The Other Side of the Story: Vaphai

April 30th, 2013 2:30 pm by Sandman

via Chhunga Maliana @ SPECIAL REPORT

Mizoram khawchhak, Champhai atanga chim lam km 92 a hla, Vaphai khaw VC awmna hnuaia awm, Tiau lui kama Saikhumphai Bawk hi kum 1987 khan, Vaphai khua, mi 4 leilet neitu te’n hnathawh awlsam zawk nan tiin thlam ang lekin an zu inbawk a. Helai leilet ram zawl hi Saikhumphai tih a ni a. A hming chawia Saikhumphai Bawk tih hi phuah a ni. Helai leilet hi buh tin 50,000 zenzawn thar theihna (150.00 Ha.) a zau leh leilet neitu In 80 lai awmna ram a ni a. Vaphai atanga Km 10 laia hla a nih avangin, leh lehlanga hnathawh a harsa a, a hmuna awmchilh chu a awlsam zawka an hriat avangin heng mite hi thlam ang lekin an zu inbawk ta a ni.

Tiau kam leilet hi a zau tham em avang leh a hlat avangin Vaphai khua leilet neitute chuan Myanmar lama unaute chu hlawhfa atan an ruai thin a. Chu chu remchangah lain, inhlawhfa anga awm siin, Burma lam atang chuan an rawn lut ta zeuh zeuh reng a. Burma ramchhung khaw hrang hrang atangin an lo lut zel a, an inchhek muk tulh tulh a, an ngampa zel bawk a;tichuan kum 2007 September thla khan LAD (Sorkar-ah)-ah Sub-Village dinhmun an lo dil ru ta a ni.

Sub-Village dinhmun an dil hi kum 2010 khan Vaphai VC lamin an hre ta hlauh a. Chumai ni loin kum 2011 khan Sazep khuaa Group YMA Conference-ah YMA dan kalhin ‘Parent Branch hriatpui lohin’ direct-in Branch YMA pek an lo dil bawk a; Group YMA rorel chuan YMA Dan kalh a nih avangin a pawm ta lo nghe nghe.

Hetianga thil an lo tih avang hian Vaphai khawtlang kalkhawm (Public Meeting) chuan July 22,2010 khan “Saikhumphai Bawk hi Vaphai-ah rawn insuan chho rawh se” tiin thutlukna a siam ta a ni. Khawtual mi indang thar tur te pawh in hmun pe rih loin “Saikhumphai bawk a cheng te an lo chhoh hunah, a rualin kan pe ang che u” tiin In hmun diltu te pawh an lo hnar zawk hial thin a.

A nihna takah chuan Saikhumphai Bawka cheng te hi India khua leh tui dik tak ni thin pangngai chu chhungkaw 5 chiah an ni a, a bak chhungkaw 59 chu Foreign atanga pem lut vek an ni. Mahse, chuti chung chuan an awmna ram a hrehawm a, Mizorama chamhlen an duh phawt chuan tiin vaphai VC lam hian hrethiam takin Ration Card leh Voter’s ID an neih a, India khua leh tui dik tak an nih theih nan nasa takin a pui thin zawk a ni.

Amahehawrchu, a lo mikhualtute tana kawhmawh bawl zawnga an chet chhunzawm tak zel avangin March 20, 2011 a Khawbung R.D.Block BDO Office a meeting-na ah Jan. 5,2011 a tih chhuah Electoral Roll a awm lo foreigner chhungkaw 22 hming chu an pe lut a; he meeting hian Saikhumphaia foreigner awm te’n 09.04.2011 aia tlai lovah India ram an chhuahsan ngei tur a ni tih Order chu Magistrate in tichhuak tura ngen te leh ‘Saikhumphai a foreigner te’n chhuak turin hma an la tak tak em tih pawh Police te’n a hmunah kalin endik bawk se, huntiam pelh hnuah an chhuak duh lo a nih chuan dan angin foreigner te chu man vek tur an ni ang’ tih te rel a ni a. Khawbung BDO ho a meetingah hian Saikhumphai aiawh pawh an tel a ni.

Saikhumphai Bawk hi Burma ramri hrula awm a nih avangin:
1. Ralthuam tawlhrutu te’n inchhek nan an hmang thin: Mi ti tih hriat loh, ramthuam phur te’n ualau taka an ralthuam phurhte singsain, Motor an chah a, helai hmun atang hian an phur chhuak fo thin a ni. Zan reha motor tlan thla a, a zan bawka kir lehin, chak taka Vaphai khaw paltlang motor tlan hmuh leh hriat tur a awm fo.

