Baba Saheb Dr. Ambedkar

April 21st, 2011 8:00 pm by He Pa

BABA SAHEB DR. AMBEDKAR
– K.L. Rochama

Mi ropuite pian champha emawh thih champha emaw hriat rengna entir nan saorkarin office chawlh a puang thin a. Hetiang niah hian kan hriat reng turate chanchin mipuite hriat turin TV, Radio leh chanchinbuahte puanzar a ni ngai meuh lova. Baba Saheb Dr. Ambedkar-a pian champha vawi 120-na hriat reng nan Mizoram Governor M.M. Lakhera chuan April 14, 2011 hi sorkar chawlhah a puang a. Hemi ni denchhen hian Ambedkara chanchin tawitein ka ziak a ni.

Bhimrao Ramji Ambedkar hi April 14, 1891 ah vawiina Other Backward Class kan tih tak, Hindu chi chhia Mahar an tih nu leh pa karah vawiina Gujarat State lo ni ta, Baroda Province-ah a piang a. A naupan lai atangin Hindu chi chhia, “Khawih thiang lo” (Untouchable) a nih avangin Hindu chi tha naupangte chuan Ambedkara hi an hmusitin an tinawmnah em em thin a.

Naupang lehkha thiam thei tak anih avangin Baroda Maharaja, Gaekwada chuan a lehkha zirna atan Scholarship a pe a. 1916-ah New York-a Columbia University atangin Ph.D. (Economics) a hmu a. “Untouchable” zinga Ph.D. hmu hmasa ber a ni.

India rama a lokir leh hnuah amah chawmtu Maharaja Gaekward-an Minister-ah a dah a. Minister meuh pawh nise “Untouchable” a nih avangin tumahin an in an luahtir phal lo va. Parsi mi Hotel chheteah pindan pakhat luahin a awm a.  Minister lai ni mahse a hnuai hnathawktute chuan an hmusit em em a. Office Clerk-in File-a a hming sign tur a pek dawn pawhin a kutah a pe duh lova, dawhkanah a vawm thin a. A hnuaia hnathawkte dawhkana a kal pawh an phal lo a ni.

Hetianga inhmuhsitna hi Ambedkara chuan a tuar hram hram a. Mahse Hindu chithaho chuan a awmna Hotel atang chuan an hnawhchhuak leh ta zel a. Baroda atang chuan Bombay (Mumbai) ah a kal a. Hetah hian Sydenham College of Commerce-ah Economics Professor a kum 2 a tan hnuah London University-ah Law a zir a, Doctor of Science degree pek a ni a. India ramah a lo kir leh a, 1924-ah Bombay High Court a zawm a.

December 25, 1929-ah Ambedkar hian India rama Hinduho thin thawng laih thei thil a ti a. Chu chu chi leh chi inthliarna nemnghehna atana Hindu sakhaw zirtirna lehkhabu Manusmruti (Code of Manu) chu mipui hmuhah a hal a. Hemi kum hian Legislative Council of Bombay Presidency-a Member atan ruat a ni a. “Untouchables” ten Hindu Temple-a an pathian an biak an lo phal loh thin chu Ambedkara avang hian phalsak an ni a.

Ambedkaran Hindu chi thain an rahbehte zalenna suala a beihna hian zawi zawiin rah a chhuah zela. Kumpinu sorkar beng pawh a thleng ta a. Kumpinu Prime Minister-in 1930-a Round Table Conference a kohah pawh Ambedkara hi Hnam Hnufual rahbeha awmte aiawh turin sawm a ni a. He Conference-ah hian Ambedkara hian Hnam Hnufual rahbeha awmte tan a hrana inthlanna (Separate Electorate) neih nise tia rawtna a siam chu pawm a ni a. Mahse itsikna avang nge, Mahatma Gandhi chuan a dodal a, “thih thlenga chawnghei” a tum ta a., Gandhi nunna chhan nan hian Ambedkara chuan “Separate Electorate” neih chu a nawrzui ta lo a ni.

