Kapkhawvunga (Paihteliana)

August 23rd, 2012 9:30 am by PKfanai

Zofate zinga an chanchin hriatchian theihte zinga Palian leh chak ber ni a chhal ngam, Kapkhawvunga, a len em avang a Paihteliana an tih bawk hi, Lamzathanga Samte leh Khawlniang Songput te fapa niturin kum 1904 khan Chin Hills (Burma) rama Lunglenpi bula Bualtal khuah a lo piang a. A pa hian kum 1910 khan naupangte an nih laiin a boralsan hlauh mai a, Tichuan, ei leh bar lamah an harsat tak em avangin, an chhungkua chu kum 1911 khan Manipur ram Singat Sub-Division-a Lungthul(T) khuaah an pem ta ngawt mai a ni.

Lungthul khuaah hian Fahrah naupang rethei tak niin a nu chuan a hmeithaipui a, thing delh loh lungdelh loh na na na chu an lo thanglian ve zel a. Mak deuh mai chu, Kapkhawvunga hi naupang thang mawh tak a ni tlat mai a, nimahsela, kum 15 anih atanga kum 17 anih kum, kum 3 chhung hian a thang ta vak mai a ni. Hetia hmuhtheih khawpa a lo than tak vak avang hian khum chungchangah buaina a tawk nghal a, abik taka a khum tur siam a lo ngai a, Kawngkaah pawh a intauh fo avangin kawngka te pawh sang deuh taka siam a lo ngai ta hial a ni.

A han puitling phei chu a san lam ft.7 a ni a, a tawng zawnga an teh chuan tawng ruk chuang a sang a ni. A dar lenlam, a ban-bul tuaka tehin khap li, ft.3-a lian a ni. Sum kua laia lian a tling. A awlsam zawnga an sawi dan chuan Ft.7 a sang, a vang ft.3 tih ani mai thin. A pa len em avang hian a san lam pawh hi amah rau rauvah a lang sang lutuk lo va, a dung san lam ai chuan a pa lenna hi mite hrilhfak leh hmuhnawm tih a ni zawk a, an en huai huai thin a ni. (a lo than thut nachhan hi a nuin Sazu var ruh nei lo hi a man a, a hem hminsak a, a ei zo vek vang niin an sawi-man ve a va chakawm ve-Pk)
Nupui fanau lamah a tluang vak lo a, a nupui hmasa Nemkholuanin a then hnuah a nupui pahnihna Letngaii leh an fanu chuan an thihsan leh a, kum 40 mi ni a a boral thlengin nupui a nei leh ta lo a ni.
Tin, amah hi, mi uangthuang lo, mi pawisawi palh a hlauh avanga Zu pawh rui khawpa in duh ngai lo, a palen ang chiaha rilru zau leh ‘Aw’ pawh thum tha tak nei a ni.

Aw le, a chak dan lo sawi tawh I la:-
1) Sechal chhang panga nei tawh hi a kiah a kutin a chelh ding a, sechal chu chechang thei lovin a vuan bet tlat zo a ni
2) Vaimin kawm sawm leh panga zel a tawn khawm bawr za leh sawmnga(kawm sanghnih zahnih leh sawmnga) a phur zo.
3) Sanghal sum nga a lian hi ramhruiin a ak a, mel riata hla an khaw thlengin awlsam takin a ak haw thei.
4) Nghalchang sum sarih a lian, thanga awk, thi lova tal buan buan lai chu feiin leiah a chhun bet zo.
5) Tuilang atanga hla tak, Parbung thleng Chi mound 1(Kg 40 vel) a kutin a khai thleng zak bawk.

