Chhandamtu’n a tuar

May 20th, 2012 7:00 am by PKfanai

Mite angin Khawpuiah chengin, fai leh nalh tak taka incheiin Office changkang leh nuam takah daihlim hnuaiah hna a thawk lemlo naa, Pu Robert-a chu mi ramvachal tak leh chak phiarfut mai ani bawk a,tuna a eizawn dan; Thingzai tur kih a eizawn chu hrehawm ati ngai lo a, a hlawk ve thawkhat bawk avang chuan rilru engthawl tak leh nuam ti takin a thawk thei thin a ni. Nupui hmeltha leh fel tak, hmeichhe dang an awm ve tih pawh hrechanglo khawpa a hmangaih Anne-I a nei a, a nupui pawhin a hmangaih takzet niin a hre bawk a, a pasal bulah chuan a hlim tawk a, hmun dang a ngai bik chuang lo. Fapa duhawm zet mai an neih hnuah phei chuan, tu dang an ngai lovin an hlim tak zet a ni.

Tin, an awmna hi Khawpui daifem hmun fianrial tak leh Compound zau tak, thing zai tur chi an din thelh sungna a ni a, Beram venthiam Uipa hrawl tak mai leh mihring ang deuh thawa fing, a pute chhungkaw tana rinawm an nei bawk a, Ramsa lakah pawh an him phah viau a ni.

Zing tinin a nupui duh tak chuan chaw a siam sak a, chu chu a pai thin a. Mahse, enginnge mawlh ni? Vawiin chu a pai theihnghilh tlat mai. Anne-i nau chaw hrai tur huan an pa chawfun theihnghilh chu a hmuchhuak ta si. An pa riltam tur chu ngaingam lovin va pek a tum ta. Engtinnge a naute chu nita ang le? Chutiang ramhnuaia han puak atan chuan ala sen lutuk si, tin a rittham ve tawh bawk si a, a buaithlak dawn bawk si. Tichuan, naute mutnaah chuan dahin an uipa Rover-a chu biain apu hnena a vathang lawk chhung chu naute chu lo veng tlat turin a chah ta a. Rover-a pawh chuan hrethiam takin a mei alo hem vut vut a. Tichuan Pi Anne-i chu hmanhmawh takin an pa chawfun keng chuan a chhuak ta hlawk hlawk a.

Pu Robert-an a nupui hmanhmawh taka lokal a hmuh chuan, a ngaih a thalo hle mai a, an fapa a rawn paw bawk si lo. Tichuan, thilawmzia te a hriat hnu chuan, chaw chu a ei sawk sawk a, naute an ngaihtuah em avang chuan, hmanhmawh takin an haw leh ta a.

In an thlen dawn chuan, an uipa Rover-a chuan a lo lawm peih vaklo a, a hmui-hmai velah chuan thi a kai deuh luai bawk a. Tin, an fapa chu khawiah nge a awm tak le? Pu Robert-a lungphu a inthumrawn ta tluk tluk mai le. Thil awmzia ahan ngaihtuah vang vang a, Pi Anne-i khan eitur pawh hnutchhiah lovin hmanhmawh takin a kalsan kha ani a, a riltam hian nausen chu a lo ei ani ngei mai le. He Ui chak leh kawlhsen zet mai, awlsam taka Ramsa mana, phetthlua sehhlum thin leh sahring pawh ei thin chuan an fapa nausen chu a lo ei ani ngei mai le.

Pu Robert-a inngaihtuah thinur lutuk chuan, a uipa chu a tham a, aPistol chu a kaah a rawlh lut a, kahhlum a tum ta a. A nupuiin a lo khapna pawh chu ngaithla duh lovin, “Nang Uicho rinawmlo hi, dam tlak ini lo ve, Kan chhungkaw ti mangangtu leh tichhe vektu ini e” ti pahin a Pistolchu a hmetpuak ta mai a. A Uipa duh em em thin chu a tla zawi ta hnawk mai a ni.

Chutia a silai kah riah chuan hla deuh hleka hnimbuk kar atang chuan nausen tap ri an hre ta a. Rang takin an va tlan a, an fapa chu pang him takin alo tal tiat tiat a, a thawmhnawte erawhchu, a tet nual a. Pi Anne-i chuan lawm lutuk leh hnukulh teuh chung chuan a pawm ta var a. Pu Robert-a chuan hnu chu a han chhui zui deuh a, a piah lawkah chuan hnim hi a lo pe sul mai a, thi te pawh a lo far nuaih mai a. Enge a hmuh tak le? Chinghne lian mang kheng mai hi thiina a bual nuaih chung hian a lo thi reng mai a ni.