Ambedkara hian Hnam Hnufual, Hindu chithahovin changpat ang maia an rahbehte chhanchhuah tumin 1916-1935 thleng a bei a. Hemi atan hian zirna leh kawng hrang hrangin amah a inbuatsaih a. A beih nasat poh leh a beidawnna a thuk zawk a. A tawpah chuan khawvel nghawng laih thei ngaihdan, “Hindua piang ka ni a, duhthlang thei ka ni lo. Hindu ni chung chuan ka thi lovang, duhthlang thei ka nih avangin” tih hi 1935 khan a puangchhuak ta a. Hun dangah chuan, “Zalen duh tan chuan Hindu a nih theih loh” a ti hial a. Hindu sakhua atanga Sakhaw danga inleh chungchang hi “Annihilation of Caste” tih lehkhabuah chiang takin a ziak a ni.

Rahbeha awmte leh India zalenna atan hian Ambedkara hian a thawk zui zel a. Indiain zalenna a hmuh dawn khan India Constitution duangtu, Constituent Assembly Chairman atan ruat a ni a. Ama zarah Dan hmangin “Untouchability” chu tihbo a lo ni ta a. India-in zalenna a hmuh kum 1947 atanga 1951 thlengin Law Minister a ni a. Mahse India Danpuia Hnam Hnufualte Rahbehna tibona tur ama hova duanchhuahte chu tihlawhtling turin sorkarin hma la tawk lova a hriat avangin 1951-ah Law Minister a nihna atang hian a bang a.

Hindu chi thaten chi atchilhna avanga sakhaw hming chhala an mihringpui, Pathianin ama anpui (image) a a siamte an rahbehna atanga chhanchhuah tuma thi leh thau pawlha kum 46 chhung zet a beihna chuan hmuh theihin rah a chhuah mai loh avangin Ambedkara chuan 1965 khan Nagpur khawpuiah Hindu sakhua a basan thu a puang a. “Hindua thi lo tura duhthlanna a nei” tih 1935-a a lo puan tawh chu a tihlawhtling a. Ambedkara hian a thuihruai 3,00,000 te nen Buddhism sakhua an vuan ta a ni. A hnathawh ropui tak avang hian Ambedkar hi India rama chawimawina sang ber Bharat Patna pek a ni.

Hnehchhiah tuarte Ambedkaran heti taka a veina chhan hi Evangelical Theology vang a tih theih awm e. 1600-an East India Company-in India ramah sumdawnna a rawn nei tan a. An thupui ber chu a tam thei ang ber hlep a ni. Hemi tihhlawhtling turin thuneihna (power) vawr tawp an neih a tul a. India ram miretheite chu engmah sawi thei lovin hmanruaah an hmang a. Charles Grant-a leh William Carey-ate chuan hei hi a dik lohzia an auchhuahpui a. Charles Grant-a chuan British Evangelical Kristian 14te hnenah lehkha a thawn a.

Rev. Charles Sumeon-a chuan Grant-a lehkha hi bawhzuiin Cambridge-a zirlai thiam thei ber ber Henry Martin leh Clauduis Buchanan-ate chu India rama kal turin a fuih a. 1790-ah chuan Evangelical Kristian thawm na tak, sal chhuahna tur buaipuitu William Wilberforce-a leh Grant-ate chu an inchhar fuh hlauh a. Wilberforce-a zarah hian Grant-a chu East India Company Chairman leh M.P. atan thlan a lo ni ta a.

Tun hma chuan India ram miretheite hian khawvel finna an zir phal a ni lo. Grant-an dinhmun tha a chelh atang hian East India Company leh Hindu chi thaho hnenchhiaha awmte chuan Pathian anpuia siam, zalenna nei an ni tih zirtirna an dawng ta a. Hindu hmeichhia an pasalte thiha a ruang halnaa an hal hlum thinna Dan SATI pawh tihbo a lo ni ta a. Grant-a leh William Darey-aten mihring zalenna Bible atanga an zirtirna hian Raja Ram Mohan Roy-a te, Lord Macaulay te, Mahatma Gandhi te, Ambedkar-a te leh Nehru-a te rilru a hneh a. Kumpinu sorkar awpbehna atanga zalenna bakah khawtlang nuna zalenna thu tlangaupuitu an lo ni ta a ni.

