Khawnglung Zinkawng

December 29th, 2010 3:00 pm by ruatruatapa

Khawnglung Wildlife Sanctuary-a zin tur hian Aizawl-Lunglei kawng, Bungtlang ‘S’ leh Rawpui khua inkarah, Aizawl atanga 140 Km vela hla ah kawng peng a awm a. Khawnglung peng takah hian Sanctuary Duty Post a awm; heta tanga luh theih hi a ni. Kawngpui atang hian Jeepable Road (2001-02 a laih tawh) 5 Km zet chhuk zawng hlira kal hnuah Ramrikawn a thlen theih a, hei hi Sanctuary ramri a intanna a ni.

Aizawl – Lunglei Via Serchhip kawng atanga Khawnglung ram :
null

Ramri atang hian chho zawng hlirin 3 Km vel ke hlira kalin Khawnglung khaw luh dawna kaltlang ngei ngei ngai Lungdai a awm a, Lungdai atang hian Khawnglung khawhlui chu a intan titih der a ni. Lungdai atanga Khawnglung khaw hmunhlui, Khawnglung run laia a khaw awmna chu 5 Km zeta hla a ni ang. Tlangdung kawng a niin, kawng zal leh zau nuam tak, thelh hun mai a ni. Ngaw hnuai kawng tih takah, a dai ruih mai a, chhun nisat vanglai pawhin kalkawng hi a hlim reng mai a ni.

Khawnglung luh dawnin kham karah kawng a awm, hmar lam atang chuan hetatang chauh hian a luh theih : Lungdai an ti :
Lungdai

Khawnglung hi Kham chhawrdawh pathum zet, sang tak takin a hualchhuak a. Khaw luhna tur hian khan pakhat chauh a awm a, chu chu Lungdai kan tih hi a ni. Heta tang lo hi chuan kham hrui hmanga luh emaw, Leihlawn sei tawk, 100 ft. zeta a sei dawh anih ngawt loh chuan luh theih a ni lo. Kham chhawrdawh pathuamte inkar hi ram zau tak, Lo atan pawh neih thama zau hlir awmna a ni a. Kham chhawrdawh hmasa ber, chuahchhawng lam hi chu Tuichang lui bul lawkah a intan a, chuta tang chuan ram zau leh phar nuam tha tak, Lo fing, tin thum hmun vel zeta zau tur hi a awm a. Chumi chhak lam chu Kham chhawrdawh pahnihna a ni.

Kham pahnihna atanga Kham Pathumna inkar pawh hi ram zau tha tak, lo atana neih tham bawka ram pharh hlai a ni. Kham pathumna chung atanga hian Khawnglung khua chu a intan a, Kham zawng zawng hi a sang em em hlawm vek a, 100 ft. aia sang te a ni hawlh hlawm mai. Khamchung, khua atana an hman pawh hi Tin 60 vel zeta zau ram a la awm tho a ni. A ram hi a tha a, ngaw a thain, thing lian tak tak, ‘Chhura rual’ tih mai tur hi a la tam a ni. Ramsa a tam a, Sanctuary huamchhung hi 35 Sq. Km. zeta zau a ni. Sanctuary chhungah hian Ramsial, Sele, Sakei, Sazuk te pawh a la awmin an sawi a, Zawng leh Ngau phei chu 40 rual rual hi an tla sup sup mai a, Khamah, hruia uaithlak peih chuan hengte hi awlsam taka hmuh mai theih ani hlawm.

Kham karah puk lian tak tak a awm, helai hmun hi MNF sipai mi 150 rual lai an riak thei niin an sawi :
Puk

Khawnglung run hi Lungphun pakhata an ziah dan chuan 1859 kum a thilthleng nia ziah a ni a, Vuttaian Thlanrawn Pawi ho puna, Lalthuama khua hi a run nia sawi a ni. He lungphun hnung lamah hian “HRIATRENGNA – CHALKUNGA LEH THANGHNIANGI NULA LEH TLANGVAL IN HMANGAIH TAK ANNI. KHAWNGLUNG RUNAH THANGHNIANGI HI SALAN HRUAI VE A NI. CHALAN CHHANCHHUAH TUMIN NASA TAKIN A BEI A MAHSE THANGI TIAU LUIAH A TLA PALH TA A NI – Y.M.A” tih ziah a ni.