6) Sechal a ki tawng chen a sei, a ke hnung lam hmawrah a chelh kawp a, a chawi kang zo.
7) A kut dinglamin sechal a ki tawng chen a sei che thei lovin a chelh bet zo.
8) Mau pum za tawn khawm a pu a, a rit bawk a niang, a hnuai lam, a koki dep chu a sawp vek.
9) Belpui khap sawm tiat lung mum per deuh hi Lanva lui atangin Piarson khaw hmun kilometer chanve a hla, a kuta chawia zakkep/zakzeh chungin a dah chho. He lung hi tun thlengin hmuh turin a la awm a, quintal 3 vel a rit a ni awm e.

A chaw ei theih dan:-
A chak ang bawkin chaw leh thlai a ei hnem thei khawp a, ba chhum hmin sa leh, mai tai chhum kho khat a ei zo a, “Ka puar dan a tawk chauh ve” a ti nghe nghe.

Japan sipaiten Churachanpur an rawn lak khan, mite an chiai nasa hle a. Japan sipaiten Kapkhawvunga an han hmu chu mak an ti hle a, an han belhchian chuan an ngaisang hle mai a, hnam fing tih takah, a chak zia hriat chian an tum ta a. A chaw ei tur chu bel hranin an chhum a, buhfai Kg.3 an chhumsak a. A han ei ta a, a chaw ei lai chu hmuhnawm ti takin an en hau mai a, Kapkhawvunga lah chuan, “Min hre chiang duh nafam chu,” tiin buhfai Kg.3 an chhum chu a ei zo ta leng a, khamloh hmel takin, buhtleia chaw mal kai chen chuan a zut fai pak mai a ni.

Chaw a han ei kham chuan, Motor-ah petrol barrel 25 phur an rawn kaltir a, “Hei hi hlang thla rawh le,” an ti a. A han khai thla chu a zo leh lutuk a, a kut khing khatin a mawngah a dawm a, a lehlamin chung lamah a chelh a, a taksa pawh tawh/deh tir lovin, a ban thain a hlang thla zo thuai mai a, Japan sipaite chuan a chak an ti kher mai. “A palian bawk a, a pian a dik a, a taksa phu tawk aia tam thahrui a nei a ni,” an ti ta hial reng a ni. Japan Doctor-in a taksa pianphung a ensak vel a, “A ruh a len em avang hian, a taksa len phu tawk aiin a chak a ni,” a ti ta ringawt mai a ni.

Ni khat pawh, an ramvahnaah, pa pakhat lo vat an hmu a, phulraw hung a lo thiat a, hreipui hian a lo chek ngat ngat mai a, a thiante nen chuan an thlir thap mai a. Kapkhawvunga chuan a en thei ta ngang lo a niang, “Khawnge keiman kan thiat ang e, lo chawl hahdam rawh” a ti a. A ramvah chempui, a hranpa taka a chher kg.5 a rit hmang chuan a han thiat ta hem hem mai a, hmuhnawm an ti rem rem ngei mai.

A chheh vela lo vatho chu an lo tlan khawm a, an thlir ta thup mai a. A han sat chum hmawk hmawk a, hung sawm zet a sat chhum zo ta maw tih chuan, a hung chu a rualin a nam thlu leh ta duai duai mai a. A thiah chhung zawng chuan chang dang kan thei lo lekin an thlir thup mai a, hmuhnawm an tih zia chu ha hipin an sawi a, an kumkhaw sawi a tling.
Lusei mi chakin (a hming tar lan loh) a cho va, an inbuanna tur an then faina lamah Kapkhawvunga chuan a kut khing khatin mau bul pathum a chelh khawm a, vawi khatah a pawt phawng hlawk mai a. Chu chu a chotupa’n a hmuh meuh chuan a cho zui ngam ta lo va, thupha a chawi hial ani an ti.
(A sei ta e…duh tawk phawt ang)

Thu lakna: ‘Mizo mi chakte’ tih lehkhabu K.C.Vanlalruata ziah ami kaihtawi a ni.

