ni nghe nghe.

    Report this comment

  21. 21
    tuithil Says:

    #18 tiang ang deuh hian ka hria

    Report this comment

  22. 22
    kawlhawk Says:

    HV, nia… #17 khi. Mahse, ka hriat sual ang2in ka komen khi a dik ve tho tiraw :lol:

    Report this comment

  23. 23
    Makima Says:

    Post ngaihnawm tak anih hi mawle..mahni nick lam hawi zawng post vek tur ti ta se,haihchham fe fe chu kan tam ang mawle.he he

    Report this comment

  24. 24
    Makima Says:

    Post ngaihnawm tak anih hi mawle..mahni nick lam hawi zawng post vek tur ti ta se,haihchham fe fe chu kan tam ang mawle.he he.ka bengvar leh ta sawt mai.Tin a tawpa zawhna chhanna chu hei hi ani ‘ka hre bik lo tlat mai,sorry’

    Report this comment

  25. 25
    mzvision Says:

    @lushai_er
    Brig T Sailo ziak Soldier’s story ah khan tlem chu a lan kha lo chhiar teh

    Report this comment

  26. 26
    H.Vangchhia Says:

    #20 a, “Guerillas fighters,” tih a guerillas tih ah khian ‘a’ a tello tur, apology. Fimkhur tawh hmel asin hairehai :D

    Report this comment

  27. 27
    _CFL_ Says:

    Hetiang lam hi ka lunglenna a ni. Ka pi hian an hlo thlawh laiin Japan jet fighter bomb phurrit lutuk chuan tiau lui dunga a bomb pai a thlak then lai a hmuh thu hi a sawi thin. A rawn ri tuarh2 mai a,tui leh chhawl hi van lamah a leng chum2 mai a, a tukah tiau luiah sangha thi an zuk chhar teuh thu hi kan tet lai hian min hrilh thin.
    * Japan leh British Burma ram chhunga an inbeih tum a bomb an thlak tawh hnu a ruak leh japan sipai suahdur tha deuh mai hi ka pu hriatreng nan kan la kawl mek, a han phurh ve vang2 a ni awm e. A lunglenthlak ve duh khawp nia.

    Report this comment

  28. 28
    lushai_er Says:

    #25, zotawng pawn ka nei a sin mawle, ka kawl rem chang lo tlat mai.

    Subedar Thanmawia Sailo, Kelsih khan Toungoo (Burma) POW Camp an ven laiin Japan Capt. Doctor chuan Jesemi leh Kharasome a lo dangtu, an mahni hmel ang tak, kawlhsen takte lakah a hma zawng aia an in sen hnem thu a sawi a ni.

    Wiki-ah hian Kukis a la ti zui leh nghal a!

    Report this comment

  29. 29
    lushai_er Says:

    Pu P.C.Thanmawi (Rtd. Co-op. Officer, Chhinga Veng) hian Imphal-ah High School an zir laiin Japan atangin War Graves Commission an lo zin tumin an lo hmu ve a. Lushai tih an hriat veleh chuan “Nangni khan min lo tih khawtlai avangin British lam an inring hman a, India kan thlen loh phah a ni” tiin an lo hrilh a nih chu.

    Report this comment

  30. 30
    H.Vangchhia Says:

    Ka pi (ka pa nu) Sapliani Sailo (Hmarchaltlang lal fanu) khan Japanese hliam British ho man pakhat an rawn zawn a lo hmu ve a, a luhlul zia a sawi thin. A sawi dan chuan, “Meizial theh an tum pawn an hmel pawh a en duh lo reng reng, Mizoin kan theh chuan a la a a zu ve mai zel,” a ti thin. An khaw chung zawn maia RAF leh Japan thlawhna inbeih khan RAF fighter kha a tla a, an va kal a, pilot chu naupang te a nih thu leh a kawrhma ipte ah chuan nula niawm tak thlalak a ah thu a sawi thin bawk. A ruang an rawn lak hnu chuan, thlawhna khawl vel chu Chem atan an chher tih a sawi bawk.