Zawlbuk thlang, Thanghniangi te kawt niin an sawi :
Thanghniangi kawt

Khawnglung run anih lai hian in 300 zetah an inchhal a, a runtute hi Arleisang atanga Phulrua tlawn thum zet hawlhzawm atanga Leihlawn siam, a khuaa miten Fehkawng atana an hman thin, tlai tin, Feh haw hnuhnung ber ruala an pheh ziah chu hemi tlai kher hian an pheh theihnghilh atanga leh Lungdaia Duty-te mutthluk lai changa Run niin an sawi. An run dawn lai vel hian Khawnglung khua hian Damlo mempui ngai, nazet mai an nei a, a khuaa nula leh tlangval te hi an mengrim deuh va, ral veng an inthlahdah deuh a ni ang. An run zan pawh hian Zawlbuka riak tlangval ho chu an mutui hle a, thawm engmah hre lovin, zing vartianah a runtute hian a tho hmasa apiang an kap thal hmak hmak mai a ni.

Khama lawn tek tek a ngai :
kham

Khawnglung run thawnthu tingaihnawmtute zinga pakhat chu Chala leh Thangi inhmangaihna thawnthuin a zui hi a ni a. An run zan hian Chala hi Damlo menpuiin a tlaivar a, chuvangin a thi ve lo. Thangi erawh chu a runtute hian Salah an hruai a, a nu leh pate erawh an hruai tel ve lo. Thangi hi Mualkil Upa fanu a ni a, Zawlbuk chhak lawk, Lal in bulah an khawsa nghe nghe a, Chala erawh hi chu Hmeithai fa a niin, Feh kawng, Tuikhur bulah an khawsa thung. Ngaizawng ru viau mahse, Thangi te hi mi tha fa annih vangin, Hnamchawm tlangval, Chala tan hian han cho en chi a ni lo.

Mahse, Thangi zawk hian Chala Sava, Bawngpa a perhthlak, a kawrawm chhunga a dah tlat a, Chala hnena laktir tuma a awm a pho ngat ngam atang khan an inkarah hmangaihna tuipui chu a lo so liam ta a ni ! Mak tak mai chu, Khawnglung run zan khan Chala khan Hmeichhe naupang pakhat chu a chhanchhuak hlauh mai a. Khatia kum 5 zet Thangi zawnga tuna Burma ram lama an thangbo hnua Thangi a han ruk chhuah hnuaa Tiau luia Thangi tlak tak hnu khan, a beidawng rawn haw kha hun engemaw chen an leng leh renrawn a. Chutah a chhanchhuah nu kha a lo nula ve tawh a, hmeltha tak mai a ni lehnghal a, Chala nen hian an innei ta nghe nghe a. Fanua maltluan chawiin, an thlahte pawh Thiltlang leh Bungtlang ‘S’ velah hian an la cheng hlawm nghe nghe niin an sawi. Helai thawnthu hi chu Lehkhabu dangah chhiar tur tam tak a awm a, sawi zui tawh lo mai ang.

Nuam tak a ni… :
nuam

Chaw ei pawh tui duh khawps mai :

Khawnglung run a nih hnu hian a khua hi engemaw chen ruahsan a ni a, chumi hnuah a khaw hmunhlui atanga 1 km. velah khaw thar an din leh a, 1967 karkhawm khan Bungtlang’S’-ah karkhawm an ni ta vek a. 1976 vel bawr khan Khawnglung ram hi Lovah an nei hlawm a, chutah chuan “Bungtlang lama Buh thiar a buaithlak” tiin Khawnglung hmunah in 30 vel bawr chuan khua an din leh a, ram thang zelah, awm rei hleithei lovin, 1983 khan he Khawnglung khua hi an chhuahsan ta vek nge nghe a ni. Chuta tang chuan Sanctuary hmun atan hian 1990 bawr atang khan Environment & Forest Department chuan a cheibawl tan ta a ni.

(Article ziah hun : 15072004)

Similar Posts:

Recent Posts:

60 Responses to “Khawnglung Zinkawng”

Pages: « 1 [2] Show All

  1. 51
    ruatruatapa Says:

    Mahni postah phek thar kai lo lo te’ng

    Report this comment

  2. 52
    zopatriot Says:

    Report a ngaihnawm in a hmuhnawm hle mai :)

    Report this comment

  3. 53
    nghasih Says:

    @ 28 Rio thanks I hla rawn post khi a mawi khawp in ka hria Thingsai khua Lalthlamuna khiangte khan a sak ka hre thin a nalh ka ti ve thin khawp mai.. Kal ve ngei tur anih hi hun neih remchan ah

    Report this comment

  4. 54
    Rio ralte Says:

    @nghasih. .kan naupan lai khan C.VANA khan a sa thin in ka hria,tunhnaiah joseph zaian a sa thar ve leh. .he hla hi cu mizo ballad ah chuan ropui ka tih pawl tak a ni. .se a thu hi duh angin ka hrechiang tok thei thin lo. .CHALAN THANGI AN ZAWNG VEL TUR HAN MITTHLA CHUAN HNUK A TI ULH VE FO THIN A SIN.

