Saizahawla-5

January 14th, 2013 11:25 am by TuaiSialA

Tum khat chu Saizahawla leh a thiante pahnih Khawzathanga leh Ekchhetea hi hmar lamah rawlralin an rammu a. An kal zel a, Pherzawl khua an va thlen chuan Saizahawla chuan a thiante pahnih chu Pherzawl khaw daiah chuan a hnutchhiat a. Saizahawla chu khaw chhungah chuan a lut a, Zawlbuk-ah lutin tlangval pakhat bulah hian a va mu ve a. Chu tlangval chuan, “Zanina ka bula mu chu a va han lian em em ve maw le!” a khât tawk hian a ti ta fo mai a. Ani Saizahawla lah chuan Hmar tawng hian, “To tawk tawk rawh, mi i sukin thei noh ie. Ka i mu a suok a nih,” (Tawng tawng suh, mi ti muhil thei lo ve. Ka mut a chhuak a nia) tih pahin a nghawk leh sawk thin a. Mut reh hun a lo nih chuan a tho va, Zawlbuk-a an silai tun zinga a tha tha pathum chu lain silai dang zawng zawng kaw hmawrah chuan tui a thunsak vek a, Zawlbuk atang chuan ngawi rengin a thiante pahnih a hnutchhiahna lam pan chuan a chhuak ta vang vang a. A thiante pahnih hnenah chuan a silai lak chu pakhat ve vein a sem a, an khaw lam pan chuan an haw leh ta vang vang a.

An haw kawngah chuan a thiante pahnih chuan, “Hei silai pathum ngawt kan hawn si a, khua kan thlen tikah chuan heti hian i ti ang u hmiang; ‘Lam a hlat tham em avangin kan ral thah takte lu chu kan rawn hawn thei ta lo a ni e — tiin i muallam ang u; kan lalpa lahin ral lu siala aih a inhuam reng si a,” an ti a. Ani Saizahawla lah pek chuan ‘aih’ a ti lo va, ‘aw’ lah a ni na bawk hek lo. “E,” a ti ve mai a. A thiante pahnih chuan remti ni ve ngei turah an ngai a, thu delhkilh nan, “A sawi sawi sial chawiah,” tiin thu chu an thlung ta a ni.

Muallam hi Mizo lâm zingah chuan a ropui ber a. Pasaltha ral that tawhte chauh lo chuan an lâm thei lo va, pasaltha inchawimawina sang ber awmchhun a nih miau avangin a ropui dangdai chungchuang hle bawk a ni. Mi lu (ral lu) khai hawng thei (tawhte) tan chauhva lâm theihna hun leh hmun a nih miau avangin chutiang nun leh hun la tawng ve lote tan chuan chu lamtualah chuan inrawlh ve ngamna chi a ni lo. Tin, ral lu an khai hawn theih loh pawhin lam a hlat tham chuan ral lu chu a lo nam hman thin tawh avangin a aiah luvun sam telin an hîk a, an khai haw mai thin a ni. Chutiang kawngah chuan a rammute an rinawm tlan chuan emaw, ral lak sumte nena an haw a nih phawt chuan rinawm tawka ngaih an ni thin. Khuaa mite pawhin ihe lovon an muallamtir mai thin a ni.

Khua an thlen tuk chuan Saizahawla thiante pahnih Khawzathanga leh Ekchhetea te chuan lal thuneihna la hmasain muallam tur chuan an lo chhuak dun ta ngei a. An lalpa Pawihbawia pawh chuan a tûka sial talh tur chu a seluphanah chuan a thlun chhuahtir ta ruau mai le! Mahse, Saizahawla chu muallam tur chuan a lo chhuak duh ta hauh lo mai a! An lalpa Pawihbawia chuan a khawnbawl upa min chu a tir ta a. Saizahawla chuan tlang deuh mai hian, “Ral that si lova muallam zawng ka thiam ve zawng a ni lo ve, ka zah zawng tak a ni,” tiin a lo chhang ta mai a. Lal mi tirh chu mak ti leh beidawng tak chung hian a haw leh ta a.

Khawnbawlupa minin lal hnena thu a han thlen hun chuan lalpa chuan Saizahawla thiante pahnih chu a ko va, thu awmzia te a han zawh fel dim diam hnu chuan anni pahnih Khawzathanga leh Ekchhetea te chu an zak ta em em mai a. Hawi ngaihna pawh chu an hre ta mang lo hial mai a! Kawng laka an thu lo intiamkam tawhna angin Saizahawl chu Sial chawitir an tum dun ve ta thung a. An thu tiam anga a awm leh tak si loh avanga a se chawi tur chu an va thîng thla rawk a. Ani lah pek chuan eng danga chhang ta lem hran lo chuan, “Se hu silai pakhat ve ve chu ka pe daih tawh che u a ni lovem ni?” a lo ti sam leh ta et roh si a, anni pahnih ve thung chuan a tihmualpho em avangin, Kawng laka kan thu tiam tlanah khan i ‘aw’ ve a ni lovem ni?” an la ti zui ta talh a. Ani Saizahawla lah chuan, “Aw awkawng nang le, ‘e’ ka ti ve mai a nih kha,” a lo tih khum sam ta et si a. Chu an muallam tum ni chuan a thiante pahnih leh mipuite chu an kût chi lo hawi ve ta mai mai a. Chu thil chuan a tlangdung tluanin titi a tihtam phah ta hle a ni.

Tum khat chu Pawihbawia khawbawl upa min sangal khawng hrang tawh Darkhuma chu Keipui sum sarih zeta lian hian a seh a. Khawtlangin an zîm (hual) a. Saizahawla chu la mi leh sa lam a nih avangin a thinur hle mai a. Chu Sakei huai chu tihhlum ngei a duh a. In atang chuan a rawn infam (tek) chhuak ve ta a. Silai puin chempui a ak a, Sakei nen chuan inphingchilin inkhuainuai dun dawn mah se a infiamna thuam chu a duhtawk ve hle ni hian a hmel chu a lang a. Hemi tum hi chuan, “Sakei hi cho ngai a ni lo tih phei chu ka hria a. Mahse, ka hmaah ngei chhuak se ka duh a ni,” a ti hial e an ti.

Sakei lo chhuahna tur ngei nia lang khanpui (ngawizawn)-ah chuan tan a lo khaw a. “Ka hmaa a lo chhuah phawt chuan ka lo kap ang a, ka kap theih palh ta a nih pawhin min rawn zuan ngei ang a, ka chempui hian ka lo vai ang a, ka chempui pil hi chu a khawi laiah pawh ni se ka vai tlum zo phawt ang maw le. Chuti a nih loh vek pawhin ka vai tlang zo hrim hrim tur a ni,” tiin hachang thial meuh hian a insehruh a. Mahse, chu Keipui fing sual zet mai chu an hual thelh palh ta hlauh mai a! Hemi tum tluka Saizahawla thinur hmel hi tuman an la hmu ngai lo. A thinur ve thlu ngiang a ni. Chhunzawm tur…