Thado chanchin

June 20th, 2011 7:30 am by TuaiSialA

Thadova (1200-1247 AD) hi Chawngthua fapa a ni a. (Heta Chawngthua hi Lersia kha a nih hmêl loh) Zahunga unaupa a ni. Khampat tiau lai khan Sanzawl leh Bochung hmunah te a lal a. Thadoa atang hian tûna Thado intite hi an lo piang chhuak a. Tûnah chuan chi (tribe)-ah an lo invuah ta a ni.

He’ng Thadova tuchhuan leh a khua leh tui hote hian AD 1400-na lai vel khan Sanzawl an chhuahsan a, Gang (Rang) ramah khawsain Tiau an tla thla ta a. Kum 1820-1840 vel khan tûna Manipur ramah khian an lût ta a. An rual hian an khua leh tuite Gangte, Vaiphei leh an unaute Simte, Zo hote pawh an tel a. Manipur-ah an awm ta a ni.

Thibaw lal a lo len tan tirh lai khan he’ng mite hi Sanzawl-ah an la awm a. Mahse, Pawi hovin lalber nih an tum avâng leh buaina neuh neuh dang a chhuah avângin Sanzawl-ah an awm rei thei ta lo va, an rawn chhuak ta a ni. An kalkawngah pawh hian Tiddim lalte nen an intibuai a ni.

Thado (Ralte, Kawlni, etc) lal hote hi AD 670-na lai atang khan indawt zatin an awm chho va, Lusei-ho lal neih hma pawh khan lal an nei tawh a ni. He’ng an lalte zingah Ralzina, Ralkhama, Ralna-a, Zahuata, Chalbawka, Dobula, Renghanga leh Bungsuta te hi kan la hriat reng theihte an ni.

Thado-ah hian chhûngkua tam tak an awm a, chu’ngte chu Kipgen, Haokip, Sitlhou, Singson, Pohil, Thalun adt. an ni.

Thulâkna: Mizo Chronicles by Col. V. Lunghnema.

Similar Posts:

Recent Posts:

31 Responses to “Thado chanchin”

  1. 1
    ChhawnBura Says:

    TuaiSialA, ṭha thei khawp mai. I thu ziak ho hi ka coment lo naa, ka la chhiar ve zel ania. (Y) :-P (Y)

    Report this comment

  2. 2
    loneeagle26016 Says:

    Thado family ah khian Ralte khi a rawn dah nge ni bracket chhungah khian a rawn dah ngawt mai..Ralte hi chu thahdo family ah chuan a tel hmel loh, tawng pawh a hrang em mai !

    Report this comment

  3. 3
    PKfanai Says:

    kipgen leh haokip te hi kuki ka lo ti mai thin a, Thado leh kuki inzawm dan sawi fiah chiang thei deuh kan awm em aw?

    Report this comment

  4. 4
    TuaiSialA Says:

    @loneeagle: Post hmasa lamah khan Ralte hi Thado thlah a ni e kan tih tawh kha maw..! Phone atanga lut ka nih avangin inkeu let a buaithlak riau. I en duh chuan.. Manage -> Published-ah i kal ang a, ka post zawna ka hming kha i click ang a, ka post tawh zawng zawng chu a lo lang mai ang.

    Khi thu khi a inziak ang anga ka rawn lakchhuak a ni e. Tawngkam ulh deuh tihdanglam tih mai loh chu.

    Report this comment

  5. 5
    H.Vangchhia Says:

    Singson hnam an awm lova, Singsuan tih zawk tur anih hmel. Tunlai hian Singsuan tamtak ten Singson tia inziak an awm fo, Hauhnar thenkhat inti Hanner emaw, Kawlni into Colney ang vel ani awm e.

    Report this comment

  6. 6
    TuaiSialA Says:

    @PK, Ka hriat sual loh chuan Thado leh Kuki hi thil thuhmun a ni. Tunhma atanga ka lo hriat dan a ni.

    Report this comment

  7. 7
    H.Vangchhia Says:

    GK atan: Mihang ho (Black, Negro) hi Noah a fapa Ham-a thlah te anni, an lo hmusit hle a ni tih a hriat a, a chhan chu Ham-a kha a pa Noah in anchhia a lawh a a fate an lo dum ta a ni..”their nature is similar to mute animals, and in my opinion, they do not reach the level of human beings ; amongst existing things, they are inferior to the man but superior to the monkey because they possess in bigger measure than the monkey the image and resemblance of the man”.
    (Afrique Antique, Mythes Et Réalités – Réné-Louis Parfait Étilé p.64-65)

    Report this comment

  8. 8
    H.Vangchhia Says:

    #7 chhiar belh duh tan:

    https://forums.projectcovo.com/.....p?t=909143

    https://www.afrostyly.com/engli.....of_ham.htm

    Report this comment

  9. 9
    TuaiSialA Says:

    @Pu Hv, Singsuan tih chu ka lo la hre ngai miah lo. Ka lehkhabu rawn hi kum 1993-a chhut a nia. A nih chuan ‘Singson’ an intihna chu hmanni lawk a ni tawh lo a nih hmel.

