THIL

January 27th, 2014 11:00 am by BigDaddy Hmahmatea

THIL

****

Kan Pu Chhurbura khan Phungpuinu a man khan Phungpuinu kha an vau vel a, “Tihian inah ka hawn che anga naupangin khawlaiah an chaih che anga….” an tih vel khan Phungpuinu khan a hlau ta khawp a, amah intlanchhuah nan Chhura hnenah khan, “Chhura mi chhuah la ‘thil’ tha deuh ka pe ang che,” a ti ta a. ‘Thil’ han tih ngawt chuan enge a nih a hriat mai si loh a, Pu Chhurbura pawh a phur viau a ni ang , “Eng thil maw?” an ti let ve a. Phungpuinu chuan, “Tuthlawh hlo thlo thei,” an ti a. Khang hun lai kha chuan an hna thawh ber kha hlo thlawh a nih miau avangin thuthlawh hlo thlo thei chu tangkai viau tur a ni reng a, mahse Kan pu Chhura kha a a bik tlat lo. A’n ngaihtuah chiang a tuthlawh hrim hrim chuan hlo a thlo thei vek tih a hre tlat, mahse a hmang tu tha a ngai vek thung, chu chu kan Pu Chhura khan a hre ve kar tlat. Kha tuthlawh kha automatic a nih leh nih loh a zawt let ve ta tlat mai, “Anih tha a ngai em?” an tih khan khawiah a ni phung satliah ve mai khan SOT (Self Operated Tuthlawh) kha neih bik thu awm hek lo le, “Ngai ve bawk e,” a lo ti a. Chutiang mai mai tuthlawh pangngai te chu kan pu Chhura khan a nei ve lutuk, engatan mah a ti bik teuh lo mai, “Chutiang te chu ka nei ve bawk…” a lo ti hmiah mai a nih kha.

Phungpuinu kha a in tlan chhuah loh chuan Chhura khan in a hawn a naupang ho khawlai a chaih tir a tum nasa mai bawk si. Phungpuinu chuan tactic dang a ngaihtuah leh ta, ‘thil’ dang pek a tum leh ta, “Anih hrepui khuai tu thei ka pe ang che,” an ti leh a. Chhura khan chu pawh chu a lo dil chhut ve leh riau mai a, tha a ngai em a lo zawt leh tlat mai a nih kha. Hei pawh ani Phungpuinu, Chhura thlam hnuai a pipui suih a uai ruk ching satliah tih vel mai mai khan khawia hreipui automatic a khuai tu thei te chu nei hek lo le, tha chu a ngaih ve bawk thu in a chhang leh ta anih kha. Chutih lai chuan in lama hawn a naupangin khawlai a an chaih kual mai mai nih lah chu a hlau ve tumhrang bawk si a, tichuan a ‘thil’ neih hlu ber mai ‘seki buhchhuak’ chu intlan nan hman a tum ta a nih kha. Kha sekibuhchhuak kha kan Pu Chhura kha a lo la hre ngai tlat lo mai a, eng ang nge a operate dan leh a function pawh a hre reng reng lo, chuvangin a hman dan leh a hnathawh kha an zawt chiang ta a. Phungpuinu chuan a hman dan chu an hrilh chiang a, “Seki buh chhuak buh chhuak e, lu lamah buh chhuak buh chhuak, mawng lamah sa chuak sa chhuak… i ti anga a lu lamah buhchangrum a rawn chhuak anga a mawnglamah sa a rawn chhuak mai ang,” a ti a. Chu zet chu kan Pu Chhura duhthusam a ni ta, buh leh sa te chu a duh lutuk alawm. Tichuan Phungpuinu kha chu thil ‘sekibuhchhuak’ chuan a in tlan chhuak ta a nih kha. Ka ngaihtuah mai mai thin a, seki hi khawi lam nge a lu lam ni a khawi lam nge a mawng lam tih hi tun thleng hian ka la hre ta chuang lo reng reng nia mawle. A ki bullam, a lu a a invuahna lam hi a lu lam ni ta se a hmawr zum lam hi a mawnglam ni tur chuan chunglamah a awm bawk si. Chunglam a awm chu a mawng lam nih thu a awm bawk si lo, a lian lam hi a mawng lam ti dawn ila a ki bul lam a ni ang lawi bawk si buaithlak ve deuh mai a nia.

Phungphuinu ‘thil’ tha deuh kha chu sekibuhchhuak kha a lo ni reng mai a. ‘Thil’ han tih hian eng chin nge a huam hriat hi a har viau anga. Thil eng eng emaw awmkhawm leh sawi tum bik va nei chiah lo hi Sap sendang ho chuan ‘things’ an ti mai a. Sap ho in ‘things’ an tih leh keini Mizopa in ‘thil’ kan han tih hi chu a inang vek chiah lo maithei a, helam hi chu ka hre thui vak lem lo khawp mai a, mahse Mizo in ‘thil te te’ kan han tih te hi chuan a that hmel nghal riau mai a, thil engemaw tha deuh lam hi a kawk nghal deuh tlat mai a ni.