2. Ruihhlo titute tan tawmbuk tha tak a ni: Sorkar leh YMA khap thil, ruihhlo chi hrang hrang tawlh thintu te hian helaiah hian rawn inchhekin, Mizoram hmun dangah an kal darh pui leh thin a;chumaibakah, smuggling thil dang dang an tawlh nasa hle thin tih hriat a ni.

3. Nungcha, thing leh mau, ramngaw humhalh kawnga harsatna: Mizoram pumah Sorkar leh NGO (YMA etc.) te’n nungcha, thing leh mau, ramngaw humhalh hi ngawrh taka an kalpui lain Saikhumphai bawka cheng te ho chuan an awmna chhehvel a kan pawhin “vaphai ram a kang a nih khi!” an ti duh lek. Luidung sangha te hi an bomb a, luidung nungcha humhalh kawngah chuan chuan tur an nei lo.

4. Ran hrisel lo lakluhna hmunpui pakhat a ni: Helai hmun hi Burma atanga ran hrisel lo Mizoram chhung hmun hrang hrang a lo luhna hmunpui pakhat a ni.

5. Buhfai hralh ru: Saikhumphai Bawk-ah hian FCS & CA Deptt hnuaiah Retailer pakhat a awm ve a.Mizorama buhfai kan indaih loh em em laiin, ani hian Burma lamah buhfai bag khat (Kg.50) chu Rs.800 in a hralh thin tih hriat a ni a, hei hi Champhai DCSO hnenah pawh report a ni tawh nghe nghe.

Saikhumphai bawk chauh a ni lo, June 2,2011 daih tawh khan LAD Director chuan thuchhuah (vide No.B.12019/621/2011-DTE (LAD) siamin ‘Sawrkar phalna leh hriatpuina tell ova in benbel/awm hmun khuar hian sawrkar in relbawlna leh in enkawlna-ah harsatna tam tak a thlen mek a, chubakah Sawrkar phalloh leh vantlang tana thil duhawm lo siamna hmun leh thlenna hmun a nih fo avangin sawrkar pawhin hetiang hmuna cheng mekte pawh an khaw pangngaiah kir leh vek tur’ tih a ni.

Mahse, vanduaithlak tak maiin Vaphai lam ngenna leh Sorkar thuchhuak zawm loin ‘Human Rights case’ ang zawngin Court-ah an zual ko ta a ni….

Similar Posts:

Recent Posts:

19 Responses to “The Other Side of the Story: Vaphai”

  1. 1
    mate ainawn Says:

    Sei khawp mai..chh1ar dawn i la..

    Report this comment

  2. 2
    mate ainawn Says:

    Chhiar zo ta..ka rindan tawk vel a ni…Ramri bulhnai khua a Chhaklam Unaute boruak hi chu, a hmun a cheng tan lo chuan a hriat loh a…Sumdawnna, sawrkar phalloh thil a lo lut nasa a.

    Chuvang chuan, khilam chhuak tan chuan ngaihdan awmtawk rilru ah a awm thei tlat thin.

    Report this comment

  3. 3
    hlatekhua Says:

    Dan bawhchhiaa Mizorama lo luta, dan bawhchhe bawka cheng zui ta zel te, dan pawisa lo-a khawsa ṭhin te hi Mizote tan an hnawksak a, ngaihmawha dodal nachang kan hriat deuh deuh zel a pawimawh.

    Hetiang huna lo khawngaih ta bik tlat ṭhin leh sakhuana (= Kristianna) lo lam ri ve sek ṭhin te hian thil an chhut thui peih/duh/thiam lo a ni fo.

    Report this comment

  4. 4
    CFL Says:

    Hei hi ka pawmzawng tak a niin a dik ngeiin ka hre bawk

    Report this comment

  5. 5
    PKfanai Says:

    Mahni kihhnawk thianfai thei lovin hal fai an tum ta mai ava ang ve. Hnathawk tura an chah luh, an khuaa awm tura an duh em em, India khua leh tui annih theih nana Ration card leh voter i.d. Pawh an ngaihtuah sak thlap, etc. Lu a va tihai ve. :-(

    Report this comment

  6. 6
    RDAC Says:

    Zawhna mawlmang deuh!!!
    “Saikhumphai” hi engtia chhiar/lam rik tur nge?
    “Sai” tih lai tak hi Sai (Elephant) anga thluk sang tur nge?
    Sailo (hnam) a kan lamrik dan ang a thluk hniam tur?
    Ka lo buaina hi a ho ang reng vio a…