    Report this comment

  10. 10
    loneeagle26016 Says:

    4# Tuaite, ka lo hmu velo anih chu male..a chang hian ‘main’ hi ka lut thei thin lo a…engpawh nise, pawm har ka tihna em2 chhan chu tawng hi a dang em mai a ka ti deuh ani !

    Report this comment

  11. 11
    PKfanai Says:

    Singson leh Singsuan chung changah chuan Pu Hv a sawi khi ka rin zawng tak a ni. colney, hanner, hlondo, boihtlung ti a ziah chin hi Assimilation perspective atang a thlirin a lo hrisello hle tih ka hmuh thiam phah ta uar mai. ¤ Mahse, Pu Hv hi i puitlin viau lai leh “Misual(.com) Lalpa” ti a an koh fiam thin che pawh hi, i deserved hle a ka hriat laiin, KKK rim i nam deuh tlat thinin ka hria. USA ah i awm bawk si a, fimkhur deuh a tha lo maw?. ¤ A ai a sawi chiang thei zawk an awm loh chuan, Thado leh Kuki tih hi thil thuhmun a ni tiin ka lo pawm rih ang.

    Report this comment

  12. 12
    ngaihdan tha a Says:

    tha hle mai

    Report this comment

  13. 13
    tlau Says:

    LK a va ang ta ve

    Report this comment

  14. 14
    PKfanai Says:

    13. Tlau, kei pawh nizan khan Lk a ang ka ti a, “backward zawngin kan thang a ni maw?” kan ti deuh he haw a. Mahse, tukin zing khan kan bel chiang a, a mawngah khan, “Switch to our desktop site” tih ka hmu a, ka han click chhin mai mai a, Misual.com dik tak kha a ni leh tawh e. Han click ve keuh chhin teh.

    Report this comment

  15. 15
    Pc-a Says:

    Misual.com awm dan chu ava hna hnih ta ve, hetia tih hi tu te tan nge? Keichu a tulna pawh ka hre lo.
    (N) enge achhan hriat ve mai mai ava chakawm eee. Mahse, ka thulo ber awm bawk sia.

    Ee taka, TS i post hi ka chhiar a nia aw.

    Report this comment

  16. 16
    saint sammoo Says:

    ka mobile chuan a mil zawk daih kei chu. (a switch-na a om kha)

    Report this comment

  17. 17
    hlatekhua Says:

    Thado-ho hi Mizo te hian Mizo-ah kan ngaiin ka hria – history leh politics lam atang pawhin. Mahse anmahni chuan Mizo an inti mang tlat lo.

    Report this comment

  18. 18
    chawnghilh Says:

    Bengvarthlak e, Haokip, Singson, Hangsing etc., ka sikul luhpui an awm ve nual thin. Inbiak nan Nagamese kan hmang thei tlangpui.

    Report this comment

  19. 19
    H.Vangchhia Says:

    PKfanai KKK chu mingo chauh alawm, bakah an rilru ang pu love… :-)

    Report this comment

  20. 20
    H.Vangchhia Says:

    PKfanai #14 Thado emaw Lusei an ni emaw Zohnahthlak hrim2 thlang tla hmasa te kha Assamese leh Bengali hoin Kuki tiin an ko. Thlangtla hmasa kha Thado niin, chuta tanga Kuki inti chho ve zel annih hmel e. He thu hi British ho record ah a awm thlap a ni. Slang niin, a awmzia pawh “Savage” emaw, “Fierce” emaw tihna a ni tiin a inziak. Tuna ka awm naah source ka nei mailo tlat, i duh chuan in ka haw hunah ka pe thei ang che. India lam zing dar 5 vel ani ang.

    hlatekhua Ex-Minister, Pu F.Lawmkima saw Singsuan a ni e, mahse a inziak Singson thung. Ka nu chhang chiah Ka nu Peki pasal, Guwahati Mizo welfare ah pawh president thin kha Singsuan tho a ni bawk, an inti Mizo khawp mai. Sawileh sawihnu, kan intih Mizo leh zo loh lam emaw, kan ngaih Mizo leh Zo loh lam nilo vin, kan hnamin min ti Mizo/Zohnahthlak mai zawk a ni. Duhlian tawng thiam kher emaw, Mizoram a piang emaw seilian emaw nih kher pawh a ni love.

