KAMKEUNA:
RAM: Anni chuan ‘state’ an ti a, keini ve thung chuan RAM tih hian kan khung fai vek a. Hrilhfiahna tam tak karah RAM(State) nihphung then khat pawimawh zual lo thlir ila:
1. Hming: Ram chuan hming mumal tak a nei thin.
2. Ramri: Territorial boundary fel tak a nei.
3. Mipui: Population fel tak a nei, mikhual cham rei(alien) ngawt in RAM an siam thei lo.
4. Citizenship: Khua-leh-tui nihna fel tak a nei, Ram dang a khawsa lailawk pawh citizenship nei a nihna nei a nih chuan ram chhug mi nen thuhmun reng a ni.
5. Rorelna: Governing body mumal tak pakhat a nei thin bawk.
HNAM: Hei erawh ethnic group a ni a, a chung a kan sawi nature of state khian a khung ve kher lo. HNAM khat(same ethnic group) ngei pawh RAM(State) hran hran ah kan darh nuai(h) zawng a nih ber hi.
ZOHNAHTHLAK: He ethnic group hi chhinlung chhuak tih te zohnahthlak tih te pawh in mahni kan in ko bawk a. Hnam dang te erawh chuan Lushai tih te, Tlang mi tih ten min ko bawk. Kan thlahtu ten Run lui rawn kan in Myanmar tlang ram leh NE India tlang ram chhengchhe takah inbengbel in, RAM ang in an hauh ve a, lu chhum ban chhum huam in an lo hum thin a nih kha.
Loh-theih-loh-na avangin vailian in min awp a, chumi hnuah kan chhehvel hnam dang te ang bawk in Assam leh Burma hnuaiah min then hrang a, hun engemaw chen chu a tam zawk chu assamese kan ni ve ren rawn a nih kha, Chutah kan thenawm ram ten mahni puala ram an hmuh vek tawh hnuah zohnahthlak chuan ram neih ve kan lo duh ta a. Mahse enge kan hming ni ta ang le? Hnam bil hming Lusei, Lai, Mara etc tih ngawt chu a fel si lo. Lungrual tlanna leh minkhaikhawm thei ber tur MIZORAM tih kan pu zui ta a nih hi.
MIZO/MIZORAM: Mizoram chu a hmasalam a kan sawi RAM khi a ni a, a mi cheng te (population) pawh MIZO tih kan ni. Kan ram hruaitu hmasa ten MIZORAM din a nih lai a an ram hauh chin kha chu zau na ngiang; zohnahthlak chenna huam chin zawng zawng an hauh a nih kha. Mahse duhthusam ang ngawt chuan thil a kal thei si lo, Zohnahthlak zawng zawng min huap ram chu suangtuahna khawvel chan a ni ta a nih ber hi. Manipur, Assam, Tripura sahthlak pawh theih loh hul hual a nih laiin, International boundary siam rem phei chu ka ha se ni ringawt. Chutah enge kan chan ni ta? Zohnahthlak(ethnic group) chu Mizo, Manipuri, assamese, tripuri, burmese kan ni ta zeng zung hlawm a nih hi.
NGAIH PAWLH: ‘Zohnahthlak’ tih leh ‘Mizo’ tih hi kan hman pawlh nasa, Tawng tualleng-ah chuan a fiah tho mai thei. Mahse, ti hian a tawi zawngin sawi ila; RAM leh HNAM kan thliar hrang thiamlo thin a ni. Ram leh Hnam an thliar hran thiamloh avang in Manipur leh Nagaland phei chu tun thlengin an inrem theilo a nih khi. Keini pawh kan Zohnahthlak pui tam tak chu Manipur-ah te Burma-ah te HNAM(zohnahthlak) khat nireng chung si in then hran in kan awm a. Chuti a nih avang chuan lungrual tak a hnam anga kan in en hi ava pawi mawh leh zual em!! Hei erawh a chiang ila HNAM(Zohnahthlak) leh RAM(Mizo/Mizoram) thliar hrang thiam ila. Enge pawi kan ti mai thei, Pawi tak a ni ringawt. Kan zohnahthlak pui Burma ram leh hmun dang a awm te chu hnam khat kan nih na angin, kan uar luatah kan ti Mizo vek a, Unau tiin a hlei a hluak in kan in chul nel a, RAM(mizo) anga hmalak a ngaih hunah mizoram atangin kan hnawtchhuak leh ang lawi bawk si a, A rah chhuak chu Zohnahthlak zingah inhuatna kan chawkchhuak mai mai zawk a ni. Engah nge a hma khan ’zo hnahthlak pui’ ti lova ‘mizo pui’ kan tih na vei teh reng ni.
Mizo ho hi chianglo kan tam zual, Manipur leh Burma rama kan zohnahthlak pui tam tak te khi chu an ramah han kal in Mizo I ni han ti ngawt teh, an lawm loh chang che a tam zawk ngei ang, Kan Zohnahthlak pui I ni e han ti la chuan unau angin chibai an buk ngei ang che. Tin, chakma leh Bru hi enge maw zat chu mizo an ni tlat bangladeshi an ni lo, lehlamah Lai hi engemaw zat chu burmese an ni daih bawk kan zo hahthlak te chu an ni zawk lai bawk si.
TLANGKAWMNA: Kei a karah saptawng te kan zep tel ve a, zotawng pawh ziak thiamloh nak a lai in, term nei te a nih avangin fiah deuh si in ka dah rem thiam lo a ni e, State tih pawh pawh ram leh rambung, kawh hran daih nei a ni mahse a hran a sawifiah ngai lovang chu a thui mai mai ang e. Tin, he post-ah hian chibil inlakbingna lam ka sawi lova, ZOHNAHTHLAK te kan in unauna kawngah RAM leh HNAM kan chawhpawlh fo mai hi ka ngaimawh em avang in ka rawn sawi mai chauh a ni e. Tawngkam thiam loh luat-ah a fiah tawk lovin, ka sawi tum ka phawk fuh lovang tih chu ka hlau viau a. Chi inlakbingna ang rawng kai thei te alo awm palh a nih chuan ka tum a ni hauh lova ngaihdam ka dil e.
Similar Posts:
- Mizo awmziaah i chiang em?!
- Zomi leh Mizo chungchang
- Hnam damna a pawimawh
- Chhungkaw khat a tawng chi hnih hmang!!
- Mizo hnahthlak kan ni lo
September 23rd, 2010 at 2:52 am
#148:
ka hrit nawh hehehhehe. mimal ngaihdan i zawh chuan a ngaihdan a thuhmun lo nuai ang, lusei, mizo etc… an hriat dan dan in an lo vuah mai ang che. oficial a i approach chuan dan a dang daih ang MIZO.
Report this comment
September 23rd, 2010 at 1:57 pm
[…] Hnam Vs Ram | mi(sual).com […]
Report this comment