Pu Robert-a chuan, a thil hriatsual leh tihsual pawi leh rapthlak zia chu a hrechiang ta kher mai. Chu Chinghnia chuan a fapa nausen chu lak a tum a, a Uipa huaisen leh rinawm tak chuan thihngama lo chhanin ama nunna atan pawh hlauhthawnawm khawpa beiin chu chinghnia chu lo beiin nausen nunna chu a chhanhim alo ni reng si a. A Fapa a hmangaih leh a duat em em, an chhungkaw hlimna ber nunna chhanhimtu chu, a fapa nunna suattu leh an chhungkaw hlimna tichhe vekt amaw tiin kut alo thlak hman tawh si. A Uipa awmnaah chuan a va tlan vat a, duat takin a chul a, a nunna chu chhanchhuah leh theih dan a awm lawmaw tiina han bei sateh a, a lo tlai lutuk tawha, a sawt tawh si lo. A bing mup mup mai a, a inchhirin ban a chen mai nilovin a pel takmeuh a ni. Theih ni sela , a Uipa rinawm nunna chhanchhuah leh nan chuan, ama nunna pawh chu a ui hauh dawn lo naa, awmzia a nei tawh si lo…Mi a ang maiin a ui chu a pawm ngawih ngawih a, chetsawn zai reng a rel theilo a ni.

Keini Zofate uihum zat lek te pawh, He kan tlangram chhengchhia leh ngawdurpui karah hian in 50-100 vel lek leka inbawk hrangin kan lo vak ve a. Kan zavai pawhin singkhat emaw awrh kanni awm e. Chutah Sahrang bakah khua leh khua kan la indo a, Hnam dangte nen kan la inrun tawn lehnghal a. He Khawvel changkanna hi kan hmuh phakah a awm lo va, Kumtin lo nei sawn zelin kan vak kual mai mai kha a ni a.
Chutih laiin, kan velah hnam fing zawk leh a mak amaka tam Bengali hovin min hual vel bawk si. Khatih lai khan Pathian hian Missionary-te hmangin min rawn zawngchhuakin, Sapho Finna leh thiamna te min rawn hlanchhawng talo se la, Khauh takin min awpkhawm talo se la, kan hmabak hi a va thim awm em. Hmar lamah Cachari ho Bengali hovin an chim ral kan hmu a, Hmar thlang lamah Tripuri hnam ropui tak ni ve thin te, Ramsa anga humhalh ngaia awma Bengali hovin an chimral kan hmu a, Thlanglamah lah chuan Mire ho leh Chakma ho pawh Bengali hovin an chimral lo chauh ani bawk si( Chakma ho hian Mizoramah District Council an nei ta hlauh va, an vannei hle a ni.)

Tunah chuan India rama Lehkhathiam tehnaah pahnihna kan ni a, kan tlangmi puite zah kan kai phah a, Engmah Leihnuai atanga thilhlu laihchhuah tur neilo leh, Leilet tur phaizawl sawitham nei silo hi, kan vela tlangmite awh thamin kan awm a, Vaiin min chim ve viau kan tih laiin, North East a kan tlangmi pui state dangte ngaihtuah chuan, Foreign amaw tih tur khawpin kan tawng kan hmang a, kan la hlang tha a ni. India vai hovin Hindu rilru pu rana Cultural assimilation an tumna hi hrethiam lovin, min hmangaihtu zawk amaw tiin Hnam Sakhua te kan la chawi vung a, Min chhanchhuaktu leh Hnam anga min dintu Khatih lai huna hnam ropui leh changkang berte helai ramngaw pilrila cheng Ramsa u deuh awrh te min rawn zawngchhuaktute hi, inti fing takin kan han sel ve baih baih mai thin hi zawng; Kan inchhir hian ban a la chen ve palh ang e.

Nagaland te Arunachal te hlei hlei hi Chanchintha avanga Lawm tur chu anni maw le. Hnam intiat tawk tak tak inpawlhsawp nulh mai anni a, anmahni tawng bil aiin Assamese leh Hindi an thiam zawk mah a, Public meeting reng rengah Tawng hman bik annei thei lo va, Assamese leh hindi an hmang lo thei thin lo. Kristian Missionary ten an tawngin Bible an lehlin sak a, Hlabu an siam sak a, Inkhawmna leh Sakhaw thila punkhawm naah an tawng ngei hmang tura fuih leh zirtir an ni. A dik a dawk hreve mang hleilo hian Hnam Sakhua be ho hian, “Lost of Culture, Lost of Identity” an han ti ve a, Sakhaw hrang hrang tihdan an entawn kual duk duk a, Hindu deuhvin sakhua an be ve a. An hnam leh Culture humhalhtu dik tak chu Foreign Sakhua an tih Kristianna hi alo ni reng si.
Han Sermon chhunzawm hluah zel a chakawm viau na a, a sei lutuk ta. Duhtawk phawt teh ang.