    Report this comment

  21. 21
    H.Vangchhia Says:

    Pc-a leh midang te: enge mi(sual).com a hnunglam thang in tihna chu, ka van man lo ve!!?

    Report this comment

  22. 22
    PKfanai Says:

    Pu Hv, Thado leh kuki chung changah pawh, i sawi dan khi ka hriat dan tho a ni a, a dik ka ring. Min tibuaitu chu tunlai hian Kuki tia sawi hi hlawm hran deuhin an awm ta tlatin ka hria a lawm maw le. ¤ kkk inih tak tak kha ka ring lo reng a, Midum ho han sawi hian iti na thei baih baih em mai a, Tun tum phei chu English te a tel deuh nual si a, thil a kal sual palh ka hlauh thawn pui deuh mai mai che maw le. I nupui fanau leh Misual ho tan hian i hlu si a. ¤ Chhamanator an post a siam khi. Lk a ang deuh a, mobile atanga misual ho kan han buai deuh mai mai maw le.

    Report this comment

  23. 23
    kawlhawk Says:

    Bengvarthlak thin mange, Tuaitea Tuâiin vûl reng rawh se! :D

    Report this comment

  24. 24
    H.Vangchhia Says:

    PKfanai, #22 nu leh pa leh kan vel ami ten kan hneh (influenced) hneh viau hi chuan tunge kan nih hi chianglo ruai kan awm thin anih hmel. Sawi tawh angin thlangtla hmasa te kha Kuki tih anni a, thlangthla hnuhnung ho kha New Kuki an ti leh mai. Tunah erawh Karbi, Assam vela awm tam tak a bik takin thalai te khuan Zohnahthlak nia inhre si, chiang chiahlo an tam zawk tawh maithei a ni. Ka lo kal/zin ve na fo tawh thin ania, thian te pawh ka nei nual.

    Lo hlauthawn suh, keima phuahchhuah ani lova, khi chiang takin source ka dah thlap bawk khi.

    Link ah phei khi chuan tihian ainziak:
    Ham (Kam > Kamit) is the biblical ancestor of black people, it is irrefutable judging by the genealogy that is given by the bible; (Genesis ch.10 v.6)
    “And the sons of Ham: Cush and Mizraim, and Put and Canaan.”

    • Cush (Kush) is an hebraic word meaning « black » and it indicates Nubia, today’s Sudan, a country mainly populated by black people.
    • Mizraim (Mizraim) is also a semitic word to name Egypt (Kemet),
    Thanks to the work of Cheikh Anta Diop, we know for certain that ancient Egypt was inhabited by black people.
    • Canaan which designates Palestine (today’s Israel), was an area inhabited by black people.

    Heta an ziak ang chiah hian mingo hoin history a an record that duh miah loh, Aigupta lal tam tak te kha Midum anni tih te pawh National Geographic in a rawn tarchhuah leh zel kha.

    https://ngm.nationalgeographic......raper-text

    Engpawh nise, chhiar zau hi a tha ka tia, ka chiar tawh ang te ka rawn phawrh ve mai zel a ni zawk e. Kei chuan ka phuah hauh lovang le.

    Report this comment

  25. 25
    bk Says:

    Bengvar thlak khawp mai. Kuki chungchangah hian ka hriat ve danah chuan Thado, Haokip, Kipgen etc te hi tuna Kuki la inti zui chu an nih hmel. Tunhma deuh kha chuan Manipura zohnahthlak chi hrang hrangte hi Kuki ti a sawrkar in a recognised vek kha an nia, tunah hi chuan a hnam hrang hrang ang pawha recognised an ni tawh a nih hmel. (Y)

    Report this comment

  26. 26
    PKfanai Says:

    Pu Hv, Lota te pafa za chung chang thu hi chu, Genesis bung 9 ami kha a nia. Tuilet hnua thil thleng a ni. Hama pek khan apa wine rui mu sual a han hmuh khan, khuh tha ta mai lo khan, a unaute 2 ava hrilh a. Anni 2 kha an lo fel hle mai a, hmuh duh loh avanga hnung tawlh chungin puanin an khuh ta kha a nia. Nova rui rawn harh thinur in Hama(kanaana) anchhia a lawhna: “Kanaana chu anchhe dawngin awm rawh se; A unaute chhiahhlawh a ni ang,” tih hi Negro Sal neih duh ho leh kkk ho bible chang tan chhan chu a ni ta tlat a ni. ¤ Engpawhnise, ‘Nu leh pa te thin rim lutuka siam a, an anchhe dawn hi thil rapthlak a ni a, anchhe lawh tuartu ten an zo ngai lo’ an ti. Mahse, Lal Isua chhandamna hnuaiah chuan, Thuthlung hlui anchhia a bo zo tawh a, mi zawng zawng hi ‘in tluk tlang’ vek kan ni tawh e.

