Amah Pu Rokungate’n a mawi leh ngaihnobei thei ang berin, ‘Kan Zo tlangram nuam, Chhawrpial run i iang e. Hal lote’n lungruala darang kan lenna,’ tiin lo phuah khaw mawi hlauh lo phei se, kan ram hi zawng Cachar phai vai ngam loh vanga zo fa thalai rualte tualchaina tur zawl zau nuam leh lei rem zawk, hei zat hi kan chan tawh hnu phei hi chuan, han fak mawi leh chuan ngaihna hi awm mawlh hian ka hre thin lo. Tehkhintu thiam takin, “Kan ram ve hi zawng, changkha hi a dung zawngin a lai taka zai phelin dawhkanah hian dah ila, chutiang ang vel chu ani e” a ti hi, a dik khawpin ka hre thin. A leilung hi a rualrem loin; a chhenchhe em em mai a, mi ram awh thu awm suh…awt lo thei lo lah kan ni bawk si lo. Chungkhuanu hian hleih bik a nei ani lo maw tih mai palh awl tak zawng ani. Chuti chung chuan kan ram, ka pian leh seilenna, ka hmangaih ngawih ngawih chu ani si. Pu Rokunga mit leh rilru ang kha pu ni ila zawng, lung zawng a awi mahna le! Kan ram leilung leh a chhunga chengte hlutna hmu thiamtu ani ngei ang, a fakawm e.
Achhunga chung zofate, ka zo hnahthlak leh thisen zawmpui, pi pu thlah chen atanga ‘tlawmngaihna’ vawiin thlenga kan hnam nuna bet lah kan ti pamhmai zo ta hian ka hre thin. “Khaih, khaih lo ngaithla rawh u, naktuk zingkarah, tuikhur hiat tura nula tlangval hnatlan tur ani e,” tia, kan veng/khaw Tlangau au thin pawhin, tunlai hunah chuan, “Khaih, khaih lo ngaithla rawh u, naktuk zingkarah, tuikhur hiat tura nula tlangval ‘tlawmngai’ hnatlan tur ani e,” tiin an au ta. Heti hian ka ngaihtuah zui a, tlawmngaihna hi a ngen a inngen chhuah chi nge, a sawm a insawm chhuah chi? Ani thei lo, Mizo nunah hian ‘tlawmngaihna’ hi tuma ngen leh sawm emaw phut chhuah tur emaw chiin a awm lo. Mizo nunah hian a bei nghet tlat a, phut leh ngen chhuah emaw sawm leh cho chhuah tur chi angin a awm lo asin, tiin ka ngaihtuah zui a. (Entirna: Kan hnam pasaltha Taitesena khan, an ram vahnaah an zinga upa pakhatin, “He lung chu, Lungtat atan ava itawm em ve aw” a ti zauh ni tur a ni. Pasaltha Taitesena chuan tumahin nang ah hawsak ta che an ti lo chungin, ngawi rengin a iptepuiah khungin a ah hawsak a, an upate inah chuan a pe ta mai a.)
Mizo hi hnam huaisen leh kawlh tak niin kan insawi fo thin a, kan lo ni reng em tih pawh hi chhut chian tul tak niin ka hre thin. Pi leh pu, thlahtu lam kan thlir chuan kan Mizo ‘Pasaltha’ chhuanawm tak tak, mutmu min lo tuahsan tawhte ngaihtuah chuan, a dik alawm tih mai theih tur niin lang thei mai awm e. Mahse e, tunah chuan chung hun lai chu keini thangtharte hian kan thleng phak ta lo ani lawm ni? ‘Thian chhan thih ngam’ tih tawngkam mawi leh zahawm tak khan, kan ramah hian hmun a luah tlem ta tial tial nia ka hmuh tlat thin hi, a dik anih chuan, Pasaltha Chawngbawlate, Burkhawni pa ang te kha an va ngaihawm lehzual em! Fam lul suh se, ‘Thian chhan thih ngam’ tih tawngkam hi, thangtharte nunah zual zawkin a taka hmuh turin lo par vul zel teh se.
Kan thupui theihnghilh ta emaw min lo ti hman ani maw? Theihnghilh awzawng lo mai. Kan han sawi tak, Mizo nuna bet tlat Pu Rokunga’n kan ram alo phuah chhan ang rilru khi pu ila. Tlawmngaihna Mizo hnam nuna bet tlat hi, thangtharte rilruah pawh mite phut leh cho chhuah ngai loin, nunpui mai ila. ‘Thian chhan thih ngam’ rilru hian kan hnam thinlungah bu khuar nghet sauh sauh se. Hei hian kan pi leh pute kristian an nih hma nun mawi tak kha a kan hnamah a chawi nung anga, kristian kan lo nih tawh hnuah phei chuan; kristianna nena inrem Zo nun mawi, Krista rilru nen, kan ramah heng hi kan vui liam thei ngei ang: Chungte chu:
a – Hnam/chi bing inlakhran duh tlatna rilru.
aw – Eiruk leh hlemhletna bawlhhlawh
b – Ruihhlo ngaihna sual
ch – Hmeichhiat mipatna hman sual
Heng hi kan Lalpa lo kal hma loh zawng khawvela awm reng tur an ni. Anna Hazare do hneh mai mai chi niin alang lo, tihnep erawh thiltheih ani tih erawh rinhlelh tur ani lo. Amaherawhchu kan Zoram bikah hi chuan, Anna Hazare aia thiltithei pi pute chena Mizo nunphunga dikna leh Lal Isua Krista Lalna ram anih avangin, kan kristian hma pawha heng ang hi sawi tur awm awm lo khawpa ram thianghlim kan ni niin ka hria, tuna kristian kan lo nih tawh hnu phei hi chuan KRISTA zarah Hnehtu kan ni thei lehzual a ni. Hawh u tan i la thar ang u.
Similar Posts:
- Zo Par Mawi
- Tlawmngaihna
- Mizo Tlawmngaihna hi a Kristian ka ti!
- Hai ang tho r’u “Tlawmngai Val rual”
- He ram, He Hnam hi…
September 27th, 2011 at 8:31 am
Report this comment
September 27th, 2011 at 8:40 am
Hmm chhiar ila..
Report this comment
September 27th, 2011 at 8:41 am
Tan lak na tur kan ngah khawp a ni.
Report this comment
September 27th, 2011 at 9:36 am
Ka chhiar hman rih lo out a ngai si……….
Report this comment
September 27th, 2011 at 10:44 am
“A tha hle mai”, ti liam mai lo va, a tak a zawm tum chi a nih hi a.
Report this comment
September 27th, 2011 at 3:19 pm
“kan ram hi zawng Cachar phai vai ngam loh vanga zo fa thalai rualte tualchaina tur zawl zau nuam leh lei rem zawk, hei zat hi kan chan tawh hnu phei hi chuan”
Vai ngam lo angah i in ngaih chhung chuan i ngam ngai lovang. Kan pi leh pu te kha chuan an ngam thin khawp mai. Cachar hi hmanlai chuan ram ruak a ni. Sap ho khan thingpui huan kha an rawn siam a, kan sai ramchhuahna ngaw in thiat ti khan kan pi leh pu te khan an lo zuk hauh thin anih kha le. Tin, phai khaw lumah ai chuan zo a chen chu a nuam zawk i ti lo em ni?
Report this comment
September 27th, 2011 at 3:50 pm
Hei chuan min hneh mange a!
Report this comment