mi(sual).com

Vaupung nate chun mihuaisen nih an hlawh mek thin; pa ngawichawi deuhte erawh chu huaisen tura rin mai an harsa. Naupan laia mei indahsiak nikhua te huaisen leh dawizep hriat a awl hle. Mahse dawizep ber hian huaisen ber nih an hlawh mek bawk thin. Mikhual buana cho thur thur mi chu an hnuai kher lo va, pa dawizep tak an ni duh hle. Han ngaih mai chuan taksa huaisenna leh rilru huaisenna hi awm hrang ve ve emaw tih palh awl a ni a; mahse an inzawm tlat a ni.

Rin dan pakhatah chuan mi a dinhmun atanga tawlh kir hauh lo mi chu mi huaisen niin a rin theih phawt a. Indonaa sipai hnungtawlh ngai hlek lo mi chu sipai huaisen an ni thin. Amaherawhchu arpa insualte hi kan en chuan a tira hnung tawlh duai duai pawh hi a huai zawk an ni mek a. Spartan-ho pawh an indonnah hnungtawlh zelin huai zawk an ni thei tho va, Bristish sawrkaw pawn Japan donnah hnung tawlh duai duai thin mah se, huai zawk an la ni ta cheu va, chengkawl insi pawh hnungtawlh hmasa apiang dawi zawk an ni chuang lo.

Vaupung nate chu a tirah pawng thur thur mah se, a ngam pa an tawn fuh chuan dawl zawr takin an zawr leh si thin. Chutichuan mi huaisen tak tak chuan an dinhmun ngai{post} kha a veng tlat thin a ni. “Ka vua ang che” ti tur tura vaw leh ngam si lotu chu a dinhmun ngai{post} atanga khan a hnungtawlh tihna a ni. Amaherawhchu hnungtawlh hnua beih leh ngamna miin a neih chuan a dinhmun ngaiah a kir leh tihna a ni a, mi huaisen a ni.

Tharum huaisenna ringawt chu huaisenna dik ber a ni lo va, huaisenna chi dang a nuamah emaw, a hrehawmah emaw pawh huaisenna a awm leh a, chu chu tuarchhelna hi a ni. Amaherawh chu tuarchhelna hi a ni. Amaherawh chu tuarchhelna pawh chu taksa tana tha lo leh inhliamna nasa tak thlentu a ni thei bawk. Chuvangin chhia leh tha hriatna atanga thil hrehawm leh hlauhawm hre chiang zeta tuar chhelna chu huaisenna dik tak a ni. Rannungte leh naupangte hian hlauhawm an hriat loh avangin huaisen an ni thei lo.

Chemte hriam naupangin a khawihin, a huaisen vanga khawih a ni lo va, a hlauhawm zia hriat loh vanga khawih a ni zawk. Kar a ni tih hre rengin a huaisen vang maiin sakei chuan a tawk per mai ngai lo. Kristiana pawh in thir khaidiata thlun a ni tih a hriat chuan sakeibakneite chu a hlau bik lo va, mahse a hriat hmaa a hlauh vang ngawtin kan dem thei lo. Uitepangngang hlaute hi? Huaisenna dik chu hriatna hi a ni.

Huaisenna hmelma lian ber chu dawizepna hi a ni, dawizepna hian rinawm lohna a hring si. Dawizep vangin dawt ka sawi a, dawt ka sawi veleh mi rinawm lo ka lo ni thin. Hrem hlauh vangin, ‘Nizanah ka pu a na a, homework ka ti thei lo a ni,’ kan han ti ngawt a, chu mi awmzia chu mi rinawm lo ka ni tihna mai a ni. Mei indah siakna ah hnunga mite bum nan kawng sira ka paih daih chuan hla fe pawh va kal thin mah se ka thlen chin an thleng thei tawh ngai lo. Mahse ka rinawm lohna avang chuan dawizep ka ni.