    Report this comment

  5. 55
    ruatruatapa Says:

    C. Vansanga sak ngei mai kha. Ka ngaithla chak hle mai. Youtube vela lo upload in awm mial lo maw?

    Report this comment

  6. 56
    lushai_er Says:

    @ruatruatapa: #48 sawi hi ziakin ka chhiar tawh a.

    Khawnglung kham an lawn dan hi rem an hre khawp mai. Tangkawng kawngrekah ram hrui fei tak an hling a, khamah an lawn tir a. Kham ko a lawn kai chuan an han pawt chhin a, pa pakhat a zo chiang tih an chian hnuin pakhat a lawn ta a. Kham ko thing bulah hrui kha a thlung a, tichuan khamah chuan lawnna an siam ta a ni. He kham lawn chhuak hi hmeichhe pakhat mu tur pawna zungin a hmu nghe nghe a. Mahse midang a pun chhungin a lo biru hman a. “I mit vai a nih chu” an tihsan ta a ni awm e.

    Khawnglung khaw tlang dung hmar lamah hian in 70 lek khua a awm a, an Pasaltha chuan heti hian a sawi. “Kan fa a dam lova, khawvar dawn lamah ka pua a, chhuatah kan vei kan vei a. Kawl a eng dawn tih hian silai pak pharh hi ka hria a, a puak zawn ta tuar tuar a. Mahse rei vak lovah a reh leh ta mai a. Ka ngaih a tha lo a, tlangval ka khawm a, Khawnglung lamah chuan kan tlan ta a. Khua kan thlen chuan ni a chhuak tawh a. A runtute chu an lo kal chhuak hman vel chauh a ni. kan um a, min lo lambun a, min kap a. Tlangvalte chuan, “Eng tinnge ni ta ang le?” an ti a. A ngaihna hre bik lovin puan ka veng tha leh ringawt thin a ni. Kan han um leh chuan, “min tinsan mai rawh u, keimahni min phen zel a ni e,” tia au aw kan hre ta a, kan tinsan ta a ni,” tiin.

    Indopui-II na hma lawk khan Pu Rokunga pa Pu Chala sawi hi Pu Lalhmuaka hian a hria a. Pu Chala hian a naupan laiin he pasaltha hi a hmu pha a, a hrilh anga sawi chhawn a ni.
    [Source:Zoram History by Lalhmuaka]

    Report this comment

  7. 57
    ruatruatapa Says:

    # 56 @ Lushai : A source i rawn sawi hi a Bu chu neiin ka inhria a, ka lo en ang e.

    Khawnglung hmar lamah hian In 70 lek khaw awm theihna chu a awm ngei e. Mahse, ka rin danin Kum 5 laia thui a ni ang. Min hruaitute sawi dan thung chhuan Lungdai atang hian Ri chu an hria a; mahse, an thlen chuan an lo hruai chhuak vek tawh niin an sawi. Hetah hian an Pasaltha pakhat a e a, a ek atanga lo chawr chhuak Haite a awm a, a sang viau naa chu Lungdai atang chuan ngam chuan lawh mai theih tur ang a ni ang. Haite hi a la awm reng a, a rah duh phian lehnghal..

    Report this comment

  8. 58
    metro Says:

    Post tha tak ani!
    Kal ve tur ani hi, Sap/Tourist ho nuam tih zawng anih hmel.
    Hmuifang leh Reiek tlang motor a kal ai chuan hetiang ke a kal ngaihna hi nuam ka ti zawk, Kan ram hruaitu te hian motor kawng an lai tlang leh ringawt ang ti ava hlauhawm ve :?

    Zawhna: Khawnglung khaw chhuak ho hian Khawnglung ram an chhuahsan manah sawrkar atangin 10 lakhs/family an dawng ve angem? Chakma Refugee Bangladeh atang lo lut ru ho pawhin Dampa Sanctuary chhuahsan dawn vangin 10 lakhs/family an dawng dawn anti in ka hria?

    Report this comment

  9. 59
    ruatruatapa Says:

    # 58 @ metro : Khawnglung khawchhuak ho hian cheng khatmah an dawng lovang. A chhan chu 1963 karkhawm kuma tihluihna hmanga pem kha an ni a, a hnuah chuan anmahni thuin a nia. Engmah an dawng lovang. (Ka chiang chiah lo)

    Tuikuk ho hi chu an thikawm thlawt a ni tiro…. (Tuikuk vangin thinrim…)

    Report this comment

  10. 60
    Maisek Says:

    ruatruatapa chu i ziak tha hle mai! Henglai ram hi ka la kal ve lova, kal chakawm viau mahse,ka huphurh khawp mai! thlalak nen thlap i rawn ti lehnghal a, a hmuhnawm sawt! :D

    Report this comment

Pages: « 1 [2] Show All

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.