    Report this comment

  31. 31
    lushai_er Says:

    Ka pu hian, “Vawikhat chu class-ah kan zirtirtu Catholic Brother pakhat Irish mi la tlangval thengthawng hian Khasi tlim zingah ti hian a han ti pek a.’Lushai-te chu indonaah tam tak an thi a, nangni Khasi ve chu; In hmeichhia te’n sipaite an lo kawm hlim ve a lawm’ tiin” a ti bawk.

    Khasi ho hi 1st Assam Regiment-ah hian an tam lo hle reng a.

    Report this comment

  32. 32
    lushai_er Says:

    Zanin chu post ka vil ve hman a, he post comment tute zawng zawng chungah lawmthu ka sawi e, mangtha vek u le.

    Report this comment

  33. 33
    khumchikthei Says:

    Beng a var leh sawt mai. Ka lawm e.
    …khrum

    Report this comment

  34. 34
    zoho Says:

    ka hriat loh lam ani tlat mai. A ngaihnawm,a tha. A post tupa hi kei aiin a hre lutuk a, a hriat loh zawhna chu kei atan hriat rual ani lo. A mu tawh zui.

    Braveheart, the Patriot tih vel ka en hian, ka hnam feeling a chhuak thin. WW I, WW II, 1966 chho vel a mizo sipaite chetdan kha film a siam ka van it, exaggerate ni ngei bawk se. WW II lai pawh khan German sawrkar propoganda pakhat chu an chetthatna uar leh belh deuh a film a siam kha ani tlat. Inglorious Bastards film ah te khan.

    Report this comment

  35. 35
    Xingibera Says:

    Post ngaìhnawm ltk a ni e. Ka chhiar duh chi tak pu lushai i rawn chhawpchhuak a ka lawm e.
    A nia lawm, lushai scout chanchin hi ka chhiar ve tawha ral hma ah an huai a, an tuar a chhel em em bawk.

    Report this comment

  36. 36
    Aryan Says:

    Mizo zinga hnam lian ber, ropui ber, chak ber leh huai sen ber annih angin Lusei hnam hi hnam dang Sap leh Vai ho hian an hre lar ema chuvang chuan a hmang anih kha. Bakah Pawih ho awhfik nan a ti deuh bawk reng reng a.

    Report this comment

  37. 37
    khamrang Says:

    Sipai takin ngaihnawn ka va ti kher em, ka bayonet hi kan tat hriam nghal ange.

    Report this comment

  38. 38
    shabito Says:

    A ngaihnawm thlawt mai. Japan ho khan Mizoram la turin Manipur atang khan lo phei hnuhnawh ta se Ral Rel thiamlo ber an ni hial ang chu. S.C. Bose-a rilru ah Mizoram a langlo reng reng ang tih a rinawm. British-India sorkar kha an tukzal theih chuan Mizoram chu bel chhunga sa ang a ni mai tawh dawn. Burma atanga Mizoram direct a lo lut turin inkalpawhna tha khatih lai khan a awm lo hrim hrim bawk. Sorkarin Jiribam thleng rel kawng a sialna chhan leh manipur lam hawia highway a sial te khan Mizoram hi a by-passed vek a ni lawm ni.

    Report this comment

  39. 39
    lushai_er Says:

    #36, Aryan: “Bakah Pawih ho awhfik nan a ti deuh bawk reng reng a.” Ka va’n awih hlei lo e.. Khang hun lai khan Mizo sipai tang reng reng khan an hming tawpah Lushai an dah vek thin! Hmar, Ralte, Pawi etc. lam ni lovin.

    Japan ho hian Mizoram sut tlang kha an huphurh ve viau tihna te pawh a ni thei ang em?

    Japan intelligent khan Mizoram WWII atana an inbuatsaih dan kha an hai chuan ka ring lova, Kan History pawh an chhui ve viau chu ka ring.

    Tin, zawhna awm thei chu keini aia tam leh chak zawk Meitei hming emaw, Naga hming emaw, khasi hming emaw a Brigade hming an put tir loh ?

    Report this comment

  40. 40
    jabok Says:

    Pawl thum ka zir laiin Lushai Scout chanchin hi ka pu in min chhiar tir a ka lung a leng hle mai a….Lushai Brigade chanchin ka hre vak lem lo tlat misula ho..

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.