    Report this comment

  27. 27
    hlatekhua Says:

    H.Vangchhia@20, Thado nu pakhat, Indian Ambassador ni lai mek a awm a. Chu nu chu kan ina zanriah kan kilpui tumin chiang lenglawngin ka zawt ngial tawh a. Ani chuan Mizo a inti teuh lo mai. Ambassador hial ni thei chu vengva tawk turah ka ngai a. Amah lah Ambassador rau rauah pawh fel leh thawk tha, Prime Minister’s special award pawh dawng ngat tawh a ni.

    Hmun hrang hranga Thado unau awmte hi anmahni an inngaih dan a inang lo viau a va ni mai awm ve!

    Report this comment

  28. 28
    amuana ralte Says:

    an mamawh hun ah an in ti mizo vel mai2 a ni ber lo em ni, mizo an mamawh hun ah mizo ka ni an in tia, tlem a an han awm khawm deuh chuan mizo nih an duh leh c lo.

    Thado (Ralte, Kawlni, etc) lal hote hi e nge a awmzia ????,

    Kawlni hi Ralte hnam Peng Pakhat mai a ni cia.., RAlte te hi THADO (KUKI) ah min lo chal ta ve rigawt mai em ni…!!!,

    A teuh lo mai…

    Report this comment

  29. 29
    Zorunpuia Says:

    Kuki tih hi midangte hriatdan a ni na a, an mahni tak hi chuan Thado an inti a. An mahni pawh hi bul inti tak an ni a. Duh pawh an induh hle. An chi leh kuang hran ghrang kan hriat te chu: Sitthloh, Khuangsai (Milui), Singsuan (Singson), Lianthang, Haukip, Kipzen, Changchhan, Tongpam, Dogel (Chawngthu) te an ni a. Manipur ah an tam ber a.. Kabaw Valley ah an awm ve nual bawk. Mizoramah tlem a zawng an awm ve 1955 kuma Lushai Hills Chief compensationa a landan chuan Thado lal pahnih awmin In 219 an awm ve a ni. India sawrkar hian Kuki tiin a register a nih hmel viau. Chawngthu te hi an tiunau viau a. Hman kuma Naga nen te, Paite nen te an buailai pawh khan Mizoram minister Pu Chawngkunga kha remna thusawi turin vawi tam tak an ko thin a nih kha..

    Source: Pastor Liangkhaia & Golden History of Lushai Hills (Zoram-Chin-Lushai-Kuki Country) by Keihawla Sailo

    Report this comment

  30. 30
    H.Vangchhia Says:

    hlatekhua #27 , lehkha zirsang apiangin thil an hre vek kherlo. An hriat lam chu an hre hle thung anga, an hriat loh lam chu an hil ve thei khawp mai. Nuclear scientist in motor ke thlak an thiam vek kher lovang tih ang vel ani e.

    Ka nu chhang chiah pasal, P.K. Singson, NE India Doordarshan hotu thin te, Kulikawn mi, Ex-Minister Pu F.Lawmkima te saw Thado/Kuki an ni e. Ka pa PK-a phei chu Guwahati Mizo welfare ah hotu nihna lo chelh fo tawh a ni nghe nghe.

    Han sawi thui ta deuh ila, Aizawl a seilian Hmar thlah emaw Paite thlah emaw, Lai thlah emaw te hian khaw danga an kalin, Duhlian tawng hmanglo an chipui ngei te pawh Mizo ni chiahin an ngailo fo. Chutiang chiah chuan Hmar/Lai/Kuki etc te pawhin tawng dang hmang te hi thlah khat chiahlo deuhin min ngai fo. Heihi thil pawi tak, awareness nasa taka neih ngai a ni reng a ni.

    Thado/Kuki in hrechiang duh anih chuan: Sitthloh, Khuangsai, Milui, Singsuan, Lianthang, Haukip, Kipzen, Changchhan, Tongpam, Dongel (Chawngthu), te hi Thado, Assamese leh Bengali in Kuki an tih te hnampui anni. Heta tang hian a tepeng an la awm ve niuh neuh.

    A hnuai link chhungah hian link tam tak, British hoin kan chanchin etc. an ziak a awm nual. Chhiar ula in chiang deuh mahna. A tul chuan a dang pawh ka rawn dah belh zel ang e.

    https://zominyc.org/?page_id=297

    Report this comment

  31. 31
    hlatekhua Says:

    H.Vangchhia@30, an hriat loh vang a nih ka ring ve lem lo. Mizo ni duhho hi Mizo ni ila, ni duh lo chu ni lo mai se a niang chu.

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.