Aizawl Bazara vawi khat chauh kal tlang tan pawh Mizo rinawm lohzia chu hmuh theih a ni. Hlep tam lo hlau vin sate chu serin an zuar duh tawh lo va “Khai” – ser khat aia zang hret emawin an zuar thin. Buhfai te pawh buknain a buk theih reng a, mahse Aizawk nuho chuan “ser dawng no;” ser khat khat dawng fian, mahse ser khat aia dawng hlawk lo deuh si an hmang tlat a ni. Chawhmeh zuartute chuan pawisa bal deuh te chu an duh hauh lo va, mahse an kawlsa pawisa hmelhem fe tawh chuan dawrkai bungrua lei an tum hlauh si.

Thelret hralh laia lung tum hlum hnan chin avangin zai phel zel a lo tul ta a. Heng zawng zawngte hi hlep tam loh hlauh vang chauh a ni a, dawizep vang mai a ni. Dawizepna hian rinawm lohna a siam a, rinawm lohna chu mi huaisen hmelma a ni. Chutichuan mi huaisen tak tak chu a rinawm tur a ni.

A tawp berah chuan huaisenna chu diknaa din tlat leh thu dik tan tlat hi a ni. Mi tihlawm duh vang thu hla mai mai leh chunga mite tihlungawi duh vang maia chhia leh tha hriatna pawhin a phal lo thil tih hi mi dawizep thawmhnaw a ni. Huaisen tawk sela chuan, ” Chawn saisu tel tul, mipui hmaa sawhpui ung ung te chu kan chak bik a ni lo va, mahse kan hotuten tih tur an ti miau si alawm…” tih mai mai te hi a awm lo tur!

Thubuai tam berte hi miin thu dik an sawi ngam loh vanga awm a ni fo. Thubuai a awmin, “Dikna kawng zawng an nei ve ve,” kan ti thin. Mahse dikna kawng an neih ve ve ngat chuan nula leh tlangval inchhal buai fote hi a tul lo vang. “Ka ngai” tih leh, “Ka ngai lo,” tih te chu han dik ve ve thei ziazang a ni lo.

Tlangval pakhat ka la hriat reng chuan kum 1949 khan hna a dil a, a dilna sap chuan thil dik lovah a puh a, mahse thu dik a tan tlat avangin hna dil e ti lo chuan an inliak ta hrep a. Governor ina len tum pawhih Governor-in ti tura a ngen chu dika a hriat loh avangin, “ka ti thei lo,” a ti tlat a, chutah pawh chuan hauh a tawk a. Mahse thu dik a tan ngam avangin a inchhir ngai lo. Bawrhsap an nih vanga tha lo pui pawh, “A tha e, ka pu” tih ngawt te, headmaster leh hotute thu a nih avanga thu dik tan ngam loh fote hi dawizep hna a ni.

Rilru huaisenna hian taksa huaisenna a neih tir zawk a ni tih hriain Mizo hnam thang lai hian thu dik huai taka tan hi a tih tur pawimawh ber pakhat a ni tih a hriat a tul a. Zirlaite hi hriatna nei tur te, rinawmna nei tur te leh thu dik tan tlat tur te a beisei kan ni a, chutianga kan tih ngam phawt chuan Khuangchera kan ngai bik lo vang.

source : Thanpuii Pa Kutchhuak by B.Lalthangliana, page 13 to 17.
first edition:- 1994
copies:- 1000

Similar Posts:

• Mizote hi hnam huaisen kan ni
• Dawihzep
• Ka duhthusam
• Mizoram hnar kaitu atan Mi Huaisen kan mamawh! Tunge ni ang?
• IN TI HUAISENA TE

Recent Posts:

• NANG NEN NGEI HIAN
• June 2017, Mizo(ram) diary
• MIZORAM POLITICS A PARTY TE INCHIRHTHEHNA TAWP THEI LO: KAWNG CHHIA “MNF hovin anmahni mawng an hlim”
• Dawihzep
• CALL GIRL AN TI!

This entry was posted on Thursday, April 7th, 2011 at 3:00 pm and is filed under Mizoram. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.