Changkang ang aw !

August 28th, 2011 6:00 pm by huxleyback

Kum zabi 21-na kan chuang kai a, ram tin tih theih deuhthawin hma an sawn thûr thûr a, changkânna a zuanin a zuang a ni ber e. Kum tam vak lo a vei leh chuan China khian USA khûmin khawvêlah economy-a sang ber a ni ang a, khawvêl hi a thunun thei tawh hial ang, tia mi thiamte sawi pawh kan hre ta.

Kan India ram ngei pawh hian hma a sâwn tehmeuh mai. Kan ram hausakna GDP (gross domestic product) kan en chuan a ram pum anga hmasâwnna a nasatzia a hriat theih. Amaherawchu ram pumina hmasâwnna hi keini India hmarchhak state kilkhâwr ber ami hian hma kan sâwnpui tak tak ve em? tih erawh chu zawhna chhân harsa tak a la ni tlat mai a. Kawng tam takah hmasâwnna thil chu kan hmu ngei a, khawvêl ram danga langsâr leh pawimawh zâwk CHANGKANNA tak tak erawh kan la tlachham niin a lang, nge min lo zuan khum tawh zâwk le?

Rin phâk bâka information technology ṭhang duang hian ram chângkângte khawsak phung leh awm dân te hmaichhanah min hmuhtirin ban phâkah min rawn hlui ve zêl a, hengte hian hmasâwnna tam tak min thlen a, kan hmuh theih leh hmuh theih loh bâk thlengin min tichangkâng ti ila kan sawi sual âwm lo ve. Nimin maia India leh Bangladesh channel bak en tûr nei lo khân, tûnah chuan TV channel hrang hrang local channel thlengin en sên loh kan nei ve ta. Rual û deuh ten mit tâna colour TV a ṭhat lohzia leh an awh lohzia an sawi thangkhâwk pawh benga a la reh hmain black and white en peih kan awm meuh ta lo a nih hi.

Lehkhathawn leh puar-ak hmanga nula leh tlangvâl inchhai ṭhin khân, hun a lo her hret a, telephone landline kan hmang a. 2005 bâwr chho vêl aṭangin mobile phone kan uar chho ṭan a, tûnah chuan SMS, Facebook, Twitter, Orkut, etc. mai pawh duh tâwk tawh lovin, mahni lan theihna ngei ‘Skype’ hmangin lam hlaa nula leh tlangvâlte pawh an inchhai ve ta zet zet mai le. Bike leh motor car changkâng tak tak kan nei a, Bangkok-ah kan bazaar, nimina fashion khawpui Milan leh Paris-a an inchei dân chu vawiina kan khawpui nula leh tlangvâlte inchei dân a lo ni ve nghâl zêl bawk nen. Kan hmasâwnna leh changkânna hi sawi sên rual a ni lo ve.

Hmasâwnna leh changkânna kan neih ten tûnlai hian khawvêlin ram changkâng a tehna, kawng neih ṭhatah te, damdawi in neih ṭhatah te, ram inrêlbawlna mumal lamah te, ei leh bârah te leh thil dang zawng zawng tih theih deuhthawah hian kan tling lo fai leh vek bawk si. Mahnia thawhchhuah nei ta lo chu, kan lâwm êm êm loh kan sawrkar laipui châwmhlâwm kan nih lah hi phat rual ni hek suh. Amaherawhchu ram dang chuan tribal châwmhlâwm hmuhin min hmu mah se, a nâwlpui hian changkâng min ti mah suh se, keimahni mimal-private-single erawh chuan changkâng inti tâwk fe fe erawh kan kuh ṭûn thung si.

A nih eng nge changkâng chu ni ta ang le? Tleirâwl rual mahni vêng pawh ṭhing ti khawpa intichangkâng ka hmu a, an incheina pawh man tam tak tur a nih hmêl hlawm e. Zing khat khaw chhe hnuaia gas bûr ruak nen gas la tura hmanhmawh taka ka input chhuah lai chuan chung tleirâwl changkâng rual chuan changkâng êm êm leh zak hmêl deuha gas bur an lo zâwn ve hi ka hmu a, intihchangkânna hian hmasâwnna tak tak a thlen lo a nih hi tiin kei mi sual hian ngaihdân ka siam ta.