Han duham hlek ila. Vawiinah hian Mizoram mipui tam zawkte hi duhthlanna hmanga roreltu atana kan thlante leh kan rawngbawl tura hlawh neia kan chhawr sorkar hnathawkte rahbehin kan awm mek a ni. NLUP leh sorkar atanga tanpuina dawn loh hlauvin kan thaw dep dep a. Sorkar hnathawk awm chhunte lah “transfer” leh “ban” hlauvin mahni ngaihdan pawh kan sawi ngam tawh lo va, sorkar hna awm chhunte lah chu “chi thaho” (Hindu chitha, Hindu za zela 5% te chauhvin fatu hlui an kil thei angin) za zela 5% emaw lekin an insem zo zel a.

Thiamna neih aiin Hmelhriat tha neih a tangkai zawk ta a. Kohhranah pawh hotute duhsak hlawh tumna avang leh lansarh duhna avangin thawhlawm kan thawh tawk tawk a. Thawh tlem bik nih kan hlauh avangin Missionary chawmna tur thlengin “puan hnuai” atangin pawisa sawhthlak tur kan zawnga, chhungrila hlimna tak tak nei lovin mi hmuha mawia lâm ta mai maite pawh kan awm ta! Drug leh zu ngawl vei veitute hian Drug leh zu aia sim harsa zawk “Ngawl” kan vei avangin kan Hnam hi a dam thei lo a ni. Ambedkar-a anga mahni sakhua leh nihna kalsan ngam, Chhanchhuaktu (Redeemer) kan mamawh a ni.

Chhiar zau duhte tan:

1. India : The Grand Experiment, Vishal Mangalwadi.
2. Missionary Conspiracy : Letter to a Post Modern Hindu : V. Mangalwadi.
3. Escape from Reason : Francis A Shaeffer
4. Caste, Conflict and Ideology : Rosalind O’ Hanlin.
5. The Quest for Freedom & Dignity : Vishal Mangalwadi

Similar Posts:

Recent Posts:

24 Responses to “Baba Saheb Dr. Ambedkar”

  1. 1
    chemtatrawta Says:

    Chhiar ang

    Report this comment

  2. 2
    TuaiSialA Says:

    A bengvarthlak e.

    Report this comment

  3. 3
    H.Vangchhia Says:

    Tun hma chuan India ram miretheite hian khawvel finna an zir phal a ni lo. i tih hi Dumka district, Bihar a Santal ho (Mizoram a dumka kan tih mai) te chu tun thlengin pawl 4 bak zir anla phallo niin ka hria, a dik em aw? Hei hi British hunlaia British sa (flesh) an ei vang niin ka hre bawk, dik tak maw?!!

    A bengvar thlak e (Y)
    A hming ngawt pawh khi untouchable awm anih khi lam ahar hrep mai.

    Report this comment

  4. 4
    CFL Says:

    A va ngaihnawm teh reng em. Good Post.

    Report this comment

  5. 5
    chemtatrawta Says:

    Ka chhiar chhuah dap chu aa.. post tha tak a ni.
    Para tawp lam hi pet lawr lo deuh la chu a tawi deuh hlek tur..
    BR Ambedkar hi a back story pawh a awm, Engvanga Constitution draft tura dah nge an nih??a thiamna vang hrim hrim nge, midang an awm thlawtlo nge…??..comment tawp lama sawiah kan khek ang.. (H)

    Report this comment

  6. 6
    H.Vangchhia Says:

    #3 khi ziak belh zuai:

    Santal ho khan British lakah an hel vak khan, nasa takin hma an sawn ta mai si a, British ho khan an hriamhrei tha tha an hman bakah an bum ta a, an thangkamah an awk ta. Khami an indo khan Santal (Dumka) tamtak an Martyr a, an chak leh tawhloh nan theih ang angin hma an la pawh a ni mahna, lehkha zir san an remtih loh chhan te kha!