Similar Posts:

Recent Posts:

103 Responses to “Chhandamtu’n a tuar”

Pages: « 1 2 [3] Show All

  1. 101
    malsta27 Says:

    Nia mawle a hmangaih vek alawm dik chiah e. kan va sawi ngun ta ve……….philosphy a formulate ka tum loh khi mawle……..Pathian hnathawh dan leh chetdan mihringte a kan hmuh a mak kan tih a science chi hrang2 a kan zir lai hian Formulate tih lampang a hi chu kei mihring a zawnga mi khawlhkhawm ber mai tih tur ang chi in a duan chu a tih a tih chi ah ka ngai lem love.

    Personal lutuk maithei mahse chumi chu en chiang ta i la khawtlang, kohhran khan i mimal mizia a kha a siam a chumi tak chu a ni reng a lawm. just as i am kan tih chuan kan khawtlang leh society kha a tel lo thei tlat lo chu2 kalkawp sa a ni tlat. Mizo kristianna hi ka duh khawp lo ka ti lova, hmasawn zel tur kan nih ang leh engtin nge hma kan sawn zel ang tih lampang zawk in a ni phak ang chin2 a thahnemngai taka kan tan reng ni. Nangmahni a kha a lawm duh khawp loh hmel zawk, Mizo hnam mawl tih zawng2 in chhak chhuak ang reng bawk si a, duh khawp in ti leh tho bawk si. :-P

    Nia, movement tamtak hi a hlauhawm mahse chutah chuan Pathian rin ngam hi a pawimawh thin a nia, a khawih chhiat theihdan tur zawng2 hre chunga kal ngam a ngaih chang a awm thin, Pathian tlai ngai lo kan neih chhung chuan…….Sap culture lam ka sawi awm thawm reng2 ka hre lo, Zo-sap te rindan ka ti mai a ni e…..ka duhtawk tawh a nge, in mi hmuhdan ang2 leh ngaihdan ang2 chuan min lo hmu tawh mai teh u……ATC lam in ni maithei ka hre lo, mahse mualpho na lam emaw tih hnawn sak emaw, in zirtir/hnathawhna ah a awm a nih chuan ngaihdam ka dil e. its just my humble opinion/experienced.

    Report this comment

  2. 102
    PKfanai Says:

    Min ngai ropui thei lutuk hi ka nuih a za deuh thin. misuala ka rawn tirh khan, Mission(Ramthar) Secretary amaw ka nih te an tia, no-nick-a lah khan California a Seminary a awm mekah te min ngai a. Tunah lah ATC Lecturer-ah te min ngai a, A lawmawm thin e.
    Malsta hi ka hmuh dan che chuan, Religion lama Doctorate tilai emaw, Missiology lam ti mek i ang a, i Philosophy hi ka man lo amaw i tia, ka man lutuk. I Theology pawh hi sawi dawn ta ila, ka sawisual tamin ka ring lo :-P “Sakhua zawng zawng hian Pathian thuhmun pakhat an be vek a, an hriat dan a hrang mai mai a ni, Chu Pathian pawh theihna chu Isua hi a ni” tih hi i Theology ani hial lo maw? ;-) Tin, tunlaia Missiologist ho thu vawrhlar tak, Eng Sakhuaah pawh Isua a inphum ru vek a, chumi hmang chuan beih tur” tih te pawh hi i vawn tlut ka ring. Keipawh dik tak chuan, Missiologist ve tho ka nia, Pathian ram a lo zau a, a lo lanfiah a, a lo ngheh deuh deuh hi ka duh leh tum ber chu ani mai. Kan Zosap ten an Strategy hmanga Mizote leh Mizoram Kristian rama an lo siam thei hi a ROPUI thlawt lo maw? an hlawhtling anih chuan an Strategy chu a tha hle ani mai lawm ni? Min chhuahsan hnuah hian kan buai ta deuh ani zawk lo maw? A chunga ka han sawite pawh khi ka paihthla hauh lo, Sakhaw dang biate hneh theihna tur anih phawt chuan a tha ka ti vek mai. Mahse, a SUAK erawh chhuahlo hram i la. I Philosophy pawh hi ka manlo amaw itia, ka man lutuk ania, Kan Hnam ze mil hian Pathian biak pawh tum hram hram a tha e. (Y)

    Report this comment

  3. 103
    saint sammoo Says:

    komen zawng2 ka print out a, hard copy in muangchangin ka’n zir keuh keuh teh ang.

    Report this comment

Pages: « 1 2 [3] Show All

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.