A ni, ka hmuh pakhat leh chu, lehkha a zir sân leh thiam a intih êm avânga changkâng inti êm êm mai hi a ni a, mi dangte chu mawl riau turah a ruat tlat. Mi dang lakah chuan a intihchangkân êm avângin mite hmuhsitnain a khat a, mi dang zahpahna a tlâkchham êm avângin nunphung hre lo lehkha thiam mâwl nih a hlawh leh bawk si. A qualification leh thiamna ang nei hi sâng rual an lêng vêl a ni tih pawh zu hre pha hauh lo va. A changkânna a beitham lua em ni?

Mi dang pakhat ka hmu leh a, peh-ṭeh ngei mai a rui a. Mi dangin ṭhing an tih tehlul nen, amah ber lah chuan fing ta riau leh changkâng ta êm êmah a inngai bawk si. Vêng tân leh chhûngkaw tân harsatna a thlen a, intifing fu mah se hmuhsit a hlawh ru tlat si a ni. Changkân dân changkâng lo chi tiin keia hnial hrât rilru chuan ka lo sawi leh hmanhmawh bawk a.
Literacy rate a sâng a, khawvêl leh ram pum dêng chhuak ṭawng English leh Hindi-a biak theih kan tam phah chuang hauh lo ang mai hian kan hmasâwnna tih ve ṭhin te hian changkânna tak tak erawh min pe ta tlat lo ni berin a lang.

Tichuan kan Zoram zim te zau tak siah hian eng nge changkânna chu ni ta ang le? Education mumal tak leh dik tak neih hi a ni mai dâwn lo’m ni? Lehkha zir sâng lo râwn tlâk tak a awm theih a, lehkha zir sâng mâwl tak a awm theih bawk. Education chuan zir sân lam ni ngawt lovin engkima mimal taka hmasâwn tûra min zirtir hi a tum ber chu a ni.

Education mumal tak nei chu, chu ngei chu changkâng chu a ni, a incheina a ni lo va, paper-a inziak qualification-ah a ni lo va, thil intihhriat tamah a ni bawk hek lo. Mahni bula awmte mila khawsa thiam te, a huna nui ṭhin leh mite mamawh huna thurawn lakna tlâk, mite tihlâwm loh aia mite tânna inpekna sâng zâwk nei mi hi ‘CHANGKANG’ a lo ni ber zawk e.

Similar Posts:

Recent Posts:

22 Responses to “Changkang ang aw !”

  1. 1
    sisen Says:

    Post 1ha tak a ni (Y)

    Report this comment

  2. 2
    levodopa Says:

    chhiar chiah ila :D

    Report this comment

  3. 3
    levodopa Says:

    ram hmasawnnan leh changkannan education hi ava pawimawh tak em…. good post (Y)

    Report this comment

  4. 4
    phawkars Says:

    Changkang chiah ila..

    Report this comment

  5. 5
    Chhuaklinga Says:

    I han sawi hmang khi chuan lehkhathiam sang lem lo pawh changkang tak a awm theih tlat mai ka ti.

    Ka pawm zawng tak a ni. Changkang tak a nun ka tum tawh ang.

    Good post. (Y)

    Report this comment

  6. 6
    Vitamin_C Says:

    Post tha khawp mai (Y)

    Report this comment

  7. 7
    laltheri Says:

    Ni e,changkang takin i changkang teh ang u

    Report this comment

  8. 8
    paeia Says:

    Chet dan changkang kan va hlat ve, chhanchhiat lai chuan.

    Report this comment

  9. 9
    Fergie Says:

    Hetiang post, ngaihtuahna sen ngai ang chi hi han chhawp chhuak zel teh u.
    I thlirna hi thui tak chu a dikin ka ring. ‘Education’ tih chhungah hian sawi tur tam tak a awm thei ang a. Chung zingah chuan Zirtirtu-te hi an pawimawh ber-in ka hria. An ni hian thahnemngaihna leh inpekna tak takin an hna hi thawk sela chuan ‘changkanna dik’ hi kan hlat vakin ka hre lo.

    Report this comment

  10. 10
    malsta27 Says:

    Changkang leh kang lo hi a tehna enge ni ang le ka ti……..(ngaihtuah nasa)a tu a te poh hi an changkang vek mai emaw ka lo tia…………….chutiang khawpa mi in ti zirsang leh midangte hmusit chu tu nge ni ang le ka ti ka hmu ve chak ngawt mai.

