Mizoram chhunga thilmak thleng thenkhat te – 2

February 23rd, 2013 3:00 pm by BigDaddy Hmahmatea

SAKEI IN MIHRING A HRUAI: Tunhma deuh kha chuan Mizoram hi chi leh chi te, khua leh khua te in run thin hnam kan ni a, a ralmuang lo thei em em anih kha. Vawikhat chu Lunglei bul Ralvawng khua ami Pi Huali, fa thla 8 mi pawmlai nei chu Pawih ral in dai bula a thingphur chu an man hlauh mai a, an ram Tiau lui ralah an hruai ta daih mai a. Tichuan, an khua an thlenpui hnu chuan se chhun a chhun hlum a, a lu aih an tum ta a, zu an bilh sauh sauh mai a. Amah chu a tlanchhuah hlauvin an veng reng bawk a.

Chutia thah an tum tih a hriat chuan, rawng taka thih ai chuan ati a, amah chu chemte in a invit a, mahse a invit hlum zo ta si lo va, an hriat a hlau si a, puan in a thukru thei ang berin a hliam chu a tuam bo a. Zankhat chu a vengtu te muttui lai tak hian pawnah ava chhuak chhin a, khua chu alo reh thap mai a. Tichuan, inchhungah thawm dim takin a lut leh a, puan pakhat ala a daipawn lam ni a a hriat lam pan chuan a tlan ta nal nal a mai a. Tichuan, kawngsir ah chuan khua a nghak var ta a. Khua alo var velah chuan Mizoram lam ni a a hriat lam pan chuan a tlanchhe ta a. Thui a kal hnu chuan a ril alo tam a, in hnawh puarna tur dang awm talo chu, hnah nem te chaw ah a ring a.

Chutia a kal zelna kawngah chuan, tuk khat chu Keipui lian deuh mai hi ahma ah chuan a rawn chhuak hlawl mai a. Keipui chuan a en voh voh a, akal a, arawn let leh thina. Chutia atih a tih takah chuan Pi Hlui chuan “min zui rawh” ati a ni ange ati a, a zui ve ta tawp a. Sakei chuan kawng chu alo hre khawp mai a, ahma ah a kal zel a, zanah alo nih erawh chuan a kalbo san leh daih thunga, zing khua alo var chuan alo lang ve leh mai zel a. Tichuan, an inzui nitin ta mai a. Nikhat chu Tiau lui chu an thleng ta hlawl a, tui chu alo lian hle a.

Keipui nen chuan vaukam ah chuan an ding dun ta ran mai; nakinah chuan tuilian chuan thingtuluang liandeuh mai hi a rawn len thla duai duai a; mak deuh mai in Pi Hlui te zawn a rawn thlen chuan vaukam ah chuan thing bul lam chu lungah a tang ta chut a, thingluang chu a inher muai muai a, aler lam chu vaukam lehlam ah chuan a in khang kai ta a. Chu veleh chuan Sakei chu thingluang ah chuan a zuangkai a, amei a hem vut vut a, Pi Hlui chu a lawnkai ve a, Sakei meiah chuan a vuan a, Sakei chuan vaukam lehlam Mizoram chinah chuan a hruai kai ta daih a.

Chutia a hruaikai zawh chuan Sakei chuan a en vung vung a, thingluang chu a zawh let leh ta a. Sakei chuan vaukam lehlam a thlen chuan a rawn thlir leh a; tichuan, an rawn kal na lam ngaw ah chuan a lut bo san leh ta a ni. Thingluang pawh chu tui chuan a lenbo leh zui ta nghal mai a. Tichuan, Pi Huali chu him takin Mizoram chhung chu Sakei chuan a hruai thleng ta anih chu. An kai na lai hi Leisen kai vel anih hmel. Tichuan a kal zel a, Khuangleng khua ah lutin mi inah a thleng a, chaw pangngai te a ei ve leh ta a.