‘Thil’ kan tih hi a inanglo hlawm viau maithei a, Pu Laldenga(RIP) Mizo hnam pa ti hial a kan sawi thin khan zu hi chu ‘thil’ a ni e a ti an ti thin a, a dik viau maithei. Thil reng reng hi chu eng thil mai pawh hi a hmangtu a zir te, a dawngsawngtu a zir te hian a tha in a thalo mai a. Damdawi te pawh damlo tan damna leh nachhawkna te a nih laiin thenkhat tan chuan an nun tichhe tu, ruihhlo hlauhawm tak an lo ni leh daih mai a. Zu te pawh hi thenkhat tan chuan damdawi tha tak te leh thenrual kawmna thatak te a nih ve laiin a hmang thiamlo tan chuan ruih buk buk na, chhungkaw inhauhna leh innghirnghona thlen tu, mihring zahawm lo a mi siam tu leh chhungkaw kehdarhna leh sual chihrang hrang min tih tir tu an ni ve leh tho mai. Chutiang bawkin Pathianthu te pawh hi a tha em em a, chatuan nun kawng min kawhhmuh tu leh kan thih hnupawh a kan thlarau chatuan a nunna a hruailut tu tur a nih laiin thenkhat a hmang thiamlo tan chuan chhungkaw ti kehdarh tu, khurbin uirena sual a mi ti tlu lut tu, khawtlang atanga a min la hrang tu, kohhran atanga pawl min chhuah tir tu, mite nuihzatbur a min siamtu a ni ve thei tho mai.

Hetiang hian eng thil mai pawh hi a hmangtu a zir leh a dawngsawngtu a zir hian a thatna leh thatlohna hi a lo dang a lo dang ve mai a lo ni a. Chemte te pawh chawhmeh chan nan te leh thil han zai vel nan a tangkai em em rual in a hmangtu in a hman dikloh chuan invihhlumna hmanraw tha tak a ni veleh mai a. Ka la hriat reng chu kan Mizo entertainer te zinga ka ngaihsan leh ngaih ropui ber te zing ami, mahni profession a chiang em em mai leh Zofate min entertain hnehsawh em em reng tu Pu Ngurthangvela (Ngtv) pawh hi tunhma Hospital Road a damdawi dawr a neih thin lai khan thalai ho in ruih nana an hman thin ang chi kha a lo hralhchhuak nasa deuh ni ngei tur a ni thuneitute lam in man an tum ngawt mai a, anin a lo duhlo nasa mai, “Chemte pawh bazarah an zuar fer fur a in vihhlum nan te an hmang a, chemte zuar in man ngai em ni, mi man dawn chuan khung chemte zuar te khu zu man phawt rawh u…”  a lo ti zek e an ti a. Fiamthu pawh a ni maithei a mahse kan Pu Ngurtea hi hetianga a tlachawp a mawi deuh deuh a mi chhan dan hi a thiam riau mai a chuvangin lo ti tak tak pawh nise a awm viau tho mai a. Pu Ngura han sawi takah chuan tak tak nge mawni a car workshop a a dah a lakchhuah hlim pawh kha an sut chhiat sak a, thinrim tawk in, “Engatinge i rawn sut reng reng a…?” a ti a, a su tupa chuan inthiamlo takin, “Ka pu, ka thiamlo a ni…” a ti dek dek a, “Engatinge thiam si lo i khalh ve ngawt…” a lo ti leh a. A su tupa chuan inthlahrung tawkin, “A, a khalh chu ka thiam a…” a lo ti veleh a. Pu Ngurtea’n “Khalh thiam si engatinge i rawn sut…” an’ ti leh chu chhan ngaihna a van duh hmel tawh khawp mai.

Thil dang dang kan han sawi kual ta duah a. Ni e, ‘thil’ reng reng eng ‘thil’ pawh mai hi a hmang tu leh dawngsawng tu a zir hian a tangkai in a tangkai lo thei a, a tha in a thalo thei bawk a. Kan Bible pawh in vawk hma a tuikeplung paih lo turin min hrilh a. Tuikeplung chu mihringte tan a thil hlu tak a nih lai in vawk tan chuan ek thing tum khat ai pawh in a hlu lo fe zawk tlat mai a ni. Chuvangin eng thil pawh keimahni a lo thleng hi kan tan a tha tur chi leh thalo tur chi te hi thliar thiam ila, tin, eng thil pawh hi a tangkai zawng leh a tha zawng te, a hlawk zawng te hian hman tum in hman dan te zir ila tichuan keimahni pawhin hma kan sawn anga, kan changkang anga kan ram leh hnam tan pawh kan tangkai in kan ram pawhin hma a sawn phah ngei ang le. Chuti ni lo a eng thil pawh kan tan a tangkai tur leh tha tur kan thliar hrang thiam lo a, kan thil tawn leh kan hma a tla a tangkai zawng leh a tha zawng leh a hlawkpui zawng a kan hmang thiamlo anih chuan a tuartu tur chu keimahni bawk kan ni leh mai tih hi i hre thar leh tlang ila a ta awm e.

*He post hi zu sawi mawina emaw te in lo ti palh ange, a ni teuh lo ania :)

BigDaddy Hmahmatea

Kulikawn

6th January 2014

Similar Posts:

Recent Posts:

4 Responses to “THIL”

  1. 1
    Sihtea Says:

    ZETUU ZU sawimawi na chi khat chu a ni thei tho mai a.

    Report this comment

  2. 2
    chhana Says:

    Dawrah naupangin ‘thil’ ka lei duh an tih chuan cheng hnih khat man, thil te tham sawina a nia; puitling chinah chuan zahmawh sawi nana hman thin bawk a ni.

    Report this comment

  3. 3
    Awmtea Leo Khiangte Says:

    Zu hi… ka in ngai lo!!! hehe

    Report this comment

  4. 4
    BigDaddy Hmahmatea Says:

    Ka sawi mawi hra lemlo, ngaihdan hrang hrang han vawrh kual a han in sep rawtui te hi a nuam ve mai mai alawm :)

    Report this comment

Leave a Reply

You must be logged in to post a comment.