    Report this comment

  11. 11
    James Bond Says:

    FDI (foreign direct investment) hi ram changkang leh changkang lo tehna chi khat ani a. Tah chuan South India an titha filawr a. West India in an dawt leh a, North India hmun thenkhat ah a awm leh a. East india, a bik takin NE hi kan dawng ta em em mai ani. Tax collection pawh chutiang deuh in. NE chu changkang lo, ram buai angah min la hmu nasa mai.

    Report this comment

  12. 12
    funny Says:

    Nichin post danga ka comment vangin zirna lam ka rilru a a awm lai tak ania hetah hian ka’n tui hnih lawk.

    St.Paul’s a thalo tiin ka sawiselna lam nilovin, Higher ah khan St.Paul’s ah lo in sawn talo ila enge ka an zui ang aw… tih ka ngaihtuah mai mai thin.

    A chhan chu khatih hunlai kha chuan IIT-JEE te kha kanlo dream ve a, mahse in buatsaih hleithei miahlo khawpin in tuna kan academic system ang zawnga zir turin min han push ta anih chu. A inbuatsaih tak tak chu khawilamah science refresher vela an problem rawn ziah thin pawh ka zir mumal hmanlo. Mahse nitin chuan ka future atana tangkailo chi ka zir ziah lawi a.

    A hma a ka luhna kha sikul tha vaklo ani na in (an strict vakloh vang leh student te an push lutuk loh avanga sikul thalo ti tepawh kan ni maithei) ka luh lai kha chuan ka future atana tangkai tur ni a ka hriat ang hawi zawngin ka zir thei thin kha ania. Govt.HSS velah khan lo kal ta zawk ila enge ka an ang aw… tiin kala ngaihtuah vung vung thin.

    A useless dream, but never dies A ni ta ringawt. :D

    Report this comment

  13. 13
    bauhbauh Says:

    mi changkang an in ti changkang lova, in ti changkang ho an mawl

    Report this comment

  14. 14
    buh-duha Says:

    Mi thenkhat,mawl tih deuh deuh ka nei thin. A chhan pawh mi nawlpuiina an hriat tur awma ngaih an hriat loh thin vang emaw tih nachang an hriat loh vang a ni tlangpui. Kei pawh ka zir ang zirina an hriat tur awm hriat loh tam tak ka nei tih ka inhre chhuak a, keia thiamte chuan hemi kawngah na na na chuan mawl chu min lo ti ve thei dawn tho mai…ka harh kawk mai..good post

    Report this comment

  15. 15
    century child Says:

    a thra lutuk (Y)(Y)(Y)

    Report this comment

  16. 16
    ninja Says:

    #funny, thil ni thei tak a ni ang

    Report this comment

  17. 17
    pa-para Says:

    Ramchangkang ni turin hruaitu tha kan mamawh hmasa ber.

    Report this comment

  18. 18
    mr.Duhlova Says:

    Ni ngawt mai… (Y)

    Report this comment

  19. 19
    Xonas Says:

    Ziak tha khawp mai, he thu hi Zopar (Republic Vengthlang YMA chanchinbu) ah khan ka chhiar tawh tlat in ka hria, a inang em aw huxleyback

    Report this comment

  20. 20
    huxleyback Says:

    # 19 @ Xonas o a in ang eee.. mahse kan editor khan a edit deuha, mahse a edit dan chiah chu k hre bik lo….a edit zok kha k chhiar lo aaa….. Thanksss

    Report this comment

  21. 21
    D-Changsan Says:

    Changkang tih zawng a inang lo nasa thei hle ang. Amaherawhchu, mahni nihna diktak aia sanga lan tum ho changkangna hi chu hnualsuat ve tak ka ni. Mahni nihna ang tak lanchhuahpaui ngam, midangte vengthawng taka khawsa thiam leh midang ngaipawimawh mi ang hi mi changkang chu an ni maiin kei chu ka hria.

    Report this comment

  22. 22
    Zephyruss Says:

    Comment- First, second, third etc. Chhiar ang u.. Chhiar ila- tih uar tawh lovin, kan ngaihdan te ziakchhuak tawh zawk ang u… Ngaihdan leh sawi tur neih loh chuan ngawih mai tur. Kawmen an ti hnawk, akar a lo in zep ve sek hian misual changkan na a ti bawrhbang!

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.