Khuangleng atang chuan Ralvawng chu dam takin a thleng leh a a ni. Ahnu ah an khua a Pawih ui kai leh sumdawng thlenin hrelo an awm pawn alo mikhual duh lo reng reng an ti. Hemi sawi tu hi Maj. Tlanglawma (S.A. Rtd.) Zemabawk ami a ni a, Pi Hlui hi a nu ni a ni. Pi Hlui hian fapa Lianpawnga anei a, ani chuan fapa Zabawiha anei leh a, Zabawiha hian fa Dengbani (L) leh Chalbuanga anei a, tunah Hnahthial ah ala awm an ti.

SAKEI HRUAI BAWK: 1918 khan Pu Thawmliana, Brig. Sapliana (L) pa pawh hi a zin hawng Khawlailung khua ah riah a tum a, mahse an lal chuan Salvation a ni tih a hriat in an khua ah riah a phal talova. “Pum ah ka riak mai ang” a tih pawhin lal chuan a remti tlat si lo va, khaw thim dawn ruaiah chuan tlangval hovin daipawn thleng an va thlah ta ringawt mai a ni. Tichuan, thui pawh a kal hma in Pu Thawmliana hma ah chuan Sakei lian deuh mai hi a rawn zuangchhuak hlawl mai a; tichuan, a hma ah chuan a kal ve ta zel a, Vanva lui ral Mualcheng ram an thlen thleng in Sakei hi a hma ah a kal ve a, dai hnai an thlen chuan sakei hian a pen san ta a ni. Sakei hi atlangpui in an hlauhawm loh zawk. A hliam emaw a tar sa dang seh thei tawhlo te emaw an nih loh chuan mihring hi an tina mai mai ngai lo an ti ve tlat.

RAMHUAI IN LUNG IN A VAWM: He thil hi ka pi, ka pu, ka nu te upa ber nupui hlui Rengdil khua ami in amah ngei in a thil tawn min hrilh a ni. Ka pi hi nu taima tak mai, hnathawk reng mai chi, an pawh thei tak, Pathianthu lamah pawh kal na ve tak, nu harhvang tak mai a ni a. Ka pu nen hian inthen in a fate thenkhat nen an khua Rengdil lam ah an awm a, a fa te pawh an puitling vek tawh a. Thingtlanga awm tih takah lo hi a nei kumtin ve thin a. Buh te pawh a thar hnem ve thei viau thin a ni.

Vawikhat chu Tuikuk ho te hlawhfa ah chhawr in an lo ah chuan an riak a, zankhat chu ruah hi a sur cherh cherh mai a, khua anuamlo viau a. Chutia thlam a meilum ai pah a an thut khawm lai chuan thlam chhak lam atang chhuan lungthil hian a rawn vawm thawt mai a, mak deuh mai chu a lung rawn vawm na chu bang kaltlang chuan thlam chhungah te chuan a rawn lut thei tlat mai; tin, lungthil chu a huh miahlo bawk. Ka pi chuan “Tunge?” ti in an au tuarh a. Tuikuk ho chuan an hlau nasa mai. Chutah phun ri deuh bul bul hi thlam chakah chuan a rawn awm a, a rawn vawm leh ta a, lungthil chu thlamah chuan a rawn lut leh thawt mai a.

Tuikuk ho chuan ‘buraha’ an ti a ‘ramhuai’ tihna. Chet pawh an chesawn ngam tawh lo va. Tichuan, ka pi vek chun “Tunge, enge ni min rawn vawm ringawt a” ti in an au leh a. Tukuk ho chuan, “Ka pi ramhuai anih chu au tawh suh, a thinrim ang,” an ti a. Tichuan, a reh deuh a, a hnu lawkah phun ri leh bul bul chungin a rawn vawm leh ta thuai mai a. Hemi tum phei hi chuan lung lian deuh te pawh a tel a. Tuikuk ho a mipa awm ho chu chechang ngam tawh hek lo le, ka pi thin in a tuar ta lo va, lung vel chu a chhar khawm a, pawnah ava chhuak a, “Pathian nung Lal Isua ringtu kan ni asin, engatinge min rawn vawm mai mai, in zak chai lawm ni,” tih pah in a vawm let ve ta vak mai a.

