By Zawma
Tunlai hian zirlai hrang hrangte a bikin Middle School, High School naupangte atangin thil chi hrang hrang ka zir ve a, ka thil hmuh leh hriat te atangin tlem han tarlan ve tulin ka hria a, ka han ziak ve leh a ni. Kum 5 tha zan chu zirtirna hna thawkin zirtirtuah ka lo tang ve tawh a, ka Experience (reilote) atang leh zirtirtu training nei tawhten an zirlaite an enkawl dan ka lo thlir vang vang hian (ka tluk lohte mah ni se) ka beisei aiin an lo sang lem lo, tih hi ka hmuhchhuah a ni. Zirtirtu han tih hian Sikula zirlai chapter (lesson) a mi chauh atana zirtirtu an ni lova, mihring nungchang atana zirtirtu, sakhaw lam thlenga zirtirtu, kan hnam leh ram tana mi tangkai ni tura zirtirtu leh khawtlang tana mi tha, chhuanawm ni tura zirtirtu an ni a, mi thiam zawkte chuan han sawi sela, hei ai hian an sawi zau ngeiin a rinawm bawk.
Sikul naupang titi han ngaithla ila, ‘Home Work i ti em?’ tia an inzawhna, an chhanna chu tam tak chuan maw… Sir-in, Miss-in, Madam-in a en leh chuang lovang, tih te an sawi ri nawk asin. Hei hian zirlaite rilruah zirtirtu ngaih-pawimawh lohna chi nung lian tak a tuh a ni. Tin, Sir…chu mi, Miss.. chu mi, Madam.. chu mi kha mi chu a vaw nathlap nathrem na em, a hlauhawm a sin, tiin an thiante an hrilh thin, tih ka ngaihthlak changte hian a pawi ka ti ve hle thin a sin. Tin, English Medium School thenkhatah chuan Sikul CompoundtArea-ah English hman vek tur an ti a, Mizo tawnga an tawng hlek chuan an hremthlap thin a ni awm e. Engtin nge naupang, zirlai ni na na na chuan English-in a duh leh mamawh zawng zawng a sawi theih ang le? Tuna English hmang tura titu, zirtirtu tam berte pawh hian an duh leh mamawh an sawi kim vek thei bik ang em le
An sawi leh dang pakhat chu maw….Kan SirtMisstMadam… chumi kha mi chu maw… Mathematics-a kan zirlai Lesson.. a mi te hi a awl awl a ti a, a bak chu rawn Home Work rawh u’ a ti thin a, Home Work tih a en tha leh peih si lo, an ti fo mai. Hei ha, hui ha.. sawrkar-in zirtirtu tling (Qualified Teacher) tia a lak, Selection Grade hial thlenga lo Service tawh te an ni awm si a.
Hetiang hi kan rama zirtirtu tam tak nun dan leh chet dan a nih chuan Education-ah hian Quality kan va nei tha awm lo ve, tih chu zawhna chhan awlsam tak zawng a lo nih ngei hi maw, tih tur a ni. Zirtirtu an nih avanga engkim thiam vek tur, tihna ni lo mahse, an thiam loh lai chu a thiam te an zawt anga, an zirlai te an hrilh leh tur a ni dawn lawm ni? Heng vang hi em ni ang sawrkar sikul aia Private School (English Medium) kan bawh tak vak le? English Medium thenkhat lah chu sumdawng sikul an ni leh nghal. Quality aia Quantity ngaisang an ni leh nghal emaw ni?.
Tin, hei hi ka thucha duh chu a ni. Naupang chunga nunrawng (hremna tina lutuk) zirtirtute hi an nun a tawi duh phian a ni. Thuawih lo leh awm tha duh lo te chu an tuar tawka hremna (thununna) pek ngei tur a ni. Chhiartu duh tak, ngun takin lo ngaithla mah rawh, i zir ve lai te kha ngun takin chhut let la, Class khata a thiam thei leh vengva tak i ni bik lo mai thei asin. Chuvangin, zirtirtu duh tak te u, in naupangte atang hian in mizia hi nu leh pa tam tak hian an hre viau tih an hriat ka duh a ni.
Aw le, kan sawi ta nual mai, huat tur leh intihmualphona lam hawia ziak a ni lova, insiamthat duhna avanga ziak a ni a, kan ram leh hnam tana thawktu tangkai tak zirtirtute an nih thu hi kan hai ngai lova, an lakah beiseina sang tak an nei tih hria a, tan la sauh sauh turin kan inngen leh a ni e. I zirtir naupangten an thiam theih loh chuan tactic dang i apply leh dawn lawm ni?? Zoram tana vawiina nu leh pa duhawm tak i nih kha theihnghilh suh la, beidawng lovin naupang thiam thei vak lo pawh dawm kang turin ka ngen duh che a ni. Educator tha tak chherchhuak turin taimak han chhuah zel teh le. In lamah zirlai nu leh pain an lo pui reng che, tih theihnghilh lo la, tang fan fan ang che aw. Tichuan kan rama zirnain, quality tha takin par a chhuang ngei ang le.
Similar Posts:
- Zirlaibu nuai 8 chuang maw?
- Zirtirtu nge pawimawh zirlai?
- Headmaster pa rem rem
- .. Ngaihdam dil a ngai emni?
- Zirtirtu Faktlak A Ni Em??
December 10th, 2007 at 12:27 pm
A dik khawp mai, mahse thil threnkhat English a trawng loh a hrem tih angreng te khi chu, khing ang school ah khian ka kal thrin a, hrem pawh ka tawk zing khawp mai. Duh ang ang chu a sawi theih loh ngei mai, mahse khatiang a in force na khan engemaw chin ah chuan kan thluak min ‘stretch’ tir ka ti lo thei lo. Ka lawm letling khawp mai keichu English hmang tur a min lo force thin kha, min force miau loh chuan mahni chuan engti kawng mah a hman ka tum miah dawn loh avangin.
Improve tur chu kan ngah, I point ho pawh a dik hlawm ltk. Chutih rual rual in ka add ve duh mai mai chu, kan education system hi a chhe lem lo hi ka ti khawp mai, duh ang zan te chu ni thei lo mahse.
Khawvel han en chian hian, kan thil zir te kha kan lo zir zau in, kan lo bei nasa hi ka ti alawm. Sap ho ai te hian Grade in ang rau rau ah kan zir tam in kan thiam deih in ka hria. Mahse ‘thinking out of the box’ hi – kan zirlai thiam leh hre hlur, mahse zirlai piah ah chuan mawl tlat, educated hle si, mahse mawl tlat hi kan tam. Independent thinking inzirtir hi – hei hi kan tlakchham lian ber chu niin ka hria.
Report this comment
December 10th, 2007 at 3:13 pm
i ti dik khawp mai. kan school chu a tha a mah se in siam that na tur chu tam tak kan la nei. keipawh ka ngaihdan ve ah chuan in vuak vak vak hi tha ka ti lo. kirlaiten mize hrang hrang an nei a, a then chu vuak avanga lekha zir phah te an awm rualin tam tak chu vuak a vanga zirtirtu hlauh tlat phah nan te, huat phah nan te leh school kal duh loh nan ten an hmang fo thin, chu vangin zirlaite an mizia a zira tactic hrang hrang hman a tul.
Report this comment