    Report this comment

  7. 7
    TuaiSialA Says:

    KHAPNA THUPEK

    Tunlai Saikhumphai thil thleng avangin mi thenkhat, Vaphai leh Saikhumphai vel bawr a mi Saikhumphaiah bengchheng leh buaina siam tum an awm nia hriat a ni a. Thil duhawm lo lian zawk a thlen lohna turin Saikhumphai mipuite himna ngaihtuah a tul a. Chuvang chuan Pu Lalthangpuia Sailo, IAS, District Magistrate, Champhai District chuan 144 CrPc, 1973 (No.2 of 10974) in thuneihna a pek angin Dt.29.4.2013 hian a hnuaia mite ang hian khapna thupek a chhuah a ni.

    1. Saikhumphai leh Vaphaiah mi 5 aia tam awmkhawm phal a ni lo.
    2. Ralthuam leh hmanrua engpawh tumahin an kawl tur a ni lo.
    3. Tuman midang bungrua leh thawmhnaw te phalna an nei a nih loh chuan an suasamin an tichhe tur a ni lo.

    Heng thupekte hi a bawhchhia reng reng chu 188 of IPC angin an chungah hremna lekkawh a ni ang a, he khapna thupek hian thupek chhuah a nih atanga thla hnih chhung a huam ang.

    SOURCE

    Report this comment

  8. 8
    Nirvana Says:

    PKFanai (#5) sawi khi ka ‘second’ e. Foreigner te Ration Card leh Voter ID nei tura lo tanpuitu annih vang ringawt pawn arson zawnga chet an hreh tur asin.

    Sorkar impotent (border control fel lo, social tension hre lawk tura police CID te bengngawng9 leh NGO te huangtau ta lutuk hi kan buai phah fo dawn ani.

    Report this comment

  9. 9
    chhangte_ll Says:

    Meitei ho khuan leilet neih theihna khi aia zau khi an neia, mahse ramdang mi kuthnathawk tur a an chahluh ka va hre love. Kuthnathawh hi Mizoramah hian mi hnuaihnung, sum leh pai lama tlachham deuh, tih atan an khek emawni thin le. Silchar kawngdunga khua angah te khuan leilet zimte bak kaih tur a awm der silova mahse Bengali hnathawk hmuh tur an awm nawk a…

    Engang pawhin insawi thiam tum mahse Vaphai khua te hian hmeichhia leh nunau ti thlabar zawngin an che a, kei Mizo pa hian ka thiam thei hlawl love.

    Report this comment

  10. 10
    Mister North Says:

    vaphai ka tan thei mawlh lo

    Report this comment

  11. 11
    Jennifer Lo Says:

    #5 (Y)
    thialtawk ai a tam sehthlak chu khati mai dawn a nih kha… leiletah chuan lochhawr mai mai rawhse an duh chen chen inhlawhfa pawh inhlawh hle hle rawh se, voter ID,ration card etc hi chu ram leh hnam hnuk khawih thil a nia, khawilai VC vote zawng emaw te hian anlo phuah/phalrai mai mai zel a kan ram leh hnam an hralh/zuar a ni false information sorkar anpek a vang poh a hrem theih anni

    Report this comment

  12. 12
    vakul Says:

    Thil pawi tak a ni. A hming ve chauha chhungkhat pa han nih pawh hian ka nupui fanaute chungah thleng se emaw…kei chu saikhumphaiah khian awm ila ka fate hi an duhthlan vang ni lo an nu leh pa te kan awm vangin awm ve se emaw an tan a rapthlakin a va na dawn em. An chet dan khi keima zawna ka thlirin a malsawm lo ka ti a ni.

    Report this comment

  13. 13
    Thang Kima Says:

    Aw le kan han in puang tak tak a nge, Saikhumphai hi Burma mi tam na a ni an ti za ah za ka pawm, tunah hian in 40 hal kang a ni a chu mi zingah chuan in 15 chu an mahni vaphai khua leh tui mi te an ni. A tam zawk te hi Hualngo mi chhak chuak dik tak Mizo tawng nei tu (Hualngo) Burma mi kan ni e.
    Vaphai ho in Saikhumphai hi Ruihhlo leh Zu leh Hel ho (mitha lo) ho awm khawm na an ti. Mahse hei e rawh hi chu dawnt mu hlum a ni em. Saikhumphai a Zu zuar a awm te hi Burma mi ni lo in an mahni Vaphai a tang a awm tha duh lo ho a rawn pem a chu ta tang chuan hna thawk paih lo in Zu zuar in Saikhumah khaw sa te an ni.
    Hel ho (Burma) hel ho awm na ti in Sorkar ah an zual ko hei pawh hi dawt muhlum a ni, Vaphai khua ah hian (Burma) hel ho hi an awm na zawk dik tak a ni e. Vaphai khua mi diktak Burma hel pasal a nei hi Mipa thum(3) a hming pawh ka sawi thei ang mahse sawi lo mai i la. Saikhum ah hel a buai tih hi sorkarah pawh ni se chanchi buah pawh in a la hria lo ang, Vaphai ah tih hlir ah a la ni e.
    Chanchi bu then khat ah chuan Sorkar in Buhfai leh Dal te supply te a ti a dawt vek a ni e. Leilet khua Burma in hnen leh Farkawn leh Thek te leh thek Pui khua te hian ei leh in mi buatsaih sak. Sorkar ho chu Ka pu Lalthanhawla chu Puja lam a la bui a ni ang a la hri lo.
    He thuah hian dikna chu Lalpa ta a ni e. He Indona hi lalpa ta a ni. Lalpa kan mi harsa te hnenah hian i thlamuanna thlazar hnuaiah thlipui leh ruahpui kar ah i vel himna ka dil dak e. Amen.

    Report this comment

  14. 14
    chepahakhata Says:

    Eng vang pawh nise, Vaphaiu khau hian mi dang in hal theihna thu an nei lo, in 40 ngawt an hal hi eng ti zawngmahin dik nih an hlawh thei lo. Khawvel hriatah an tar lan vaih chuan Mizo hnampum tihmingchhetu a ni ngei dawn, Vaphai khua chauh hming chhe lovin Mizorm pum hi a hming chhe phah dawn a ni.

    Hmanlai mahni khua leh tuiin dan an neih ang a thil tih kha a hun tawh lova, Zawlbuk hun lai ang a chet kha a hun tawh lova, mahni awmna ram sawrkar dan hnuai awm kan ni tih hi hriat a tha, Human Rights te hi pal zam mai mai lovin kan nunpui a hun ta hle mai.

    Report this comment

  15. 15
    misualcheetah Says:

    Dan kengkawhtute hnenah thlen mai se a zo mai tur a inhal zawng kher kher a an tang hi a pawi a ni. Vai sipai(India sipai) ho in IN an hal mah kha pawi kantih tawh nak laiin kan mizopuite chungah ngei hetiang hian kan ti duh nia. ngaituahna a thui khawp mai. Vaphai mipui zawng zawng erawh i pawngpaw dem lovang u IN HAL duhlotu tamtak an awm ka ring tlat.

    Report this comment

  16. 16
    sheldon Says:

    PK Fanai@5 ka thlawp thlap. Saikhumphai mipui hi an dik lo ngei ang ka ring, mahse Vaphai khaw mipui chetdan hi chu a bawn ka ti.

    Report this comment

  17. 17
    Dr John Says:

    Misual-ber leh Rannung leh Ramsa chungah tak ngial pawh nise “Nun-rawng taka chet” hi chu tha ka tih loh zawng tak a ni. Pathian kutah dah a, Pathianin “Phuba reng reng keima lak tur a ni” a tih-a innghah ngam hi a lo tlo berin ka hria {keima tawn-hriat tawh atangin}

    Report this comment

  18. 18
    Raldawna Says:

    #3
    Hei hi ka pawm dan dik tak a ni. A tul hunah kan sakhawmi duh tak tak si lo. Hetiang a thlen hian ‘holier than thou’ attitude hi kan pu leh si a. Sual ni na na chu sual angin kal mai se.

    A full story kan hre ve chiah lo nain Vaphai lam hi ka tan zawk. Burma lam unau te hi human rights lama zualko hi an chak phian a. Midang rights pawh hi ngai pawimawh ve thin se a tha ka ti khawp mai.

    Report this comment

  19. 19
    Aryan Says:

    A point rawn ziah te khi a van nep tak. Nuih a ti kuh zawk. ralthuam tawlh a tih te khi Khilai ai chuan Champhai kaltlang khian ralthuam, drugs, bawng leh engkim a rawn lut hnem feeee zawk ang. Retailer in buhfai a hralhru tih te khi Mizoram retailer zawngzawngin buhfai bag khat (kg 50 bag mahse KG 40-45 vel a rit) hi Rs 800 bawrvelin an hralh ru vek, buhfai phur driver te pawn an hralhru vek! A dik e ka tihna nilovin Saikhumphai ho sawichhiat tumna dwrawm te te hi a nep ka ti.

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.