Chumi hnu chuan a reh deuh ta vang vang mai a. A hnu darkar khat velah chuan thlam chu a rawn sawi ve leh ta thung a, a sawi nghing lawih lawih mai a, Tuikuk ho chu an te teng tung mai a, an thu khawm laih bawk a. Chutah ka pi chu pawnah a va chhuak a, ring tawkin ava tawngtai ta a, a tawngtai lai chuan amah chu lungin a rawn vawm leh a, ani lah mi luhlul tak a ni a, a tlanchhe duh bik der si lo, a tawngtai zo ta thova.

Tuikuk ho chuan a zan a zan a haw an rawt a, mahse ka pi chuan a remti tlat lo va. A tuk khua a lo var chuan an haw ta a ni. Hemi hnu hian hlawhfa tur Tuikuk tumah a hmu zo tawh lo a ni. Ka pi hi a hming chu Pi Sawmi a ni a, tunah chuan a thi tawh a. He an thil tawn hi chanchinbu ah te pawh an chhuah hial a ni.

BigDaddy Hmahmatea

(R.Lalhmangaiha)

Kulikawn

Similar Posts:

Recent Posts:

11 Responses to “Mizoram chhunga thilmak thleng thenkhat te – 2”

  1. 1
    don.quixote Says:

    gaihnawm dangdai hle mai

    Report this comment

  2. 2
    Mx Says:

    “Ramhuai in lungin a vawm” tih vel hi chu, min vawm ve hma chu ka awih theih pawh ka ring chiah lo :-D

    Report this comment

  3. 3
    Dr John Says:

    (Y) Ngaihnawm khawp mai.

    “Sakei hruai” tih hi chu “Zawl-nei ho” bik hi an awm a. Chungho chu Sakei hian a vengin a hruai thin niin alang. Saiha lamah khian Pu Hrako Syuhlo (L) f/o Pu S. Hrachu (College veng, Saiha) chuan hetiang hi a lo tawng tawh a ni. Pu S. Hrachu-a pa (Zawl-nei) chanchin ngaihnawm tak leh mak tak hi ka Dissertation-ah pawh ka ziak lang nghe nghe a ni.

    Hetiang hi “Spirit or Animal Mediumship” (Mizo- Zawl-nei; Mara- Khazoh-hneipa) an ti mai a. Mizoram-a Zo-hnahthlawk zingah chuan, Lai leh Mara hnam zingah “Zawl-nei” chanchin hi an ngah bikin ka hria.

    Ka sawi tawh ang khan, Ziak-a dah that a, Lehkhabu hiala chhuah ngei chi niin ka hria. Post-tupa hian hma la sela, i lei chur chur teh ang u.

    Report this comment

  4. 4
    lushai_er Says:

    Pu James Dokhuma pawh khan sawi tur a hre hnem khawp mai.

    Report this comment

  5. 5
    Apuia Says:

    Tha ka ti khawp mai. Rawn post zel teh aw. Ka lo ngak reng thin dawn nia. (Y)

    Report this comment

  6. 6
    Athana Chhangte Says:

    Ngaihnawm hle mai. Tunhmaa, tiau chhak lama awm kan unaute leh Lusei lal ho indona thleng thin kha a pawi ngawt mai.

    Ramhuaiin lunga vawm tih hi chu #2 sawi khi ka ring mai te’ng.

    Post tha tak a ni

    Report this comment

  7. 7
    caribou Says:

    A ngaihnawm hle mai.

    Report this comment

  8. 8
    Leo dtea Says:

    Paws ngaithlaknawm hle mai (Y)
    Han ti zel teh

    Report this comment

  9. 9
    ulawng Says:

    Ngaihnawm reuh hi.

    Report this comment

  10. 10
    BigDaddy Hmahmatea Says:

    Mizo te hi thil reng reng hi record chiangkuangtak a dah hi kan ching lo a, chumi chuan a ti chumi chuan a sawi tih vel hian kan zuzi kual leh mai mai thin a, han chhui chian deuh dawn pawh hian a buaithlak khawp thin mai.

    Report this comment

  11. 11
    mama Says:

    A ngaihnawm hlawm hle mai. A hmasa ber khi a inhliam na awm hle si a engtin nge a survive theih aw ka ti deuh.

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.