Similar Posts:

Recent Posts:

18 Responses to “Kapkhawvunga (Paihteliana)”

  1. 1
    Rinzova Khawlhring Lalhnam Says:

    1st

    Report this comment

  2. 2
    levodopa Says:

    undertaker pawh a hneh hrim hrim ang

    Report this comment

  3. 3
    Dr Mahminga Sailo Says:

    Palian leh chak tak a nih dawn khi… Mahse, kan pi leh pute hian, thu hi an uar mah mah em aw ka’n ti hram te’ng.
    Entirna’n: a kut khing khatin mau bul pathum a chelh khawm a, vawi khatah a pawt phawng hlawk mai a..! ang te hi. Mau pathum te khi, zung kai nghet vak lo chi an ni a nih ngawt loh chuan, a awihawm lutuk lem lo..

    Englekhawle, a ngaihnawm e… (Y)

    Report this comment

  4. 4
    vaphualization Says:

    English version…

    https://www.zogamonline.com/art.....erman.html

    Report this comment

  5. 5
    Chhuaklinga Says:

    A ngaihnawm kher mai, a chanchin hi khawiah emaw ka hre tawh, chipchiar tak a chhiar turin i rawn chhawp chhuak a, a tihzia hle mai. Mahse, a sei i hlau mah mah :)

    Tunlai hun nise aw, mizote khawvel hriatah min pho chhuak ngeiin a rinawm a ni.

    tren tren

    Report this comment

  6. 6
    Puii Says:

    A va ngaihnawm ve aw.. ft7a sang!! (B) a saptawng a mi hi chhiar ve leh reng reng teh ang… (Y)

    Report this comment

  7. 7
    hnarliana Says:

    Ka hneh dawnlo anih chu..

    Report this comment

  8. 8
    Dr Mahminga Sailo Says:

    # 4… A thlalak nen a awm thlap mai. (Y)

    Report this comment

  9. 9
    Awmtea Khiangte Says:

    Chhiar ila (Y)

    Report this comment

  10. 10
    Eve Says:

    Buhfai kg 3 ei zo thei… tam laiin kan mikhual ang tih a hlauhawm hle mai… :-$

    La dam se chu Olympicah han chhuak ve se aw… gold chiang sa… ;-)

    Report this comment

  11. 11
    hnarliana Says:

    A bula mite khi an va lian dun awm ve a.

    Report this comment

  12. 12
    CFL Says:

    A va ngaihnawm em.

    Report this comment

  13. 13
    PKfanai Says:

    English version khi ka chhiar a, part-11 a ka dah ho a khawih tel lo hlauh e. Zu a ruih duh loh chhan chu, “Mi emaw, sa emaw thinur leh thapui thawha ka beih chuan, damin an chhuak lo vang” a ti hem mai.

    Report this comment

  14. 14
    ɪ̣uɪ̣pnoɥ Says:

    Ka hriat ngai loh thil tḥa tak a ni… (Y)

    Report this comment

  15. 15
    H.Vangchhia Says:

    VaiVa a chen teuh hle maim :-P ;-)

    A van chak tiar tuar ve le. Mizo ah chuan tun thlengin san lamah pawh chen kan la awm lo a nih hmel e.

    A ngaihnawm rem rem hle mai. Chhunzawmna chhiar zui nghal ang :)

    Report this comment

  16. 16
    chhangteval Says:

    Va lian awm rem rem ve, Good post (Y)

    Report this comment

  17. 17
    Charice_mizo Says:

    Hetiang mi hi tunlai hunah awm leh se, ft 6 vel ni se, pasal atan an van tha dawn tak chak si, huaisen si, zaidam si (Y) , a thlamuanpuiawm dawn em atin ni (H)

    Report this comment

  18. 18
    ɪ̣uɪ̣pnoɥ Says:

    Mizo zinga chak ber a ni mai ang a? Saizahawla teho thlâktu atan emaw belhchhahtu atana zir ve a va ngai mai awm ve, naupang zirlaibu lamah?

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.