    Report this comment

  7. 7
    kilung Says:

    Ava sei tha ve aw… (Y)

    Report this comment

  8. 8
    rawihteamizo Says:

    Ngaihnawm khawp mai. Neo Buddhist Movement bul tumtu a nihzia te han tel sela a ngaihnawm lehzual ngawt ang.

    Report this comment

  9. 9
    Sony Says:

    Dr.Ambedkar hi lo politics ah lo in hmang lo se chuan India rama Scheduled Castes ho chan chu a chhe lehzual viau ang.

    Report this comment

  10. 10
    Tluanga Says:

    Hindu atangin Buddhism. Kristian-ah inlet turin khatih laia kristian te khan Missionary hna lo thawk se, thlaraubo an va hruai lut hnem dawn em!

    Report this comment

  11. 11
    rawihteamizo Says:

    @10. A inlet tep asin. Mahse Goa-a hmun pakhatah a inkhawm a, an lo inthliar ve khanglang a, ka ui teh mai ania.

    Report this comment

  12. 12
    kilung Says:

    Ngaihnawm hle mai, “Bharat Patna”tih lai hi ” Ratna” tih tur ni awm tak ani. (Y)

    Report this comment

  13. 13
    mirage_isme Says:

    ka post sual.

    Report this comment

  14. 14
    mirage_isme Says:

    heta post tum saw tah ka post :-D

    Report this comment

  15. 15
    Sangpuiipa Says:

    Bengvar thlak khawp mai.

    Report this comment

  16. 16
    chhana Says:

    Ka lo hre chiang mang hauh lo maia; i rawn post chu ka hlawkpui kher mai. (Y)

    Report this comment

  17. 17
    eL Says:

    kan piancham a in ang…mahse …
    Chuan..a beih nasat poh leh a beidawnna a thuk a tih lai khi ka vei…beidawnna tih tak hi…
    Chuan..admin te khan Patna khi thlaksak u la a lawmawm ngawt ang..hetiang post tha chu uluk taka vawn chi a ni..

    Report this comment

  18. 18
    rose10 parvuli Says:

    he pa (Y) (Y)

    Report this comment

  19. 19
    saitawka Says:

    Long live Ambedkar. (Y)

    Report this comment

  20. 20
    malsawm Says:

    a ngaihnawm hle mai,a bengvar thlakin zirtur tam tak min pe bawk. A ziaktu chungah lawmthu ka sawi bawk e

    Report this comment

  21. 21
    lushai_er Says:

    “Han duham hlek ila. Vawiinah hian Mizoram mipui tam zawkte hi duhthlanna hmanga roreltu atana kan thlante leh kan rawngbawl tura hlawh neia kan chhawr sorkar hnathawkte rahbehin kan awm mek a ni.”

    Tunge rap bet che han sawi teh ? Ka kephah hlai tak hian kan rap bet ve teh ang.

    Report this comment

  22. 22
    van damme Says:

    Kan chhiar chhuah dap chu le,a ngaihnawm hle mai.Dr.Ambedkar hi chu ngaihsanawm tak a ni,a thawhrimna te hi a hlu a nia.Very good post. (Y)

    Report this comment

  23. 23
    he pa Says:

    Thanks.. ka post ka lo vil hman lo a, mitthi kan neih avangin sorry!!!.. in hlawkpui ve ngei ka beisei

    Report this comment

  24. 24
    muantea Says:

    Ambedkar hi a thih hnu pawhin hmuhsit leh rahbeh a la ni zel niin ka hre ve tlat. A chhan chu a piancham hi kumtin holiday a puan chawp a ni ziah. Holiday list-ah hian an dah lawk ngai lova, a dawnah chhuti-ah an puang chauh zel a ni.

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.